[h=3]Cocuklarda Goz Muayenesi[/h]Goz muayenelerine genellikle hastanın şikayeti dinlendikten sonra gormesine bakılarak başlanır. Gorme muayenesi hastanın tam uyumunu gerektirdiği icin anne ve babalar cocuğun hangi yaşta goz muayenesine girebileceği ve bu muayenenin nerede yapılabileceği konusunda endişe duyarlar. Ulkemizde, cocuklara yonelik yetişen goz doktorları yoktur. Her goz doktoru hem cocukları hem de erişkinleri muayene ve tedavi edebilecek şekilde yetiştirilir. Eğer imkanlarını aşan bir durumla karşılaşırsa goz doktorunuz sizi bir başka kişi veya yere sevkedecektir. Goz muayenesinin belli bir yaşı yoktur. Şikayeti olan cocuk hangi yaşta olursa olsun muayene edilebilir. Cocuğun muayeneye musade etmediği durumlarda uyutucu, sakinleştirici ilaclar kullanılır, onlarla da verimli sonuc alınamadığı takdirde genel anestezi verilerek muayenesi tamamlanır. Cocukların hicbir şikayeti olmasa bile 3-4 yaşlarına kadar en az bir defa goz muayenesinden gecmiş olmaları gerekir. Muayenede ailelerin en cok merak ettiği konu cocuklarının gorup gormediğidir. Uc yaşın altındaki cocuklarda gorme, uyum gerektirmeyen yontemlerle tespit edilebilir ya da tum muayene bulguları birleştirildiğinde cocuğun ne kadar gorduğu konusunda kabaca bir fikir verir. Uc yaşın uzerindeki cocuklar, ilgilenildiği takdirde E harflerini oğrenebilir ve bunların uclarının ne yone baktığı sorularak gorme muayenesi yapılabilir. Bunun yanısıra şekiller sorulabilir. Daha ileri yaşlardaki cocuklara erişkinlerde olduğu gibi harfler sorularak gorme duzeyleri tespit edilir. Cocukların erişkinlere gore farklılık arzeden bir muayenesi de gozluk muayenesidir. Ozellikle bebek ve kucuk cocuklar ile uyumsuz buyuk cocuklarda ilac damlatılarak skiaskopi denilen ozel bir alet yardımıyla ya da bilgisayarlı olcum aleti ile gozluk numarası tespit edilebilir. İlaclı muayene aynı zamanda gozun arka kısımlarının değerlendirilmesine de yardımcı olur.
[h=3]» Gozbebeği Beyazlığı[/h]Gozbebeği, gozun renkli kısmının ortasındaki siyah yuvarlaktır. Gozbebeğinin beyaz, gri veya sarı gibi siyah dışındaki bir renge donuşmesi ciddi hastalıklara işaret eder:
- Katarakt:
Cocukluk cağında doğuştan olabileceği gibi sonradan yaralanmalar, metabolik bozukluklar ve enfeksiyonlar gibi nedenlerle de meydana gelebilir ve beyaz gozbebeğinin en sık nedenlerindendir. Erken donemde tespit edilip tedavi edilmezse kalıcı gorme kaybı, şaşılık ve kontrolsuz goz hareketlerine neden olur.
- Tumorler:
Pekcok iyi huylu tumorun yanısıra retinoblastom adı verilen kotu huylu tumor de gozbebeğini beyazlaştırır. Tedavisi goz ve gormenin korunmasından ote hayati onem taşır.
- Enfeksiyoz ve iltihabi durumlar:
Değişik bakteriyel, viral veya paraziter enfeksiyonlar gozbebeğini beyazlaştırabilir. Ayrıca sebebi belli olan veya olmayan pekcok iltihabi durum da bu duruma yol acabilir.
- Gelişimsel bozukluklar:
Goz, anne rahminde belli evrelerden gecerek doğumdaki şekline ulaşır. İlac, enfeksiyon, metabolik bozukluk, yaralanma veya erken doğum gibi herhangi bir nedenle gelişimi kesintiye uğrayacak olursa ciddi anormallikler meydana gelir.
-Diğerleri:
Gozun sinir tabakasının yerinden ayrılması, goz damarlarının bozuklukları, goz sinirinin anormallikleri, goz icine kanama olması gibi pekcok durum gozbebeğini beyazlaştırır. Bir hastalığın, gozbebeği beyazlaştıktan sonra tespit edilmesi istenmeyen bir durumdur. Onceden tedavisi yapılacak olursa başarı daha iyi olacaktır. Gozbebeği beyazlaştıktan sonra ne kadar acele edilse de başarı kısıtlı olacaktır.
[h=3]» Şaşılık[/h]Bakılan yere heriki gozun birlikte bakması gerekir. Gozlerden biri istenen hedefe bakarken diğeri başka yonlere bakıyorsa kişide şaşılık var demektir. Şaşılık her yaşta gorulmekle birlikte cocukluk doneminde daha sıktır. Tek bir hastalık değildir. Değişik tipleri vardır. Cocukluk doneminde meydana gelen şaşılıklarda cocuk, genellikle bir gozunu tercih ederek cift gormeyi engeller. Tercih edilmeyen gozde ise tembellik gelişir. Goz tembelliği, tedavisi ancak cocukluk doneminde yapılabilen ciddi bir bozukluktur. Cocuklarda en sık gorulen şaşılık, gozlerin buruna doğru kayma yaptığı şaşılıktır. Gozlerin dışa, yukarı veya aşağı doğru kaydığı şaşılıklar daha nadirdir. Her şaşılık, anne, baba veya yakınların anlayabileceği şekilde ileri duzeyde olmayabilir. Hatta bazı şaşılıklar basit bir muayene ile bile tespit edilemeyebilir ve ileri incelemeler gerekebilir. Bazen de şaşılığı taklit eden durumlar gorulur. Bunlara yalancı şaşılık denir. Yalancı şaşılıklar genellikle goz cukurlarının anormalliği, asimetrisi, goz kapağı bozuklukları ve burun koku basıklığı gibi durumlarda meydana gelebilir. Şaşılığı taklit eden bu durumların ayırıcı tanısı yapıldıktan sonra bir kısmında etkene yonelik tedavi yapılırken bir kısmında da cocuğun gelişimini takip etmekle yetinilecektir. Toplumumuzda yaygın olan bir terim de gizli kayma ya da gizli şaşılıktır. Tıbbi olarak gizli kayma, normal durumda yokken belli testlerle ortaya cıkarılabilen kaymalar olarak acıklanabilir. Ayrıca cocuğun sağlıklı olduğu durumlarda gorulmezken sıkıntılı veya hastalıklı zamanlarında ortaya cıkan kaymalar da olabilir. Tipi ne olursa olsun her tip kayma onem taşır ve bir an once teşhis edilerek tedavi ve takip planının yapılması gerekir.
[h=3]» Goz Tembelliği[/h]Goz tembelliği, toplumda sık rastlanan, cok konuşulan, fakat az bilinen bir konudur. Farkedilmesi zordur ve farkedildiği zaman da genellikle tedavi aşamasını gecmiş olmaktadır. Goz tembelliğini, en basit şekliyle gozun sinir tabakasını ve sinir yollarını tutan belirgin bir hastalığın olmamasına rağmen kişinin gormesinin herhangi bir şekilde artırılamaması olarak tanımlayabiliriz. Oluşum mekanizması, kullanılmayan sinirin atıl duruma gecmesi şeklindedir. Yani gozun ondeki kırıcı ortamlarından goruntu bir şekilde sinir tabakasına ulaşmaz ya da bulanık olarak ulaşacak olursa kişide goz tembelliği oluşur. Goz tembelliğine sebep olan durumların bir an once ortadan kaldırılması ve gorme sinirinin uyarılmaya başlanması gerekir. Peki bu sebepler nelerdir:
1. Şaşılık:
İki goz ayrı ayrı yonlere bakıyorsa beyne iki ayrı goruntu gider ve cift gorme meydana gelir. Cocuklarda bir şekilde bu durum engellenir. Beyin, gozlerden birinden gelen goruntuyu baskılar ve tek gozle gorme sağlanır. Bu arada goruntusu baskılanan gozde tembellik gelişmeye başlar.
2. Kırılma kusurları:
İki goz arasında bir numaradan fazla kırılma kusuru varsa ya da her bir gozde ayrı ayrı yuksek astigmatizma, miyopi veya hipermetropi varsa kişide goz tembelliği gelişebilir.
3. Diğer goz hastalıkları:
Bu grupta gorme eksenini kapatan hastalıklar sayılabilir. Bunlar, kornea, iris, lens ve vitreus gibi gozun kırıcı ortamlarının kesiflik veya anormal pozisyonda olmaları ile ilgili hastalıklardır. En sık gorulen tipi de kataraktlardır. Ayrıca goz kapağı hastalıkları da gorme eksenini kapayarak goz tembelliği oluşturabilir. Goz tembelliğinin tedavisi ilk 10 yaş icerisinde yapılabilir. Tedaviye ne kadar erken başlanırsa alınacak sonuc da o denli başarılı olacaktır. Tedavi iki basamaktan oluşur. Bunlardan biri goz tembelliğine yol acan faktorun diğeri de goz tembelliğinin kendisinin tedavisidir.
[h=3]» Gozde Capaklanma & Kanlanma[/h]Gozlerde yanma, batma, kaşıntı, kanlanma ve capaklanma gibi şikayetler genellikle konjonktivit dediğimiz goz yuzeyini orten ince saydam zarın iltihabına işaret eder. Bazen korneanın iltihapları da bu tip şikayetlere yol acabilir. Hatta kornea ve konjonktivanın iltihapları birlikte seyredebilir. Gozde bu tip şikayetlere neden olan ucuncu bir yapı ise kapaklardır. Konjonktivanın iltihapları enfeksiyoz, allerjik, immunolojik, toksik veya travmatik olabilir. Enfeksiyoz olanlar bakteri, virus ve parazitlere bağlıdır. Genellikle temizlik kurallarına riayet edilmediği ve hastalıklı kişilerin eşyaları ortak kullanıldığı zaman meydana gelirler. Ayrıca bunyenin zayıflaması da enfeksiyonlara yatkınlığı artırır. Bebeklik doneminde meydana gelen konjonktivitler cok şiddetli olabilir. Allerjik kokenli olan konjonktivitler genellikle bahar aylarında ortaya cıkmakla birlikte tum mevsimlerde de gorulebilir. Kaşıntı ve sulanma on planda olur. Bazı allerjik durumlar cok şiddetli seyredip gormeyi dahi bozabilir. Tedavileri zor olsa da ihmal edilmemeleri gerekir. İmmunolojik, yani bağışıklık sisteminin bozukluklarıyla ilgili konjonktivitler daha cok yaşlılarda gorulmekle birlikte cocuklarda da gorulebilir ve ağır seyreder. Toksik ve travmatik olan konjonktivitler ilaclar ve kimyasal maddelere karşı gelişir. Korneanın iltihapları keratit veya keratopati olarak adlandırılır. Bunlar da enfeksiyoz, immunolojik, allerjik, toksik veya travmatik olabilir. Korneayı tutan iltihabi durumların bir ayrıcalığı vardır. Uygun şekilde ve erken donemde tedavileri yapılmazsa kesiflik meydana gelir ve bu kesiflik merkezi kısımları tuttuğu takdirde cocuğun gormesini etkiler. Ayrıca ilerlemiş kornea hastalığının tedavisi de daha zordur. Hatta goz, kornea nakli gibi cok ciddi bir ameliyata kadar gidebilir. Bu ameliyatta, olu gozunden alınan saydam kornea kesifleşmiş olan hasta korneasının yerine dikilmektedir. Şuphesiz bu ameliyat sorunlardan arınmış, kornea hastalığının mutlak cozumu olan bir tedavi yontemi değildir. Ameliyata ait sorunların yanısıra meydana gelmiş veya gelmesi muhtemel goz tembelliğinin de tedavisi gerekir. Son olarak goz kapağının iltihapları da gozde yanma, batma, kanlanma ve capaklanma gibi şikayetler yapabilir. En belirgin ozellikleri ise kirpik diplerinde kepeklenme, kirpiklerde dokulme ve kapak kenarında kızarıklıktır. Goz kuresi yuzeyinde de ikincil sorunlar meydana getirebilirler.
[h=3]» Gozde Sulanma[/h]Cocuklarda, ozellikle de bebeklik doneminde konjonktivitler, kornea ve kapak hastalıkları, yabancı cisimler ve konjenital glokom gibi durumlar sulanma meydana getirebilir, ama gozde sulanma asıl olarak goz yaşı kanalının tıkanıklıklarının veya darlıklarının tipik belirtisidir. Bazen bu sulanma mikrobik bir hal alır ve capaklanma meydana gelebilir. Burun kokune basıldığında iltihabi sıvılar cıkabilir. Bu durum ilk bir yaş icerisinde anne-babalar icin sıkıntılı bir durum oluşturur, fakat genellikle bu surenin sonunda kanal acılır ve cocuğun şikayetleri kaybolur. Bu donem icerisinde kanalın acılmasını kolaylaştırmak icin burun kokune masaj onerilebilir. Capaklanmanın cok olduğu donemlerde antibiyotik damlalar kullandırılır. Enfeksiyon, goz ve cevresindeki dokuları alacak şekilde artarsa daha yoğun bir tedavi gerekebilir. Bir yaşın sonunda kanal hala acılmamış ise genel anestezi altında sondalama yapılır. Sondalama işlemi başarısız olduğu takdirde birkac defa tekrarlanabilir. Buna rağmen kanal acılmazsa 3-4 yaşlarını gectikten sonra aynı erişkinde olduğu gibi cerrahi mudahalede bulunulur. Yani burun kokunden cilt kesilir, goz yaşı kesesi bulunur, o bolgeden bir miktar kemik dokusu cıkarılarak kese buruna acılır. Bazen bu acıklığın idamesi icin tup de yerleştirilebilir.
[h=3]» Doğuştan Gozici Basınc Yuksekliği[/h]Erken mudahale edilmediğinde kalıcı korluğe yol acan ciddi bir bozukluktur. Daha bebeklik doneminde ışıktan etkilenme, gozde sulanma, gozleri kısma ve kırmızı goz gibi şikayetler meydana getirir. Kornea dediğimiz gozun ortasındaki saydam yapı buyur ve kesifleşmeye başlar. Gozici basıncı tek taraflı arttığında korneadaki buyume daha belirgin olarak izlenir. Gozici basıncı yuksek seyretmeye devam ederse korneada catlaklar oluşur, goz sinirinde de cukurlaşma meydana gelir. Yani sinir hucreleri olur ve bunların fonksiyonları bir daha geri getirilemez. Bebeklerde bu gozici basınc yuksekliğini taklit eden ya da gozici basınc yuksekliğine eşlik eden pekcok anormallik bulunur. Bu durumların tespiti icin cocuk genel anestezi altında muayeneye tabi tutulabilir. Sonucta gozici basınc yuksekliği doğrulanırsa bunun tedavisi cerrahidir.
[h=3]» Az Goren Cocuk[/h]"Az goren cocuk" tabiri ozellikle bir miktar gormesi olan, fakat bu gormesi ihtiyaclarını karşılayamayacak duzeyde olupta ilacla tedavi, cerrahi ve gozluk gibi bir metodla artırılamayan, gormesinin ihtiyaclarını karşılayabilecek duzeye getirilebilmesi icin ozel cihazlar ve bunları kullanabilmek icin de rehabilitasyon cocuklar icin kullanılır. Az goren cocuklar, ozellikle okula başladıkları zaman yardıma ihtiyac duyarlar. İyi goremedikleri icin derslerde başarısız olabilirler. Ozel cihazlarla da yeterince yardım sağlanamazsa gorme ozurlulere yonelik okullara gonderilmeleri gerekebilir. Bu cocukların gorme rehabilitasyonunda kullanılan cihazlar buyutecler, teleskop gozlukler ve kapalı devre televizyon sistemleridir. Uygun cihaz secimi yapıldıktan sonra cihazın kullanımı oğretilir ve pratik yaptırılarak daha seri kullanması sağlanır. Cihaz kullanımının yanısıra ortamın ışığı artırılarak, buyuk puntolu kitaplar sunarak ve cevresinde ihtiyacı olan şeylerin yazılarını daha belirgin hale getirerek hayatları kolaylaştırılabilir. "Az goren cocuklara" yardım, ozellikle belli goz doktorlarının ilgi alanını oluşturduğu veya belli merkezlerde bu konuya yonelindiği icin doktorunuz boyle bir ihtiyac durumunda sizi sevkedebilir ya da siz boyle bir yardım icin talepte bulunabilirsiniz. "Az goren", "kor" demek değildir. Az goren kişinin kalan gormesi bir şekilde değerlendirilmeye calışılır. Kor olan kişiler icin ise diğer duyu sistemlerinin kullanılması gerekir. Yani korlerin rehabilitasyonu da tamamen ayrı bir konudur. İnsanlar az gorduğu veya kor olduğu zaman goz doktorlarıyla olan irtibatları kesilmez. Cunki goz sadece gorme organımız değildir. Goz, aynı zamanda estetiğimizin bir parcasıdır. Gormeyi azaltan veya kaybettiren hastalık ne ise takibi yapılmadığı takdirde goz kuresinin de kaybına yol acabilir. Goz kuresinin alınması ve estetiğin yeniden sağlanması icin protez uygulaması zor işlemler olup gormese de goz kuresinin yerinde kalması daha tercih edilecek bir durumdur.
[h=3]» Baş Pozisyonu[/h]Noropsikiyatrik hastalıklar, enfeksiyonlar, kulak, kas ve kemik hastalıkları yanısıra gozdeki bozukluklar da baş pozisyonu oluşturabilir. "Baş pozisyonu" demek cocuğun başını duz tutmak yerine yukarı, aşağı, sağa, sola veya ileri tutmayı tercih etmesidir. Genellikle ciddi bir durum olup sebebinin bulunarak tedavisinin yapılması gerekir. Aşağıda gozle ilgili baş pozisyonu oluşturan bazı bozukluklar listelenmiştir:
- Şaşılıklar
- Goz kası felcleri
- Goz hareketlerini denetleyen beyindeki merkezlerin bozuklukları
- Nistagmus (gozlerde titreşim)
- Gorme alanı defektleri
- Tek gozde gorme kaybı
- Uygun şekilde tashih edilmeyen kırılma kusurları
- Ust goz kapağı duşukluğu
- Işığa karşı aşırı duyarlılık
[h=3]» Nistagmus[/h]Gozlerde sağa-sola, yukarı-aşağı veya donme tarzında titreşimler meydana gelmesine nistagmus denir. Hasta, bu hareketleri kontrol altına alamaz. Daha cok kas hareketlerini kontrol eden merkezlerin bozukluğu olmakla birlikte bazen gorme azlığı yapan katarakt, albinizm, glokom ve goz sinir tabakası bozukluklarına işaret edebilir. Tedavisinde her ne kadar cerrahi girişim yapılsa da sonuclar yuz guldurucu olmadığı icin ozellikle gorme azlığına bağlı gelişen tiplere karşı onceden tedbir almak gerekir.
[h=3]» Diğerleri[/h]Goz kapakları, gozun cevresindeki dokular, goruntuyu beyne ileten sinir yolları ve gorme ile ilgili beyin alanlarının hastalıkları cocuklarda gorulebilir. Goz kapak ve cevre dokularının hastalıkları hemen kendini belli edeceği icin tedavide gec kalınma kaygısı daha azdır. Gorme yolları ve beynin gorme yolları ile ilgili merkezlerinin tedavisi sinir hastalıkları ve goz doktorunun ilişki icinde calışmasını gerektirir. Uveit denilen gozici iltihabı da cocuklarda gorulebilir ve tedavisi yapılmadığı takdirde ciddi sonuclar doğurur. Bu hastalığın bazen bunyedeki diğer hastalıklara eşlik etmesi nedeniyle romatizma, cilt hastalığı ve ic organ hastalıkları olan cocukların şikayetleri olmasa bile goz doktorunun kontrolunden gecirilmesi gerekir.

[h=2]Kayseri Goz Doktoru uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]