Cocuk istismarı ve ihlali tahmin edilenden cok daha sık gorulen durumlardır. İstismar daha aktif bir durumdur; anne, baba ve bakıcının cocuğa zarar verici deneyimler yaşatmasıdır. İhmal daha pasiftir; anne-baba veya bakıcının cocuğun bakım ihtiyaclarını yerine getirmemesi ve korunmasını sağlayamaması durumudur.
Cocuk istismar ve ihlal tipleri:
Fiziksel cocuk istismarı
Cinsel cocuk istismarı
Duygusal cocuk istismarı
Fiziksel cocuk ihlali
Duygusal cocuk ihlali
Cinsel cocuk ihlali
İstismar ve ihmal neden onemlidir:
Toplum sağlığını bozar.
Sonucları cok ciddidir. Olum % 0.1-10 arasındadır.
Cocuklarda en sık gorulen olum nedeni fiziksel istismardır.
Şiddete bağlı olumlerin % 40 ı aile ici şiddete bağlıdır.
Post Travmatik Stres bozukluğu, Depresyon, Kişilik bozukluğu gibi duygusal hasar bırakır.
Eğitim başarısı etkiler.
İstismar edilen kişinin fuhuşa eğilimi olur.
İstismar edilen kişinin ilerde istismarcı olması ihtimali olur.
Fiziksel istismara uğrayan cocuklarda psikopatoloji
Anksiyete bozuklukları
Depresyon ve duşuk benlik saygısı
Agresyon
Paronoid tepkiler, dışarıya karşı guvensizlik.
Gelişimsel ve bilişsel gerilik.
Merkezi sinir sistemi bozukluğu.
Ailelerde psikopatoloji
Alkolik, antisosyal kişilikte olan babalar ve depresif bozukluğa sahip olan annelerin cocuklarına daha fazla fiziksel istismar uyguladıkları yapılan araştırmalar sonucunda ortaya cıkmıştır. Anne yaşına bakıldığında 20 yaş altı annelerde istismar oranı daha yuksek, 21-30 yaş % 34.6, 31-40 yaş arası %31.4 dur. Aynı durumun babalar icin de gecerli olduğu belirlenmiştir. Anne eğitimine bakıldığında; hic eğitim almamış anne %36.7, okuryazar- ilkokul % 35.5, ortaokul-lise %19.8, Yuksek eğitim %11.6.
Fiziksel istismara uğrayan cocuklarda klinik:
Fiziksel istismara uğrayan cocuklar yetişkinlerle temas kurmaktan kacınır, yetişkinlerin kendisine yaklaşmasından urkerler, cevrelerini cok dikkatli incelerler, anne babalarından belirgin şekilde korkarlar, kolay yalan soylerler, kotu durumlarda şaşırtıcı derecede tepkisiz kalabilirler, kolay ağlamaz ve başka bir cocuğun ağladığını duyduklarında endişe duyarlar. Aşırı davranışları gorulebilir; aşırı saldırgan, aşırı icedonuk, aşırı cekingen gibi.. Herkesten sevgi bekleyebilirler, yuzeysel ilişkiler kurmayı tercih ederler.
Ekimozlar en sık gorulen durumdur (vucutta şişlikler yara izleri)
Kemik ve eklem hasarları (iki yaş ve altındaki kırıkların ¼ unu cocuk istismarı olguları oluşturmaktadır.)
Yanık ve kaynar su ile haşlanmalar.
Kafa travması
Karın travması
Zehirlenmeler
Gelişme geriliği
Nedeni belli olmayan olumler
Cinsel İstismar:
Cocuğun kendisinden en az 4 yaş buyuk bir kişi tarafından cinsel haz amacıyla zorla ya da kandırılarak cinsel etkileşime maruz bırakılması. Cinsel istismara giren gruplar; ensest ilişki, tecavuz, cocuğu fuhuş ya da pornografi malzemesi yapmak, teşhircilik, kışkırtan konuşmalar, cinsel ilişki ya da pornografik film izlettirme, cinsel organ okşama-okşattırma, oral sekse kadar değişen eylemler.
6 yaşından kucuk her 10 kızdan biri , her 15 erkek cocuğundan biri cinsel istismar ile uğraşmaktadır. Ortalama gorulme yaşı 8 yaştır. İstismar eden kişi %80 olasılıkla cocuğun tanıdığı bir kişi ve %97 olasılıkla bir erkektir. Seksuel davranışın suc sayılabilmesi icin koşullar; 15 yaşından kucuk bir kişiye yapılması( rıza bile olsa) suctur, reşit olmayan kişilere yapılması,reşit olan kişiye zorla yapılması, hile ile gercekleştirilmesi ( narkoz, eter koklatma veya sarhoş edip), akıl ve beden sağlığından muzdarip kişilere yapılması, 15 yaşını bitiren kızın evlenme vaadiyle kızlığının bozulması, seksuel olayların acıkta olması. Yaş grubuna bakıldığında %30 2-5 yaş, %40 6-10 yaş, %30 11-17 yaş. Cinsel istismara maruz kalan cocukların cinsiyetine bakıldığında yurt ici yayınlarda oranlar kız ve erkeklerde eşit gorulmuştur. İstismarı yapan kadar; goren ve onlem almayan kişide ihlalden dolayı sucludur.
Cocuklar istismar yaşadıkları soylemezler cunku; kendilerine inanılmayacağından korkarlar, istismarcının tehditlerinden korkarlar, nasıl anlatacaklarını bilemeyebilirler, cinsel davranışların yanlış olduğunu bilemeyebilirler, dışlanacaklarından korkarlar, homoseksuel olarak adlandırılmaktan korkarlar, cinsel konuları konuşmaktan utanırlar.
Nasıl soylerler:
İstismarın derecesi, sıklığı artarsa ve kendisine yapılanın doğru olmadığını fark ederse sırlarını paylaşmak isteyebilirler ozellikle de en yakın arkadaşlarıyla.
Buyuk cocuk kardeşinin istismar edildiği yaşa geldiğinde onu korumak maksadıyla acıklayabilir.
Ergenliğe girdiyse ve hamile kalma durumu varsa bu baskıdan korktuğu icin acıklayabilir.
Cok guvendiği bir yetişkine acıklayabilir.
Doktora gittiğinde acıklayabilir.
Cinsel istismarın klinik belirtileri: Vajinal anal kanama, vajinal akıntı, alt ıslatma, dışkı kacırma, tekrarlayan urinel sistem enfeksyonları, 16 yaşından kucuklerde gorulen gebelik, cinsel yolla bulaşan hastalığın varlığı.
Cinsel istismarın belirtileri olan davranış değişiklikleri:
Ani kişilik değişikliği, aşırı ağlama, cok az veya cok fazla uyuma, evden kacma, intihar girişimi, depresyon, gece korkuları, yeme bozuklukları, belli kişi ve yerden korkma, kat kat giyinme, aşırı masturbasyon, yaşından daha ileri cinsel bilgiye sahip olma.
Duygusal istismar:
Cocuğu red etme, sorularına karşılık vermeme, bakımını yapmama, cocuğun ilişkilerini kısıtlama duygusal istismar sınıfına girer.
Duygusal istismara uğramış cocuklarda iştah azlığı, yalan soyleme, calma, duşuk benlik saygısı, dışkı kacırma, buyume geriliği, aşırı agresyon, intihar girişimleri gorulebilmektedir.
İnsan ilişkileri kurmada zorluk yaşarlar, ozellikle dil konuşma alanında gelişimsel bozukluklar gorulur, dikkat cekmek icin kazaya yatkın olurlar, davranış bozuklukları gorulur, norolojik bozulmalar gorulebilir. Yetersiz beslenme sonucu doğan ihmallerde gelişme geriliği gorulur.
İhmal eden ebeveyn patolojisi:
Annelerin az tepki verdiği, daha cok emir vererek cocuklarıyla iletişime gectiği, az odullendirme ve cok eleştirici sistemini kullandıkları goruşmuştur. Annenin depresyonda olması, sosyal acıdan izolasyon.
Gorulduğu uzere ihmal ve istismar oranları sandığımızdan daha fazladır. Cocuğunun istismara uğradığını duşunen ve hicbir yardım ve onlem almayan ebeveynde ihmalden dolayı cocuğuna zarar vermektedir. İstismar yaşıyorsanız lutfen ozellikle istismar ve ihlal konularında uzman bir terapistden destek alınız. Bu konuda her hangi korku ve tereddut duymayanız; fişlenirim, gittiğim oğrenilirse kovulurum, ret edilirim gibi.. Uzman kişi bu konuda gerekli onlemleri tarafınıza aktaracaktır. Sağlıklı ve mutlu gunler dilerim.
Psk. Başak Tanrıverdi
Not: Bu yazı Y. Doc. Dr. Nukhet İşiten’in ders notlarından faydalanılarak yazılmıştır.

[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]