Cocuklarda ek besinlerAnnelere oğutler ve ek gıdalara başlamada genel prensipler:
Yalnız anne sutu ile beslenen bebeklerde ek gıdalara 6. aydan sonra başlanır. 4-6 arasında bebek yeterli kilo almıyorsa yalnız anne sutu ile beslenmeye devam ediniz ve ek besinlere icin doktorunuza danışın. Mama ile beslenen bebekler icin 4 ayda muhallebi, 5 ayda yoğurt eklenebilir. Sebze-meyveler 6 aydan once eklenmese iyi olur
Bu donemde cocuğunuza verdiğiniz ek gıdaların anne sutunun tamamlayıcısı olduğunu unutmayınız. Mumkunse 6-8 ay arası halen gunluk enerjinin %70-80’i anne sutunden gelmeli. Bunun pratik anlamı anne sutu bol ve bebek emmeye istekli, kilo alımı da iyiyse 8 ay dolana kadar gunde 2 oğunden fazla eklenmeyerek anne sutunden daha bol faydalanması sağlanabilir. Ancak sebze-meyve-muhallebi-yoğurt gibi tum farklı lezzetlere alışabilmesi icin bu her gun bu 4 oğunden herhangi 2’si donuşumlu olarak verilebilir.
Ek gıdaya gecişte, ozellikle katı gıdaların verilmeye başlandığı donemde bebekler dilleri ile besinleri itebilir. Bebeklerin, istem dışı yaptıkları bu hareket genellikle 6-7 aydan sonra duzelir. Bebeğiniz ek gıdaları sevmedi diye endişelenmeyiniz.
Cocukların beslenme durumu en iyi kilo alışları ile değerlendirilir. Bunun icin cocuğunuzu duzenli sağlık kontrollerine goturunuz.
EK BESİNLER: Cocuğu değişik tatlara ve kıvamlara alıştıran, ileri yaşlar icin kolay yeme alışkanlığı kazandıran, besleyici değeri yuksek besinlerdir. Bu donemde verilecek ek besinler meyve puresi, sebze puresi, muhallebi, yoğurt, peynir, recel biskuvi, ekmek, yumurta gibi yiyecekleri icerir,
u Ek besinler kaşıkla az miktarlarda başlanarak verilir, daha sonra oğun haline getirilir.
u Yeni deneyeceğiniz yiyecekleri cocuk ac iken alışık olduğu yiyeceklerden once veriniz.
u Ek besinlerin hepsine aynı haftada başlamayınız. Yeni besinleri en az 3-4 gun aralıklarla cocuğunuzun beslenme programına ekleyiniz.
u Yeni verilecek yiyeceklerin alerji yapıp yapmadığına dikkat ediniz. Şuphelenilen gıda cocuğa verilmediği zaman belirtilerin gecip gecmediğini kontrol ediniz.
u Bebeğinize hicbir zaman şekere veya recele batırılmış yalancı meme vermeyiniz.
u Cocuğunuzun hoşlanmadığı onemli yiyecekleri 2-3 haftalık aralarla zaman zaman tekrar vermeyi deneyiniz.
u Bebeğinize vereceğiniz tum yiyeceklerin temiz ve taze pişmiş olmasına dikkat ediniz.
u Bebeğinizin iştahına saygı gosteriniz.
*Bebeğinize 12. ayın sonuna kadar kaynatılmış su veriniz.
*Bebeğinize 1 yaşına kadar inek sutu vermeyiniz(Şişe sut, kutu sut gibi pastorize diye adlandırılan sutlerin de inek sutu olduğunu unutmayınız)
*Bal-cilek-kuruyemiş-balık harici deniz urunleri 1 yaşa kadar verilmeyecek diğer gıdalardır. 8 aydan sonra ceviz ezilerek yemeklerin icine karıştırılabilir, bu balık yiyebileceği yaşa kadar zengin bir Omega 3 kaynağıdır.
Meyve puresi: 6 aydan sonra , elma, şeftali, muz gibi meyvelerin pureleri, 1-2 tatlı kaşığından başlanarak verilir ve yavaş yavaş arttırılır. Bu pureler uzum suyuyla, 8 aydan sonra mandalina-portakal suları ile biraz sulandırılabilir.
Hazırlanışı: Cocuğa ilk verilecek meyve mevsimine gore elma-muz veya şeftalidir. Meyveler iyice yıkanılır, kabukları soyulur, cam rendede rendelenir. İmkan yoksa rondo ve blendır da kullanabilirsiniz. Gunde bir veya iki kez oğun aralarında olmak uzere yarım muz veya orta buyuklukte bir meyve verilebilir. Meyve purelerine şeker eklenmemelidir. Meyve pureleri yoğurt ile karıştırılarak bir oğun olarak verilir. Biberonla meyve suyu verilmemelidir, bu ileride biberon curuklerine yol acabilir.
Muhallebi: 4-6 ayda başlanır. Genellikle akşam oğunu olarak, cocuğun yatma saatine gore 20:00-22:00 saatleri arasında verilir, bu daha uzun uyumaya yardımcı olabilir.
Hazırlanışı: 1 su bardağı su ve yaklaşık 3 tatlı kaşığı pirinc unu karıştırılarak su muhallebisi yapılır. Ateşten indirilir, hafif soğuduktan sonra 6 olcek hazır mama toz halinde katılır. Gerekirse tel suzgecten gecirilir. Ancak bazı bebekler bu miktarı yiyemeyeceğinden bu 1/3 veya ¼ oranında azaltılarak da yapılabilir. Hazır kaşık mamalarından sutlu-pirincli en sade olanı da bunu yerine verilebilir. Yaşı ilerledikce diğer farklı ceşitteki kaşık muhallebileri de verilebilir. En gec 7 ay dolunca tahıllı muhallebilere de gecilmelidir. Tahıla gec başlanması Colyak hastalığı riskini arttırabilir. Tatlı sevmeyen ozellikle de peynir seven bebekere suyla pişirilen pirinc ununa 1-2 tatlı kaşığı labne peynir ½ tatlı kaşığı tereyağ ile değişik lezzette ancak yine doyurucu muhallebiler de hazırlanabilir.
Yoğurt: 4-6 ayda Genellikle ikindi oğunu ek gıdası olan yoğurt, muhallebi yerine de verilebilir.
Hazırlanışı: Sut kaynatılır, elin dayanabileceği sıcaklığa (40 C) kadar soğutulur. Bir litre sute 1-2 corba kaşığı sut icinde sulandırılmış bir corba kaşığı yoğurt maya olarak eklenir ve yavaşca karıştırılır. Hareket ettirmeksizin sıcak bir yerde 4 saat bekletilir. Her zaman imkanınız yoksa bazı gunler guvenilir tesislerde uretilen hazır yoğurtları da verebilirsiniz.
Sebze puresi : 6 ayda muhallebiye başladıktan 1-2 hafta sonra (ancak iyi kilo alan bebeklerde muhallebiden once) genellikle oğle oğununde 1-2 tatlı kaşığından başlanarak yavaş yavaş artırarak verilir. Sebze puresi kaşıktan dokulmeyecek kıvamda olmalıdır.
1 orta boy havuc, 1 orta boy patates, 1 tatlı kaşığı pirinc konarak iyice yumuşayana kadar ağzı kapalı kapta pişirilir. Tel suzgec veya blender’dan gecirilir. Bu pureden once yarım cay bardağı ile başlanır, cocuğun isteğine gore yavaş yavaş artırılarak verilir. Doyacak miktarda yiyebilene dek oğunler anne sutu ile tamamlanır.
İlk haftadan sonra icine 1 tatlı kaşığı zeytinyağı eklenebilir. Damak tadı gelişmiş bebekler bu duz pureyi sevmezlerse, zeytinyağı yerine ½ tatlı kaşığı tereyağı ve/veya peynir seven bebeklere 1 tatlı kaşığı tuzsuz labne peyniri de eklenebilir.
3. haftadan sonra mevsim sebzeleri eklenerek icerik zenginleştirilir. Ceşit cok artınca farklı 2’li 3’lu gruplar yapılabilir. Kucuk kaplarda 1-2 gun buzdolabında saklanabilir. Ancak yeşil yapraklı sebzeleri (ıspanak, maydonoz, pazı vb. )gunluk eklenip hemen tuketilmelidir. Yeşil yapraklı sebze iceren corbalar bir kereden fazla ısıtılmamalıdır. 3-4 haftadan sonra hazırlanan sebze puresine tepeleme bir corba kaşığı kıyma (3 kez cekilmiş) eklenebilir. 8 ay dolduktan sonra tamamen ezilmiş pure yerine catla ezilmiş ufak puturler iceren pureye gecilmelidir.
Kahvaltı: Cocuk yukarıdaki besinlere alıştıktan sonra kahvaltıya başlanır.
Hazırlanışı: Peynir, recel ya da pekmez, ekmek ya da bebe biskuvisi ile hazırlanır. Daha akışkan bir kıvama getirmek amacıyla icine 30-60 ml hazır mama eklenmesi de uygun olacaktır. Tuzu cıkarılmış peynir(veya tuzsuz labne peyniri) ile recel veya pekmez mama icinde ezilir ve karışıma ekmek ici ya da bebe biskuvisi katılır. Once 1-2 tatlı kaşığı olarak başlanır ve giderek arttırılır. Kahvaltıya arzu edilirse 1 cay kaşığı tereyağ eklenebilir. En gec 8 aydan sonra bu bulamac kahvaltıdan vaz gecip tum tatları ayrı ayrı denemesine fırsat verilmelidir.
Et: 7-8 aylarda bir tepeleme corba kaşığı pişmiş kıyma tavuk eti parcası blendırda ezilerek sebze puresi hazırlanırken icine eklenir.
Karaciğer: 7-8. ayda oğle oğunlerinde et ile değiştirilerek 10-15 gunde bir kez olmak uzere verilebilir. Hazırlanışı: Kuzu , koyun, dana veya tavuk ciğeri kullanılır. Karaciğer az tuzla suda haşlanır, veya yağsız tavada ters-yuz ederek de pişirilebilir, zarı cıkarılır pure şeklinde sebze puresinin icine eklenir.
Kofte: Baharatsız olarak hazırlanmış ızgara kofte veya terbiyeli-sebzeli kofteler ezilerek 8 aydan sonra verilebilir.
Pilav, makarna ve dolmalar: 8 aydan sonra yoğurt ile karıştırılarak verilebilir.
Su: Genel olarak 6-8 aydan sonra bebeklerin hareketleri artar. Oğun aralarında da susayabilir. Susama durumu aldığı anne sutu miktarına gore değişkenlik gosterebilir. Su ihtiyacı icin cişli bez sayısı ve cişli bezin rengi de değerlendirilmelidir.
Yumurta: Katı pişmiş yumurta sarısı cocuk kahvaltıya alıştıktan sonra (7-8. ayda)1cay kaşığı olarak beslenme programına eklenir, yavaş yavaş arttırılır. Bir haftanın sonunda bebek gunde bir yumurta sarısını yiyebilir. Sarısıyla alerjisi olmayan cocuklara 10 aydan sonra yumurtanın beyazı da verilebilir. Ailesi alerjik olan veya bebekliğinde aşırı gaz sancısı olan, bebek egzeması geciren, ya da tekrarlayan bronşiolit atakları olan ve doktorunuzun alerjiden şuphelendiği durumlarda yumurta ozellikle de beyazı 1 yaş sonrasına da ertelenebilir.
Balık (kılcıksız): 9-10 aydan sonra oğle oğunlerinde pure şeklinde et yerine değiştirilerek verilebilir. Kiloyla dilimle satılan cok buyuk balık yerine tane balık tercih edilmelidir. (Levrek, cupra, iri mezgit, sarıkanat, lufer gibi balıklar en uygun olanlarıdır)
Not: Hayvani proteinleri eklerken her ay farklı birsini denemek en doğru yaklaşım olacaktır.
CAY-KOLA-KAHVE v. s: Besleyici hicibir değeri olmayan bu iceceklerin cocuk beslenmesinde yeri yoktur. Aksine diğer gıdaların ve ozellikle demirin bağırsaktan emilmesini engelleyerek cocuğunuza zarar verebilir.


[h=2]İstanbul Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]