İnsanların duygularıyla birlikte doğduğu duşunulmektedir. Yapılan calışmalarda, doğumdan itibaren, ofke, eğlence/mutluluk ve korku duygusu vardır. Duyguların oluşması icin bilişsel gelişim şart değildir. Orneğin beyini oluşmadan doğan (anensefalik) bebeklerin ekşi tatlarda iğrendiği, tatlı tatlardan zevk aldığı izlenmiştir. Bununla birlikte, yaşam tecrubeleri ve beyin gelişimi arttıkca cocuğun duygularının ceşitliliğinde, duygularını ayırt edilmesinde, isimlendirebilmesinde ve duzenleyebilme becerisinde, duygularını sosyal ortamda kullanma yetisinde artma gozlenir. Yaklaşık 15 nci ayda bebek ağlayan birisini gorduğunde empati yapar ve uzgun gorunur.
Duygularımız, davranışlarımızı, duşuncelerimizi, motivasyonumuzu, yaşam enerjimizi, başarımızı ve insanlar arasındaki ilişkilerimizi ve daha bircok alanı etkiler. Duyguların kişinin yaşantısındaki onemi ve yeri aşağıda ozetlenmiştir.
Duyguların iletişimsel yonu vardır. Orneğin dil gelişim gelişmemiş bir bebek ağlamasıyla, aclığını ve sevgi ihtiyacını anlatabilir.
Duyguların yaşamda koruyucu etkileri vardır; bu nedenle yaşamsaldırlar.
Duygular sosyal işlevleri etkiler kişiler arası ilişkileri duzenler.
Duygular, motivasyonu oluştururlar; motivasyonel durum, bilişsel gelişimde, motor ve sosyal becerilerin gelişiminde onemlidir. Bu nedenle sağlıklı duygu gelişimi doğrudan ve dolaylı yollar ile diğer gelişimsel alanları etkiler.
Duygular bilişsel sureclerin ve şemaların oluşumunda onemlidir.
Duygular bir olayın onemini olcer.
Duyguların, kendini yonetmede ve yurutucu işlevlerde rolu vardır.
Duygular, bağlanma sureclerinde onemlidir.
Duyguların sağlıklı duzenlenmediği durumlarda, gunluk işlevselliğin sosyal, mesleki, oğrenme gibi ceşitli boyutlarında olumsuz etkilenmeler ve verimlilikte azalma meydana gelebilir.
Duyguların adaptasyonda ve amaca yonelik davranışların duzenlenmesinde ve organizasyonda rolu vardır.
Duyguların kişilik gelişimi uzerine etkileri vardır.
Sağlıklı bir duygusal gelişim olabilmesi icin
Bebekte dikkat işlevlerinin ve yuze goze bakma becerisinin gelişimine uygun bir şekilde var olması gerekir. Bu ancak, sağlıklı duyu organları ve beyin bolgeleri ile mumkundur.
Bakım verenin, goz teması kurması ve duruma uygun duygusal tepkiler verebilmesi gerekir.
Bakım verenin ruh sağlığı yonunden bir sorununun olmaması gereklidir.
Bakım veren duygusal tepkilerini yaşayabilmeli, tanıyabilmeli ve sozelleştirebilmelidir.
Bakım beren duygularını kontrol edebilmeli ve yonetebilmelidir.
Bakım verenin duygusal tepkilerin yoğunluğu ve suresi dış uyaranlar ve cevre ile uyumlu olmalıdır.
Bakım verenler, bebeklerinin fiziksel, sosyal, duygusal ve dokunsal ihtiyaclarını karşılarken ilgili ve guler yuzlu olmalıdırlar. Mumkun olduğu kadar fazla goz teması kurarak pozitif duygularını gosterebilmelidirler.
Bakım veren cocuğunun ceşitli alanlardaki ihtiyaclarına yanıt verici olmalıdırlar.
Bakım verenler olaylar karşısındaki duygusal tepkilerinin kontrolunde cocuklarına ornek olmalıdırlar.
Cocuklar, fiziksel, duygusal veya cinsel orselenmelerden korunmalıdırlar; travma sağlıklı duygusal gelişimi bozar.
Duygular ile duşunceler arasındaki entegrasyon sağlanmış olmalıdır. Duygular ile duşunceler arasında uygun entegrasyonun sağlanması, sağlıklı gelişen beyin bolgelerinin olması ve ortama uygun duygusal tepkilerin ve duşuncelerin verilmesi ve tanımlanması (uygun uyaranların sunulması) ile mumkundur. Travma sağlıklı entegrasyonu bozabilir.
Duygusal gelişimde başlıca sorunlar aşağıdaki şekillerde gorulebilir:
Kendi veya başkalarının duygularını algılamakta, anlamada ve adlandırmadaki guclukler
Duyguların yanlış yorumlanması (bilişsel carpıklıklar)
Duyguların cok az veya yoğun yaşanması
Duygularda ani hızlı değişikliklerin olması –duygu durumu duzenleme guclukleri-
Duyguların duşunce iceriğine veya olaylara uygunsuz yaşanması
Duygu ifadesindeki yetersizlikler veya uygunsuzluklar
Duyguların ve dikkatin duzenlenmesi, kendinin duzenleme becerilerinin onemli parcalarını oluşturur: Kendini duzenleme becerilerinin, psikososyal işlevsellikte ve okul/iş başarısının elde edilmesinde onemli rolu vardır. Duyguların duzenlenmesi, uyum becerilerini ve davranışlarını geliştirirken; duyguların iyi duzenlenememesi, uyum becerilerinde ve davranışlarda kotuleşme ile birliktedir. Cocukluk cağı travmaları, ihmalleri ve olumsuz yaşam olayları, duygu duzenleme becerilerini bozar. Sıklıkla duygu duzenleme guclukleri empati becerilerinin ve prososyal yanıtların gelişimine engel olur. Post travmatik stres bozukluğu gibi ceşitli psikiyatrik bozukluklarda bu durum acıkca gozlenebilir. Başka bir deyişle duyguların duzenlenmesi, sağlıklı bir gelişimde merkezi rol oynarken, duyguların iyi duzenlenememesi, psikiyatrik bozuklukların gelişimine zemin hazırlayabilir.
Duyguların duzenlenmesinde, norobiyolojik sistemler, duyguların yoğunluğu (emosyonalite), mizac ozellikleri (temperament), kişilik, yurutucu işlevler, bilişsel surecler, kişiler arası ilişkiler, sistemler arası ilişkiler ve bağlantılar rol oynar.
Duygusal gelişiminde aksamaların olduğu durumlarda cocuğun mutlaka bir cocuk ergen psikiyatristi tarafından değerlendirilmesi gerekir.

[h=2]İstanbul Cocuk Psikolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]