Cocuklarda baş ağrısı nedirYalnızca erişkinlerde değil, cocuklarda da baş ağrıları gorulebiliyor. Bu ağrıların yaklaşık yuzde 50′sini ise cocukluk cağı migrenleri oluşturuyor.
Norolojik hastalıklar hem erişkinlerde, hem de cocuklarda gorulebiliyor. Ancak cocuklarda erişkinlere gore hem ortaya cıkış şekli, hem de teşhis ve tedavi yontemleri bazı farklılıklar iceriyor. Beyinle ilgili olarak tum beyin ici, beyin zarları, kafatası ile ilgili problemler norolojinin kapsamı icine giriyor. Migren, epilepsi, menenjit/ensefalit, damar tıkanmalarına bağlı enfarktusler, beyin kanamaları, doğum travmaları-gebelik-genetik vb. nedenlere bağlı CP’ler (cerebral palsy), beyinde madde birikimine ait hastalıklar, multipl skleroz ve lokodistrofiler gibi beynin ak madde hastalıkları, doğumsal veya aileden genetik geciş gosteren hastalıklar, parkinson, kore, distoni vb. hareket bozuklukları, beyin ici basınc artışları ve beyin tumorleri cocuk norolojisi icinde ele alınıyor. Beyin hastalıklarının yanı sıra omurilik hastalıkları (travma, doğumsal yapı bozuklukları, tumorler vs.), kas ve kavşak hastalıkları (sıklıkla kas distrofileri, miyasteniler), doğumsal ve sonradan olan noropatiler denen sinir hastalıkları yine cocuk norologları tarafından teşhis ve tedavi ediliyor.
Cerebral Palsy (CP, Serebral Palsi, Beyin Felci) İstanbul Tıp Fakultesi Noroloji Anabilim Dalı, Cocuk Norolojisi Birimi’nden Doc. Dr. Zuhal Yapıcı CP’nin başlıca belirtilerinin cocuğun gelişmesindeki duraklama veya gecikme olduğunu soyluyor ve ekliyor: “Cocuk zamanında oturamaz veya yuruyemez, yururse de sık duşmeler olur. Ellerini ve kollarını kullanması da zor olabilir. Yaş ilerledikce bacaklarında fark edilen sertlikler nedeniyle halk arasında spastik teriminin yerleşmesine yol acmıştır. Hastalığın şiddetine gore bazı cocuklarda konuşma ve zeka da etkilenir ve hatta epileptik nobetler (bilinc kaybının eşlik edebildiği krizler) de gorulebilir. Ancak tum serebral palsiler spastik değildir.” Yapıcı, hastalığın başlıca tiplerini ise şoyle sıralıyor: 1. Spastik (en sık gorulen), 2. Distonik/diskinetik (el-kolda istemsiz hareketler, kıvrılma, bukulme), 3. Hipotonik, ataktik (gevşek), 4. Mikst (birden fazla ozelliği taşıyabilir, orneğin hem spastik hem diskinetik). “Spastik tipte olanlar her iki bacakta (parapleji) veya hem kol hem bacaklarda (tetraparezi), vucudun tek yarısında (hemiplejik) ya da sadece bir bacakta (monoparezi) da olabilir” diyen Yapıcı, bu cocukların anne-babalarının teşhis icin once cocuk noroloğuna ya da noroloğa gitmeleri gerektiğini soyluyor. Yapıcı, muayene sonucunda cocuktan beyin MR’ı, EEG, ve gelişim-zeka testleri istenebileceğini, doktorun bunların sonucunda cocuğun beynindeki hasarın derecesini değerlendireceğini belirtiyor. Yapıcı, serebral palsinin cok ceşitli nedenleri olduğunu ifade ediyor: “Gebelik sırasında, doğum anında ve hatta bebeğin ilk yaşlarında başından gecen hastalıklar cocukta spastik CP’ye neden olabilir.
Orneğin annenin gebeliği sırasındaki yuksek tansiyon, bobrek-kalp hastalığı, kullandığı ilaclar, zehirlenmeler, enfeksiyonlar, doğum sırasındaki zorluklar, mor doğum, kordon dolanması, cocuğun oksijensiz kalması, bebeğin ilk yıllardaki ağır hastalıkları (menenjit, sepsis…) en iyi bilinen sebeplerdir.” Cocuktaki hastalık belirtilerine gore tedavi ediliyor. Sıklıkla fizyoterapi programına alınarak daha dengeli hareket etmesi, yurumenin hızlanması, elini kullanabilmesi sağlanıyor. Orta-ağır durumdaki cocuklarda fizyoterapiye ek olarak Botox uygulamaları, bazı kas gevşetici ilaclar, ortopedik aletler, hatta nadir de olsa cerrahi girişimlere başvurulabiliyor. Epilepsi Epilepsi halk arasında sara nobetleri olarak da biliniyor. Belirtileri, sanılanın aksine, sadece şiddetli kasılmalar ile yere duşup bayılma şeklinde kendini gostermiyor; onlarca farklı ceşidi bulunuyor. Orneğin sadece gozlerde dalmalar, ağızda şapırdatma-yalanma-yutkunma, ağız koşesinde kucuk kasılmalar, el-kolda kucuk kasılmalar, gozlerde ışıklı goruntulerden sonra kusma atakları, ellerde veya vucutta korkar gibi sıcrayıcı hareketler ceşitli belirtiler arasında sayılabilir
Bazı iyi huylu nobetler sadece uykuda da gorulebiliyor. Ancak bu hareketler sıklıkla saniyeler ya da birkac dakikadan uzun surmez ve gun icinde de tekrarlayabilir. Yapıcı, bu cocukların zekasının altta yatan nedene gore normal ya da gerilemiş olabileceğini ifade ediyor ve ekliyor: “Ozellikle bebeklik doneminde uyanmayı takiben cocukta tekrarlayıcı kasılmalar anne icin uyarıcı olmalı ve hemen noroloğa başvurulmalı.” Teşhis icin yine once norolog ya da cocuk noroloğunun muayenesi şart. Sonrasında gerekli gorulurse MR, EEG, zek testleri, PET, SPECT, video cekimlerinin biri veya birkacı yapılabiliyor. Yapıcı, tedavi olarak antiepileptik ilaclar kullanılacağını, şiddetli ve sık nobetlerde 3-4 ilaca kadar cıkılabileceği gibi farklı tedavi yontemlerine de başvurmak gerekebileceğini ifade ediyor. Cocuklarda baş ağrıları Yalnızca erişkinlerde değil, cocuklarda da baş ağrıları gorulebiliyor. Yapılan istatistiklere gore bu ağrıların yaklaşık yuzde 50′sini cocukluk cağı migrenleri oluşturuyor.
Yapıcı, bu ağrıları şoyle anlatıyor: “Erişkinlerdekine benzer şekilde zonklayıcı, cocuğu halsiz bırakan, ders yapmasına engel olan, uyumakla rahatlayabilen, bulantı ve kusmanın eşlik edebildiği ağrılardır. Yalnız suresi erişkinlere gore uzun surmeyebilir.” Yapıcı, sadece bu bilgilerle migren teşhisi konulamayacağına da dikkat cekiyor ve “Baş ağrısına neden olabilecek başka faktorlerin de araştırılması, cocuğun norolojik muayenesinin yapılması şarttır. Gerekirse goruntuleme yontemlerinden (BT, MR), EEG den ve cocuk psikiyatrisinden yardım alınmalıdır. Cocuklarda kullanılabilecek ağrı kesiciler de erişkinden farklı olduğundan asla doktor bilgisi dışında kullanılmamalı, mutlaka bir cocuk noroloğuna başvurulmalıdır” diyor.
Beynin ilerleyici hastalıkları Bu hastalıkların belirtileri sıklıkla cocuğun doğumundan itibaren kendini gosterse de bazıları yurumeye başladıktan ya da oyun cocukluğu doneminden sonra da ortaya cıkabiliyor. Yapıcı ilk dikkati ceken belirtileri şoyle sıralıyor: “Cocuğun akranları gibi yuruyup koşamaması, hareketlerinde yavaşlamalar, dengesizlik, konuşmasında bozulma, zekÂsında eski performansın kaybolması.” Bu cocukların yuzde 40-50′sinin akraba evliliğinden olduğunun gozlendiğini soyleyen Yapıcı, tıpkı serebral palside olduğu gibi bunlarda da teşhis icin cocuk noroloğunun muayenesinden sonra ozel kan tahlilleri ve MR yapılması gerekebileceğini vurguluyor ve ekliyor: “Her hastalığa ozgu farklı kan-idrar tahlilleri olduğundan bunlar hasta sahiplerinin isteği ile laboratuarda yapılamaz.
Cok ozel araştırmalar icin dunyanın bazı ozel merkezlerine kan ve idrar gonderilmesi de gerekebilir. İlerleyici beyin hastalıklarının 20′den fazla turu olduğundan teşhis ve tedavi planlaması ozelleşmiş merkezlerde (fakulte ve araştırma hastanelerinde) yapılmalı.” Kas-sinir hastalıkları Yapıcı, en sık gorulen kas hastalıklarının (kas distrofileri) cocuk yurumeye başladıktan sonra belirti verdiğini soyluyor. “Sıklıkla duşmeler, yokuş ve merdiven cıkmada gucluk, yurume konforunun bozulması, parmak ucunda yurume gibi belirtileri vardır. Zaman icinde kas gucsuzluğu artar ve yardımla yurumeye başlarlar” diyen Yapıcı, bu cocukların zek ozurlerinin belirgin olmadığını ya da zeka ozurleri bulunmadığını ifade ediyor.
Teşhis icin cocuk noroloğunun muayenesinden sonra ozel genetik testler ve EMG incelemesine başvurulacağını belirten Yapıcı, bazı olgularda kas biyopsisi gerekebileceğini soyluyor. “Sinir hastalıkları (noropatiler, polinoropatiler) da cocukluk ya da ergenlik doneminde başlayarak el-ayaklarda gucsuzluk ve zaman icinde erimelerle karakterlidir” diyen Yapıcı, bu tur hastalıklarda teşhisin oncelikle EMG tetkiki, sonra da gerekirse genetik ve sinir biyopsileriyle kesinleştirileceğini ifade ediyor. Yapıcı ayrıca, her iki hastalık grubunda da rehabilitasyon programlarının genellikle konuyla ilgili ozelleşmiş merkezlerde ilac, ortopedik destek ve ihtiyac olursa solunum desteği verebilen yerlerde yapılması gerektiğine dikkat cekiyor.

[h=2]Gaziantep Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]