Cocuklarda hashimato tiroiditiCOCUKLARDA HASHİMATO TİROİDİTİ
İlk kez 1912 yılında Hashimato tarafından tarif edilen bu hastalığın yaklaşık 40 yıl sonra aslında otoimmun bir bozukluk sonucu oluştuğu, yani vucudun bağışıklık sisteminin bir hastalığı olduğu bulunmuştur. Tiroid dokusuna karşı gelişmiş olan tiroid antikorlarının yukselmesi ile karakterize bir durumdur.
Kızlarda, erkeklere gore cok daha sık gorulen bu hastalık cocukluk yaş grubunda en fazla ergenliğin erken ve orta donemlerinde gorulur. Dort yaş altındaki cocuklarda cok nadir gorulur. Adolesan donemindeki guatr nedenlerinin % 40’ı Hashimato tiroiditidir. Bağışıklık sistemini ilgilendiren bir hastalık olduğundan diğer bazı hastalıklarla birlikte olma ihtimali yuksektir. Orneğin Tip 1 Diyabetes Mellitus dediğimiz cocuklardaki insulin bağımlı şeker hastalığında Hashimato Tiroiditi %20 oranında gorulmektedir. Ayrıca hipoparatiroidi, bobrek ustu bezi yetmezliği gibi durumlarda da Hashimato tiroiditi daha sık gorulur.
Hastalığın oluş nedenlerine baktığımızda genetik nedenler ve genetik olmayan nedenleri gormekteyiz. Hashimato tiroiditinin cocukluk cağında spesifik bir kalıtımı tanımlanmamış olsada bu hastalığın ailesel olduğuna dair kuvvetli bulgular bulunmaktadır. Bu hastaların birinci derece akrabalarının yaklaşık yarısında tiroid antikorları pozitif bulunmaktadır. Bu da ailesel bir kalıtımın varlığını duşundurmektedir. Hastalığın genetik tabanlı olmayan nedenlerine baktığımızda; ostrojen hormonu, stres, doğum ağırlığı, beslenme durumu gibi endojen faktorler ile iyot alımı gibi eksojen faktorler de sorumlu tutulmaktadır. Japonya ve Amerika gibi iyot alımının yuksek olduğu yerlerde hastalık sıklığının arttığı saptanmıştır. İyot eksikliği olan bolgelerde iyot desteği sağlanması, bu bolgelerde hastalık sıklığının 3 kat artmasına neden olmuştur. Diyette fazla miktarda iyot almak tiroid bezine karşı gelişen bağışıklığı arttırmaktadır.
Klinik Bulgular:
Hashimato tiroiditinin cocukluk ve adolesan yaş grubundaki ilk bulguları tamamen normal calışan bir tiroid hormon duzeyi şeklinde olabileceği gibi hipotiroidi (tiroid bezinin az calışması) veya hipertiroidi (tiroid bezinin cok calışması) şeklinde olabilir. Genellikle hastalar boyunda şişlik nedeniyle doktora başvururlar. Guatrın buyukluğu değişken olup, kucuk ya da buyuk olabilir. Elle bakıldığında genellikle lastik kıvamında, yuzeyi duzensiz ve ağrısızdır. Tiroid dokusu icinde bir ya da daha fazla nodul gelişmiş olabilir ki bu yuzden bu hastalara mutlaka belli aralıklarla tiroid ultrasonu yapılmalıdır.
Cocukluk cağında gorulen Hashimato tiroiditinde eğer tiroid bezi az calışıyorsa yani hipotiroidi varsa buyume geriliği ve okul performansında azalma gorulebilir.
Tanı:
Hashimato tiroiditinde tanı, tiroid antikorları olan Anti TPO ve AntiTg’nin kanda bakılması ile konur. Olguların % 20-50’sinde AntiTg yuksek bulunurken, %90 olguda Anti TPO yuksek bulunur. Bu antikorlar yuksek bulunursa tiroid hormonlarına (Serbest T3, serbestT4 ve TSH) bakılmalıdır. Ayrıca, tiroid ultrasonunda tipik olarak tiroid bezinin goruntusu homojen olması gerekirken, heterojen- yamalı bir gorunum arz eder.
Tedavi:
Hashimato tiroiditli hastalarda eğer aşikar hipotiroidi varsa mutlaka tedavi edilmelidir. Tiroid fonksiyonları normal olan vakalarda ise ilac vermeye gerek yoktur ancak belli aralıklarla tiroid hormon duzeylerine bakılarak gerek olursa ilac başlanabilir. Yılda bir kez tiroid ultrasonu ile nodul varlığı denetlenmeli ve eğer nodul 1 cm’in uzerine cıkarsa ince iğne aspirasyon biopsisi ile nodulun yapısı değerlendirilmelidir. Cerrahi, tiroid hormon tedavisine yanıt alınamayan, buyuk ve bası bulguları olan guatrlarda tedavi seceneğidir.
Doc.Dr.Ergun CETİNKAYA
Pediatrik Endokrinoloji Uzmanı

[h=2]Ankara Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]