İdrar yolları enfeksiyonları cocukluk cağında, ust solunum yolu enfeksiyonlarından sonra en sık gorulen sağlık problemidir. Her iki cinste..
ve her yaş grubu cocukta sıklıkla rastlanabilen bu şikayetler, zamanında belirlenip gerekli tedavi yapılmadığı takdirde; bobrek yetmezliğinden hipertansiyona, kansızlıktan buyume geriliğine kadar pek cok kalıcı hasara neden olabilir. Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu olan cocuk hastalarda mutlaka ileri araştırma gerekli olup cocuk nefroloji uzmanları tarafından değerlendirilmesi gereklidir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Nedir?

Uriner sistem enfeksiyonu bobrekler ve mesanenin iltihabıdır. Mesanenin iltihabına “sistit”, bobreklerin iltihabına ise “pyelonefrit” denir. Pyelonefrit sistitten daha az gorulmesine rağmen daha fazla zarar vericidir. Sıklıkla uretra (idrarın dışarı atıldığı kanal) dışındaki ciltten bakterilerin mesaneye ulaşması ile oluşur. İdrar yolu iltihabını tedavi etmek, bobrekleri korumak acısından onemlidir.
Uriner Sistem Enfeksiyonlarının Sıklığı Nedir?
Uriner sistem enfeksiyonları 5 yaşından kucuk ateşli cocukların yuzde2’sinde saptanır, 1 yaşından kucuk ateşli cocuklarda, kızların yuzde 8’inde, erkeklerin yuzde3’unde ateşin nedeni uriner sistem enfeksiyonlarıdır.

Uriner Sistem Enfeksiyonlarının Nedenleri Nelerdir?

İdrar yolu iltihaplarının etkeni bakterilerdir. Bakteri mesaneye, idrarın dışarı atıldığı kanaldan girer. Genelde uretra girişini tahriş eden etkenler (bilinen tahriş edici maddeler, banyo kopukleri ve şampuanlardır), bakterilerin buradan iceri girmesini de kolaylaştırır.
Bazı risk faktorleri cocuklarda uriner sistem enfeksiyonuna zemin hazırlar. İdrarın mesaneden ureterler boyunca bobreğe doğru anormal geri kacışı, uriner sistem tıkanıklıkları, ceşitli anatomik ve fonksiyonel bozukluklar ile enfeksiyona yatkınlık gorulebilir. Yabancı cisimler, mesaneye, ureterlere yerleştirilen kateterler, kabızlık, banyo kopukleri ve sunnetsiz erkek cocuklarda fimozis (sunnet derisinin geriye kıvrılmaması) mesanenin bakteri ile temasına neden olur. Okul cocuklarında sık gorulen idrarı eve saklama eylemi de idrar yolu enfeksiyonlarının nedenlerindendir.

Cocuklarda Uriner Enfeksiyonları Belirtileri Nelerdir?

Cocuklarda uriner sistem enfeksiyonlarının semptom ve bulguları cocuğun yaşına gore değişkendir. Bebekler ve ozellikle 2 yaşından kucuk cocuklarda bulgular genellikle uriner sistemle ilişkili değildir ve kolaylıkla gozden kacabilir. Bebekler ve 2 yaşından kucuk cocuklarda en sık gorulen semptomlar şunlardır:

• Huzursuzluk
• Kusma ve ishal
• Karında şişkinlik
• Yeni doğanda uzamış sarılık
• İştahsızlık ve beslenme bozukluğu
• Kilo almada yavaşlama
• Vucut ısısında duzensizlik
• Sebepsiz yukselen ve duşmeyen ateş
Buyuk cocuklarda ve erişkinlerde semptomlar daha belirgindir ve enfeksiyonun yerine gore bulgular değişkenlik gosterir. Alt uriner sistem (sistit) enfeksiyonlarında gorulen semptomlar şunlardır:
• İdrar yaparken yanma, sızı ağrı
• Sık idrara cıkma
• Acil işeme isteği
• Karın alt tarafına ağrı
• Tuvalete yetişemeden idrar kacırma
• Kotu kokulu, anormal renkte, kanlı idrar

Ust uriner sistem enfeksiyonlarından akut pyelonefrit idrar yolu enfeksiyonları icinde en ağır ve bobrekte en fazla hasar bırakan hastalıktır. Ozellikle kucuk cocuklarda kalıcı hasar ihtimali daha fazladır. İdrar yolu enfeksiyonu geciren cocukların yuzde10’ unda, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları olan cocukların yuzde25’ inde ve vezikouretral reflulu (bobreklere idrar kacması) cocukların yuzde30’ unda kalıcı bobrek hasarı gelişebilir. En sık gorulen semptomlar, titreyerek yukselen ateş, boğur ağrısı, ciddi bulantı ve kusmadır. Bu semptomlara ek olarak sistitizm semptomları da (yukarıda sayılan semptomlar) gozlenebilir.

Tanı Nasıl Konur?

İdrar yolu enfeksiyonu tanısı icin idrar tahlili ve idrar kulturu yapılmalıdır. İdrar oncelikle mikroskop altında incelenir. Kesin tanı idrar kulturunde anlamlı miktarda bakterinin uremesi ile konur.
İdrar yolu enfeksiyonu idrar kulturu ile kanıtlandığında, bobreğin tutulup tutulmadığına karar verilmelidir. Yuksek ateş, boğurde hassasiyet, karın ağrısı, bulantı, kusma, titreme gorulebilir.
Uriner Sistem Enfeksiyonlu Cocuklar Nasıl Değerlendirilir?
Uriner sistem enfeksiyonu kulturle kanıtlanmış olan cocuklar en kısa zamanda radyolojik olarak değerlendirilmeli ve ileri araştırmalar yapılarak altta yatan bir anatomik bozukluk var ise yespit edilip cocuk nefroloji uzmanı tarafından takibe alınmalıdır. Enfeksiyonda tanı yaşı ne kadar kucukse tekrarlama riski o kadar fazla olup her enfeksiyonda bobrek hasarı ve ileride kalıcı bobrek yetmezliği gelişme ihtimali okadar yuksektir. Maalesef ulkemizde hala cocuklarda kronik bobrek yetmezliği nedenleri arasında tekrarlayan idrar endeksiyonları ve veziko ureteral feflu ilk sırada yer almaktadır.

Tedavisi Nasıldır?

İdrar yolu enfeksiyonu olan cocuklara antibiyotik tedavisi hemen başlanmalıdır. Etkin tedavi uriner sistem hasarlanma riskini en aza indirir. Şiddetli enfeksiyonlarda tedavi 10-14 gun surmelidir. Cocuklarda. uriner semptomların tespit edilme gucluğunden ve uygun antibiotik tedavisi sonrası, normal radyolojik tetkikler olmasına rağmen ozellikle kız cocuklarda enfeksiyonun tekrarlama ihtimalinden dolayı tedaviden sonra duzenli takipler yapılmalıdır.

Cocuklarda uriner sistem enfeksiyonlarından korunmak icin neler yapılmalıdır?

• Cocuklara idrarın acık renk olmasını sağlayacak şekilde yeterli miktarda sıvı verilmelidir.
• Cocuğun gunde 3-4 kere idrar yapması sağlanmalıdır.
• Cocuk tuvalette yeterli sure kalmalıdır. Aceleyle yapıp kalkmamalıdır.
• Genital bolge sabun veya şampuanla değil, saf suyla yıkanmalıdır.
• Kızlarda genital bolge temizliği onden arkaya doğru olmalıdır.
• Kabızlığa karşı onlemler alınmalıdır.
• Ozellikle kız cocuklarda banyo suresi cok uzatılmamalı ve tahriş edici ozelliğe sahip kopuklu sabun ve şampuan kullanılmamalıdır.
• Tekrarlayan enfeksiyonlar var ise mıutlaka ileri araştırmalar yapılmalı
• İdrar kacırma tuvalete yetişememe gibi idrar kesesi problemlerinin oncul bulguları var ise mutlaka ileri radyolojik araştırmalar yapılmalıdır..

[h=2]Bursa Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]