İnsanlık tarihi boyunca haşarı cocuklar, sorumsuz, soz dinlemeyen cocuk ve gencler hep gundemde olmuştur. Uslu cocuklarla kıyaslanmışlardır. Ceşitli milletler kendilerince cozum bulmaya calışmış; bazen şiddetle, bazen hareketli gorevler vererek, nasihatlerle bu cocuklar duzeltilmeye calışılmıştır. Edebiyatta da bu konu cok işlenmiştir.
Zaman icinde bu cocukların buyuduğunde de bazı sorunlar yaşadığı farkedildi. Cabuk sıkılma, tembellik, sorumluluk alamama gibi… İnsanlığın aydınlanma sureci sonrası ve eğitimin gittikce onemini arttırmasıyla cocuklarda olan bu sorun, okul hayatına da girmeye başladı. Daha once herkesin okula gitmediği donemlerde hiperaktif cocuklar sadece kendi koyunde evinde sorunlar yaratırken, uzun sureli dikkat verilmesi gereken okulların oluşmasıyla bir okul sorunu haline geldi. Bu nedenle son yuzyılda artık bir bozukluk olduğuna bilim cevresi karar vererek sorunu cozmek icin araştırmalara başladılar.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu belirtileri genel olarak nelerdir: Ulkemizde artık halkımızın eğitime ilgisi artmıştır. Anne babalar cocuklarını okutup iyi ve kendilerine yeterli bireyler olmaları icin maddi manevi butun guclerini harcamaktadırlar. Boyle bir ortamda eğitim cok onemli hale gelmiştir. Tabiki ardından bilgi kirliliğide bunu takip etmiştir. Bu durumdan dolayı hareketli ve ya dikkat problemi olan cocukların ayırt edilmesi cok onemli olmuştur, cunku dikkat eksikliği yapan başka hastalıklar vardır. Orneğin; depresyon, gunluk yaşam problemleri, okul uyumsuzlukları , cekingenlik , ozguven eksiklikleri, oğrenme bozuklukları , zeka problemleri ,travma, otizm gibi...
Okuldan başlamadan once de bebeklikten beri hiperaktif cocuklar cok hareketlidir ve anne cağırsa bile dikkatini verip anneye cevap vermezler. Yerlerinde duramazlar. Genelde bu cocuklar, uzun sure bir şeyle uğraşamazlar oyun oynarken bile oyundan oyuna atlarlar. Arkadaşlarıyla oyunu başlayıp bitiremez ve oyunu bozarlar.
Cabuk sıkılma en buyuk ozellikleridir. Arkadaşlarına vurabilir, cabuk ofkelenebilirler. Kuralları sevmez ve uyamazlar. Anne babanın kurallarına karşı isyankardırlar. Bu sıkıntılar bazen anne babanın kurallar konusunda cok esnek olmasından da kaynaklanabilir. Ozellikle tek cocuk , ailenin tek torunu olunca aşırı odun vermekten bu cocuklar kural tanımaz olabilir. hiperaktiviteden farkı bu cocuklar genelde evde problemlidir. Okul kurallarına bir sure sonra uyabilir. Cunku oğretmene nazı gecmeyeceğini bilirler.
Okul cağına gelince Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan cocuklarda en sıkıntılı donem başlar. Cunku bu yaşa kadar ailenin toleransıyla cocuk idare edilebilir. Okul cağında artık kurallı bir ortam olan okulda kurallara uyması gerekir ve sorumlulukları, dersleri olacaktır ki hiperaktif cocukların en fazla sıkıntı yaşadığı konulardır.
Gunumuzde gerci ozellikle buyuk şehirlerde uc yaşından sonra kreş ana okuları na giden cocuklarda bu sorunlar erken goze batmaya başlar.
Genelde kliniklere gelen vakalarda ilkokulun ilk uc senesinde sınıfta yerinde oturtulamayan, devamlı kıpır kıpır, yere bir şeyler duşurup alan, devamlı kalkıp kalemini acan , sıkıldıkca arkadaşlarını durten , ders sırsında konuşan, derste alakasız şeyler anlatan cocuklardır. Doğal olarak okuma yazma sırasında da geriden gelirler. Harfleri yanlış yazar, okurken kelimelerin sonlarını uydurur. Kısa sure ders calıştırmak bile zordur. Beş on dakikalık odev icin ailelerin saatlerce cocuğu ikna etmeye calıştıkları gorulur. Anne baba cocuk ve oğretmen icin cok zor bir surectir. Yemek yerken bile masada zor otururlar.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu yaşayan cocukların anne ve babalarına cocuklarının problemlerini soylemek oğretmen icin de cok zordur. Ozellikle ozel okullarda okuyan cocuklarda ailelerin beklentilerinin yuksek olmasından dolayı, okul icinde bu problemin cozulmesi beklenir. Oğretmenler de zor durumda kalır, cunku bu problem tıbbi tedavi olmadan cozulecek bir durum değildir.
Beyinde ki dikkatle ilişkili bolgelerin bir bozukluğudur ve medikal tedavi şarttır. Ne kadar erken tedavi edilirse tedavi etkinliği o kadar yuksektir.
Genelde oğretmenler bu durumu aileye anlatınca aileler oğretmeni ve eğitim sistemini suclama eğilimi gosterirler. Kendileri problemi fark etmiş olsa bile başka kişilerden bunu duymak hoşlarına gitmez. O yuzden ailelere bilimsel gerceklerle durumu anlatmakta buyuk fayda vardır. Bunun bir yaramazlık olmadığını, cocuğun elinde olmayan bir durum olduğunu belirtmeliyiz. Ayrıca bu cocuklarda zeka problemi olmadığını bunun sadece dikkatle ilişkili olduğunu soylemeliyiz.
Dikkat eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu erkek cocuklarda dort kat daha fazladır. Aynı ailede dikkat problemi olan kişiler varsa risk cocukta artar. Genelde dikkat eksikliği olan kız cocukları cok gozden kacar, cunku hareketlilik kız cocuklarında bir nebze azdır ve sınıf duzenini cok fazla bozmazlar. Bu nedenle oğretmenler hemen farketmezler. Kızlarda genelde sırada kıpır kıpırlık ve başka şeylerle meşgul olma, defterine bir şeyler cizme, resim yapma gibi ders harici uğraşlar olur. Ayrıca derste dalıp gitmeler hayal kurmalar olabilir. Yine yazarken okurken dikkatsizce hatalar olabilir.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan cocuklar sınıfta en cok sıkılan cocuklardır. Zil calınca sınıftan ilk once onlar fırlar. Arada derste “of puf” dediklerini duyabilirsiniz. arkadaşlarınında derste kendileriyle konuşmasını isterler. Başkaları derste bir şeyler yazarken onlar cok sıkılırlar. Bazen oğretmenlerin ceza olsun diye sınıf dışın cıkma cezası vermesi onlar icin odul gibidir. Zaten sıkılan cocuk dışarı cıkabilmiştir. Bazen bunu farkeden cocuk oğretmen kendini dersten atsın diye yaramazlık yapabilir.
Bu cocuklarda gorulen goz teması azlığı dikkatini size verememesindendir. Otizm gibi hastalıklarda olduğu uzere, hastalıktan kaynaklanan goz temassızlığı gibi değildir. Cocuk sıkıldığından sizi dinlemek istemez. Ama ilgisini ceken bir konuda sizi goz teması kurarak dinleyebilir. Devamlı başka şeyler duşunduğunden karşıdakini dinleyemez kafasında ki duşunceye yoğunlaşmaya calışır.
Tedavide muhakkak doktora goturmek gerekir. Doktor dışında okul, aile ve tedavi ekibinin beraber calışması gerekir. İlk once doktorun aile, oğretmen ve okulu bilgilendirme gorevi vardır. Hastalığın nasıl bir hastalık olduğunu oğretmelidir. Boylece cocuğun elinde olmayarak yaptığı davranışları anlayışla karşılayabileceklerdir. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan cocukların hepsi farklı kişiliklerdir. Hepsinin birbirinden farklı olan ozellikleri vardır. Her cocukta ayrı ayrı problem davranışları tespit edip kişiye ozel tedavi planlanmalıdır.
Tedavinin ilk aşaması aile ve oğretmeni bilgilendirme dedik.
İkinci aşamada cocuğun yaşına gore kendini hastalığı hakkında bilinclendirerek davranışcı tedavilere başlanır. Bu bir terapi surecidir aynı zamanda. Bilinclendirme ardından davranış duzeltmeye gecilir. Cocuktan alınan geri bildirimlerle davranışlarını kontrolu konusunda aşama kaydetmesi sağlanır. Arkadaş ilişkileri, ders takibi, sokaktaki problemli davranışları tek tek calışılmalıdır. Bu cocuklar genellikle ne konuda ve neden eleştirildiklerini anlamazlar bu da onların depresif olmasına neden olur. Butun bu tedaviler ve eğitim yavaş ilerlemelidir. Bu esnada dikkat tedavileri dediğimiz ceşitli terapi yontemleride kullanılabilir.
Bu hastalığın beyinden kaynaklanan kimyasal nedenleri olduğu icin cocuğun ihtiyacı olan ilaclarında aşamalı başlaması gerekir. Bu tedaviyi hızlandıracaktır. Ayrıca ilerde bu hastalıktan doğan komplikasyon dediğimiz yeni hastalıkları engelleyecektir.
Bu problemler okul başarısızlığından tutunda ergenlikte meydana gelen davranış sorunları, madde kullanımı , tembellik hali, hicbir iş yapmamama isteği, arkadaş ilişkilerine problemler, toplumsal sorunlar ve suc işlemeye kadar gidebilir.
Bu hastalığı olan bireyler ilerde iş ve sosyal hayatlarında başarısız olan bireylerdir. Evlilikleri, iş yaşamları sorunlu olabilir.
Anlaşılacağı uzere erken teşhis Dikkat Eksikliğinde cok onemlidir Buda iyi bir gozlemden gecer. Bu nedenle toplumu bu konuda bilgilendirme onemlidir. Şuphelenilen cocuklar psikolojik muayeneden gecirilip bu konuda varsa problem tedavi edilmelidir. Bu hem cocuğun hayat kalitesini duzeltecek hem de anne babanın cocukla olan sorunlarını azaltacaktır.




[h=2]İstanbul Cocuk Psikolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]