Cocuklarda gelişim geriliğinin belirtileri nelerdir? Aileler hangi durumlarda pedagoga başvurmalıdır?

Bebekler gelişim surecinde ceşitli nedenlerden dolayı gelişim geriliği yaşayabilir. Bu durum biyolojik nedenlerden kaynaklanabileceği gibi coğu zaman da cevresel şartların yetersizliğinden kaynaklanabilir. Biyolojik nedenlerin cocuğu zaman tedavisi yoktur veya en iyi hale getirmek icin yoğun bir eğitsel programla şartlar iyileştirilebilinir. Fakat biyolojik bir nedene bağlı olmadan sadece cevresindeki şartların yetersizliğinden dolayı da cocukta gelişim geriliği yaşayabilir. Bu durum da yapılabilecek cok şey vardır tabi ki erken tehşis konulursa. Cunku bu durum anne babanın ve cocuğun bakımıyla sorumlu kişinin cocuğua yeterince uyarıcı, sağlıklı, zengin bir cevre sunmayışından kaynaklanır. Cocuk ceşitli nedenlerden dolayı bilincsizce ihmal edilmiştir.
Orneğin dışarı sık cıkmadan, bir yetişkin eşiliğinde 4 duvar arasında buyumek zorunda kalmıştır. Onla ilgilenen, oynayan yoktur. Ozellikle calışan anne babalarda cocuğun akşama kadar bakıcıyla bir etkinlik yapmadan ve dışarı cıkmadan yanlız kalması, arkadaşlarıyla yeterince oynaması bunların nedenlerindne biridir. Bebeğin gelişim doneminde sadece yeme icime, uyku ihtiyacı yoktur. Arkadaşlarına, onunla ilgilenen sosyal bir cevreye, oyuna ihtiyacı vardır. Cocuk yaşıtlarıyla, yetişkinlerle oyun oynayarak oğrenir, buyur, gelişir. Eğer cocuk bu olmazsa olmaz şartlardan mahrum buyurse, gelişim geriliği kacınılmazdır.

Cocuklarda gelişim geriliği nasıldır?

Cocukları kendi yaşıtlarıya birebir kıyaslamak doğru dedildir. Her cocuk farklıdır. Nitekim her cocuktan belli ay ve yaş donemlerinde beklenen beceriler vardır. Eğer cocuk bunlarda geriyse gelişim geriliği soz konusudur. Gelişim geriliği sosyal, duygusal, dil, fiziksel, zihinsel gelişim olmak uzere ceşitli alanlarda olabilir.

Gelişim geriliğinin en buyuk habercisi “ konuşma gecikmesi”dir. Cocuk yaşıtlarına gore daha az kelime kullanıyor veya kendi geliştirdiği bir dilde kendini ifade etmeye calışıyor olabilir. Konuşma gecikmesi sadece gelişim geriliğinin değil, bazı ciddi patolojik problemlerinde habercisidir.Bu gibi problemlerde erken tehşis cok onemlidir.
Fiziksel gelişim alanında bebeğin yurume, koşma ve tutma gibi motor becerilerinde gerilik olabilir. Orneğin cocuk yaşından beklenen legoları yerleştiremiyor olabilir. Kendine guvenerek yuruyemeyebilir.

Gelişim geriliği sadece dil gelişimde, motor gelişiminde olmayabilir. En cok ihmal edilen gelişim geriliği sosyal ve duygusal alandadır. Cocuk arkadaşlarıyla nasıl iletişim kuracağını bilemez. Cocuk ya arkadaşlarına saldırır ya da hic kendini koruyamaz. Sosyal becerilerdeki eksiklik ancak cocuğun arkadaşlarıyla oynayacak ortam sağlanarak geliştirilebilinir. Zihinsel alanda gerilik; kavramların gelişmemesi, neden sonuc ilişkilerinin, problem cozme becerilerinin gelişmemesi olarak ozetlenebilir. Bu durumda cocuğun bireysel eğitim desteği alması şarttır.

Gelişim geriliği nasıl teşhis edilir?

Cocuktaki gelişim geriliği zamanında aile tarafından kabul edilmez ya da fark edilmez. Gelişim geriliğini anne babanın anlaması ve kabullenmesi cok zordur. Gelişim surecinde olan cocuklarının geride kaldıkları becerileri buyudukce tek başlarına kazanacaklarını duşunurler. Bu duşunceyle zaman kaybederler ve gelişim geriliği daha ciddi boyutlara ulaşınca ancak bir pedagogtan destek almaya karar verirler.
Eğer bir gelişim geriliğinden şuphe ediyorsanız zaman kaybetmeden bir pedagoga danışmanız gerekir. Cunku gec kalındığında gelişim geriliğinde yol almak cok zordur. Cocuğun gun gectikce yaşıtlarıyla arasındaki beceri ve gelişim eksikliği farkı acılır.
Ailelerin gelişim geriliğini anlamaları zor olacağı icin bebeklerini duzenli olarak pedagog kontrolunden gecirmeleri cok onemlidir. Gelişim geriliği Denver II Tarama Testi ve alanında uzman bir Pedagogun klinik değerlendirmesi sonucunda tesbit edilebilinir.
Bebekler ve Cocuklar Duzenli Olarak Pedagog Kontrolunden Gecmelidir!

Her bebeğin 0-3 yaşta en az 6 ayda bir pedagog tarafından gelişim kontrolunun yapılması gerekiyor.
3-6 yaş arasında ise en az sene de bir defa pedagog kontrolunden gecmesi tavsiye edilir. Pedagog cocukta sizin fark edemediğiniz gelişim geriliği sinyallerini erken gorur ve bu sinyallerin gelişim geriliğine donmesine engel olur. Gelişim geriliği yoğun bir eğitim programı ve anne baba rehberliği ile aşılamayacak bir sorun değildir. Burada en onemli konu “ erken tehşis”dir. Ne kadar erken bu durum fark edilirse, o kadar cok yapılacak şeyler vardır ve gelişim geriliğinin izi kalmadan cocuk yaşıtlarının beceri ve gelişim seviyesini yakalayabilir.

Gelişim geriliği nasıl tedavi edilir?

Gelişim geriliği erken tehsiş edilierse yoğun bir eğitim programıyla tedavi edilebilir. Bu program alanından uzman bir pedagogumuz danışmanlığında geliştirilir ve uygulanır. Eğitimci, pedagog tarafından geliştirilen programı aldığı supervizyonlarla uygular. Programın iceriği cocuktaki gelişmelere farklılık gosterecektir. Gelişim geriliğinde aile de buyuk sorumluluklar taşır. Cocuğun tum cevresinde duzenlemeler yapılır. Yatak odasından, oyun odası, bahceye kadar cocuğun tum yaşam alanları cocuğun gelişimini destekleyecek şekilde duzenlenir.

En onemlisi butunsel bir program geliştirebilmek ve aileyi işin icine katabilmektir.

Uzman Pedagog Sevil Yavuz
Cocuk, Ergen ve Aile Psikolojisi Uzmanı
Oğretim Gorevlisi, Oyun Terapisti
Parenting Skills & Counseling Center



[h=2]İstanbul Diğer uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]