[h=1]Cocuklarda Goğus Ağrısı[/h]Prof. Dr. Gulendam Kocak
Cocuk Kalp Hastalıkları Uzmanı
Goğus ağrısı cocuklarda sık gorulen ve coğu zaman ailede endişeye yol acan bir durumdur. Bunun nedeni goğus ağrısının yetişkinlerde ani olume yol acabilen ciddi kalp hastalıklarının bir işareti olmasıdır. Bu nedenle goğus ağrısı nedeniyle polikliniğe getirilen hasta cocuk pediatrik kardiyolojiye yonlendirilir. Aslında cocukluk cağı goğus ağrılarının nedenleri araştırıldığında kalp hastalıklarının nispeten az bir kısmını oluşturduğu gorulmektedir. Buna rağmen ağrıların en ciddi nedeninin kalp hastalıkları olması nedeniyle hastanın titiz bir şekilde değerlendirilmesi ve goğus ağrısına yol acabilecek tum hastalıkların araştırılması gerekir.
Goğus ağrısı, goğus kafesinde bulunan tum organlardan koken alabilir. Bunlar arasında başlıca kalp, akciğerler, goğus kafesini oluşturan kaslar ve kemik yapılar, eklemler ve yemek borusu sayılabilir. Bunların yanı sıra psikolojik nedenlerle oluşan goğus ağrıları da nadir değildir.
Goğus ağrısı kız ve erkek cocuklarda eşit sıklıkta gorulur. Genellikle 12-14 yaşlarında sık olmakla birlikte, 4 yaşında bile yakınması olan cocuklar olabilir. On iki yaş altındaki cocuklarda kalp-akciğer hastalıkları, 12 yaşın uzerinde ise psikolojik nedenler on plana cıkar. Kız cocuklarda psikolojik nedenler, erkek cocuklarda ise spor yaralanmalarına bağlı goğus kafesi zedelenmeleri daha sık gorulur.
Cocuklarda goğus ağrısı genellikle uzun sureli ve tekrarlayıcıdır. Hastaların % 45-70’inde ağrının uzun suredir olduğu, yaklaşık % 20’sinde ise ağrının en az uc yıldır devam ettiği gorulmuştur.
Goğus ağrısı olan cocuğu değerlendirirken şu durumlar goz onunde bulundurulmalıdır. Goğus ağrısının ne zamandır olduğu, hangi sıklıkta ortaya cıktığı, hangi durumlarda arttığı-azaldığı, suresi, yeri, yayılımı, ağrının ozelliği ve şiddeti onemlidir. Bu sorular ağrının nereden kaynaklandığını bulmamızda yol gostericidir. Yemek yemekle, vucut pozisyonuyla ve egzersizle ilişkisi de onemli ipucları verir. Goğus ağrısına eşlik eden bulgular, ağrının cocuğun gunluk hayatına ve aktivitesine ne olcude etki ettiği onemlidir. Aile oykusu ozellikle yakın akrabalarda ani olum, erken yaşta gecirilen kalp krizi yonunden araştırılmalıdır. Cocukta psikolojik bozukluğa yol acabilecek anne-baba ayrılığı, taşınma, okul başarısızlığı, olumsuz arkadaşlık ilişkileri oğrenilmelidir. Cocuğun katıldığı sportif aktiviteler, oyunlar ve gecirilmiş fiziksel kazalar ağrılara yol acmış olabilir. Oyku alındıktan sonra kalp-akciğer sistemi başta olmak uzere dikkatli bir fizik muayene yapılmalıdır.
Oyku ve fizik incelemeden edinilen bilgilere gore ağrının hangi sistemden kaynaklandığına dair on fikir edinilebilir.
Kalp-Damar Hastalıklarından Kaynaklanan Goğus Ağrıları
Cocuklarda goğus ağrılarının yaklaşık % 4-6’sını kalp-damar hastalıkları oluşturur. Nadir olmasına rağmen kalp hastalıkları kotu seyirli olabilecekleri icin cok onemlidir. Bilinen bir kalp hastalığı olan cocuklarda, egzersizle ortaya cıkan goğus ağrılarında, goğsun ortasında olup ezici tarzda ve boyuna/sol kola yayılan goğus ağrılarında, carpıntı, bayılma, baş donmesi, cabuk yorulma yakınmaları olan cocuklarda kalp hastalıklarından şuphe edilmelidir. Fizik incelemesinde ritim bozukluğu, carpıntı, hipotansiyon, hipertansiyon, anormal kalp sesi, ufurum saptanan hastalarda kalp hastalıkları uzerinde durulmalıdır. Sendromik (Down, Marfan, Turner..) bir goruntusu olan hastada kardiyak bir neden olasıdır.
Kalp hastalıklarında genellikle kalpte bir ufurum duyulur. Kalp hastalığına bağlı ufurumlerin masum ufurumlerden ayırtedilmesi son derece onemlidir. Cunku masum ufurumler sağlıklı cocukların yaklaşık % 40’ında duyulan, kalp hastalığından kaynaklanmayan ufurumlerdir. Kalp hastalığı duşunulen cocuklarda EKG ve akciğer grafisi değerlendirilmelidir. Pediatrik kardiyoloji konsultasyonu bu grup hastalarda tanının kesinleştirilmesi ve takibin yapılabilmesi acısından gereklidir.
Akciğer Hastalıklarından Kaynaklanan Goğus Ağrıları
Goğus ağrılarının ozellikle 12 yaşından kucuk cocuklarda en sık nedenlerinden biri akciğer hastalıklarıdır (% 12-21). Akciğer hastalıklarında dinleme bulguları ve akciğer grafisi tanıda cok yardımcıdır. Astım, egzema, egzersizle ortaya cıkan goğus ağrısı-nefes darlığı-oksuruk-hışıltı yakınmaları olan hastalarda alerjik hava yolları araştırılmalıdır. Akciğer enfeksiyonlarında (zaturre vb) goğus ağrısı gorulebilir. Bu hastalarda ateş, oksuruk yakınmaları coğu zaman goğus ağrısına eşlik eder. Oksuruk, nefes darlığı, hışıltılı solunum, balgam, morarma olan hastalarda akciğer hastalıkları uzerinde durulmalıdır.
Sindirim Sisteminden Kaynaklanan Goğus Ağrıları
Goğus ağrısı ile başvuran cocukların % 4-7’sinde goğus ağrısının nedeni sindirim sistemi hastalıklarıdır. Ozellikle gastrit ve reflu hastalığına bağlı ağrılar cocuk tarafından goğus ağrısı gibi algılanabilir. Bu durumlarda ağrı yemekle ilişkilidir; bazı durumlarda yemekle birlikte ortaya cıkar, bazı durumlarda ise aclık sonucu gelişir. Yine yemek sonrası sırtustu yatınca ortaya cıkan ağrı refluyu duşundurmelidir. Mide ulseri, gastrit ve reflu durumlarında antiasit tedavi ile yakınmalar duzelebilir. Yemekten sonra ağrı, sırt ustu yatarken artan ağrı, karın ağrısı oykusu bulunan hastalarda sindirim sistemi rahatsızlıkları duşunulmelidir.
Kas-İskelet Sisteminden Kaynaklanan Goğus Ağrıları
Goğus kafesi kemiklerinin on goğus kemiği ile birleşim yerinde ağrı (kostokondrit) ozellikle kız cocuklarında gorulur. Ağrı genellikle goğus kemiğinin ust kısımlarındadır. Coğu zaman tek taraflıdır ve ağrılı bolgeye bastırmakla ağrı artar. Ağrı keskin, batıcı karakterdedir ve derin nefes almakla artar. Birkac saniye-dakika surebilir. Kazalar (carpma, duşme) veya sportif faaliyetler sırasında goğus duvarında oluşan zedelenmeler goğus ağrısına yol acabilir, bu gibi durumlarda oyku tanıda cok yardımcıdır. Ozellikle iyi ısınma hareketleri yapmadan başlanan oyun ve egzersizlerde kas iskelet sisteminde zedelenme sıklıkla gorulur.
Psikiyatrik nedenler
Cocuklarda goğus ağrılarının % 5-17’sini psikolojik nedenler oluşturur. Genellikle cocukta strese yol acan anne-baba ayrılığı, yakınlardan birinin olumu, okul başarısızlığı, arkadaş baskısı gibi bir neden soz konusudur. Sıklıkla birlikte depresyon bulguları vardır. Aile veya yakınlardan birinin kalp krizi gecirmesi de cocuklarda psikolojik kokenli goğus ağrılarına yol acabilir. Cocuk istismarının da cocukta psikolojik goğus ağrılarının bir nedeni olduğu unutulmamalıdır. Bu gibi durumlarda cocuk psikiyatrisinden destek alınmalıdır.
Nedeni Bilinemeyen Ağrılar
Cocuklarda gorulen goğus ağrılarının bir kısmında en ileri tetkikler yapılsa bile ağrının nedeni bulunamaz. Bu hastalarda neden gosterilemezse bile buyuk olasılıkla kas-iskelet sisteminden kaynaklandığı duşunulmektedir. Bu ağrılar keskin karakterdedir ve derin nefes almakla artar. Hasta ağrı gecinceye kadar derin nefes almaktan kacınır. Cocuk ağrıyı iğne batması veya bıcak girmesi şeklinde tarif eder. Ağrı birkac saniye-dakika surebilir. Ağrının yerleşimi genellikle goğsun ortasında veya sol meme başının altındadır. Bu ağrılar coğu zaman cocuk buyudukce azalır veya kaybolur. Cok kısa sureli oldukları icin ağrı kesici kullanılmasına gerek yoktur.
Tetkik Gerekir mi?
Coğu zaman iyi bir oyku ve fizik inceleme ile ciddi bir hastalık olup olmadığı anlaşılabilir. Pek cok hastada EKG ve akciğer grafisi dışında ek tetkik gerekmez. Şuphe edilen durumlarda ekokardiyografi ve ileri tetkiklerle kalp-damar hastalıkları araştırılmalıdır.
Nasıl Tedavi Edilir?
Goğus ağrısında ağrıya yol acan hastalık tespit edilerek tedavi edilir. Kas iskelet sistemine ait goğus ağrılarında tedavi edilebilir bir neden yoksa aileye bilgi verilmesi yeterli olabilir. Gerekirse hafif ağrı kesiciler onerilebilir ama genellikle ağrı hafif ve kısa sureli olduğu icin buna gerek kalmaz. Kalp, akciğer, sindirim sistemi ve psikolojik nedenlerden kaynaklanan ağrılarda hasta cocuk mutlaka uzman hekim tarafından takip ve tedavi edilmelidir.

[h=2]İstanbul Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]