Cocuklarda depresyon ve belirtileriAslında nasılda yakışıyor gulmek onlara, ama bazen cocuklarımız hic gulmuyor, mutsuz ve uzgun duruyorlar. Bu durum cocukluk cağı depresyonun bir belirtisi olabilir ve akıllara cocuklarımızın depresyona gerebileceğini getirmektedir. Belki de bazılarımız cocukta depresyon mu olur diye hayretle karşılayabilirsiniz. Ama maalesef ki cocuklarda da aynı yetişkinlerde olduğu gibi depresyon olabilmektedir. Hatta ergenlik doneminde depresyona bağlı intihar ve olum oranı cok yuksek bulunmuşdur. Cocuklarda depresyon sıklığı okul oncesinde yaklaşık %1-3 okul sonrası ergenlik doneminde %10-18 olarak bilinmektedir. Cocuklarda depresyonun bir cok sebebi bulunmaktadır. Genel hatlarıyla aşağıdaki gibi sıralamabilir.
1 Annenin depresyonu (postpartum depresyon): Ozellikle doğum sonrası annelerin depresyona girmesi bebeklerde depresyona yol acabilir. Genellikle her hangi bir yaşdaki bir cocukta annenin depresyon yaşaması cocukları da etkileyebilmekle beraber cocuğun yaşının kucukmesiyle risk artar.
2 Yakın kaybı : Yakınların kaybeden veya ayrılma cocukların ruh sağlını ciddi şekilde bozabilir ve depresyona girmelerine sebeb olabilir. Ozellikle anne, baba, kardeş, dede, anneanne vs gibi birinci dereceden yakınların kaybı daha tehlikelidir. Anne ve babası ayrı olan ve ebeveynlerinde biri veya her ikisiyle yeterli kadar veya hic goruşmeyen cocuklarda depresyon acısından yuksek riskli grupda yer alırlar.
3 Yetersiz sosyal cevre : Okula gitmeyen, arkadaş ilişkisi zayıf olan, genellikle yanlız zaman gecirem cocuklarda depresyon sık gorulmektedir.
4 Yetersiz ebeveyn ilgisi : Başlıca anne olmak uzere ebeveynlerin yetersiz ilgisi, cocuklarına vakit ayırmaması, onların ic dunyalarına hakim olmamaları ve duygusal eksiklik cocukların sorunlarını aşmalarında gucluk yaratmaktadır ve bu durum da cocukların depresyonla karşılaşmalarına yol acmaktadır.
5 Travmaya maruziyet : Şiddete maruz kalma, hakarete uğrama, cinsel istismar gibi bir cok travma unsuru cocuklarımızın ruh sağlığını derinden etkilemektedir. Bu gibi travmatik durumlardan sonra depresyon belirtileri cok sık gozlenmektedir.
6 Ozurlu doğma veya yeti yitimi : Bir organını kaybetme, korluk, sağırık gibi yeti kaybı veya doğumdan itibaren engelli olma cocukların hayatlarını zorlaştırmakla beraber bu durumu kabullenmeme ve mutsuz ve guvensiz hissetmelerine yol acabilir.
7 Kronik hastalıklar : Uzun ure hastanede yatma, surekli ilac kullanma, sık-sık ameliyat olma veya ağrılı işlemlere maruz kalma gibi durumlar cocuklarda tukenmişliğe sebeb olabilir. Bu gibi şartlarda cocuklar cocukluklarını yaşayamamakta, surekli olum ve ağrı korkusuyla yaşamaktadırlar. Sonuc olarak da ciddi depresif belirtiler ortaya cıkmaktadır.
8 Genetik geciş : Ailede tekrarlayan depresyon ataklarına sahip bireylerin bulunması hem cocuklar icin kotu bir rolmodel olmakta hemde ırsiyet sebebiyle cocuklarda depresyon gorulme ihtimalini artırmaktadır. Boyle ki ebeveynlerinden birinde depresyon gorulmesi cocuklarda depresyon riskini iki kat artırırken her iki ebeveynde depresyon varsa bu risk 4 kat artmaktadır.
Aynen sebeblerde olduğu gibi belirti ve bulgular da farklılık gostermektedir. Cocukluğu kabaca okul oncesi, okul cağı ve ergenlik donemlerine ayırırsak bu donemlerde gorulen depresyon belirtileri farklılık arzetmektedir.
Okul oncesi donemde ağlama, huzursuzluk, inatlaşma, sinirlilik, mızmızlanma, karşı gelmeler, hırcınlık, eşyalara zarar verme, ice kapanıklık, goz teması kurmama, uyku bozuklukları, beslenme problemleri, kabızlık, oyunlar ve oyuncaklara ilgisizlik, ağrıya aşırı hassasiyyet veya duyarsızlık, hareketlerde yavaşlama vs gibi sayılabilinir. Okul oncesi donemde depresif cocuklarda somatik yakınmalar ( karın ağrısı, baş ağrısı, mide bulantısı vs gibi) ve kaygı bozuklukları (ozellikle ayrılık anksiyetesi) diğer donemlere gore daha fazla gorulmektedir.
Okul cağı donemde uzgun gorulme, isteksizlik, huzursuzluk, okula gitmek istememe, ozguven eksikliği, can sıkıntısı, hareketlerde yavaşlama, okul başarısında duşuş, kygılı olma somatik yakınmalar vs gibi belirtiler sık gorulmektedir.
Ergenlik doneminde tablo mutsuzluk, cokuntu, halsizlik, enerjisizlik, icine kapanıklık, yalnızlık, hic bir şeyden zevk alamama, kilo kaybı (bazen kilo artışı olabilir), uyku duzensizliği, okul başarısında duşun, dikkat dağınıklığı, motivasyon sorunları, arkadaş ilişkilerinde bozulma, duşuk benlik saygısı gibi belirtilerle seyreder.Alkol ve uyuşturucu madde kullanımı, intihar duşunceleri ve girişimleriyle ergenlik donemindeki depresyonda sık goruluk ve depresif tabloyu maskeleyebilir.
Yukarıda depresyon sebebleri arasında sayılan bir kac madde değiştirilememesine rağmen bir cok sebep ortadan kaldırılabilinir. Ozellikle ergenlik doneminde depresyon sıklığı yuksek olduğu icin bu donemde ailelerin daha dikkatli olması gerekmektedir. En onemli faktorlerden biri ebeveyn cocuk ilişkisidir. Sağlıklı aile ilişkisi cocuklarda depresyonu onler. Ebeveynler hem cocuklarıya hem de kendi aralarında sağlam iletişim kurmalılar. Anne babaların cocukların ic dunyasına girebilmesi ve burada onları tanımaları ve gerekli oğretileri kazandırmaları gerekmektedir. Ozellikle okul oncesi donemde kardeş kıskanclığı, ebeveynlerin farklı davranması ve kıyaslamalar cocuklarda depresyona yol acabilir. Bir diğer onemli etken arkadaş cevresi ve okuldur. İyi bir arkadaş cevresi ve duzgun okul desteği cocuklarda depresyon rskini azaltır. Beslenme şekli ve tuketilen gidalar da onem taşımaktadır. Spor ve diğer sosyal aktiviterde depreyonda onleyici faktorler arasında sayılmaktadır. Ailenin cocuklarda gorulen depresyon belirtileri varsa uzmanlara başvurması gerekmektedir. Ayrıca depresyonun diğer hastalıkların bir belirtisi olabileceği veya diğer psikiyatrik hastalıklara eşlik edebileceği de unutulmamalıdır.
Tedavide psikoterapi ve farmakoterapi (ilac tedavisi) kullanılmaktadır. İntihar riski yuksek olan cocuklarda yatış yapılabilmektedir. Hastalığın tekrarlanması icin duzenli ve uzun soluklu tedavi ayrıca sağlıklı aile ve okul desteği gerekmektedir. Ayrıca depresyona yol acabilecek durumlar ve psikiyatrik hastalıklarda tekrar gozden gecirilmeli ve onlenmelidir.
Mutlu ve huzurlu yarınlarda buluşmak uzere…

[h=2]İstanbul Cocuk Psikolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]