Tik istemdışı, hızlı, aralıklı, ritmik olmayan, basmakalıp, tekrarlayıcı şekilde bir grup kasın kasılmasıdır. Tik bozuklukları gecici ya da kalıcı olarak aile yaşamını, sosyal durumu, okul ve iş başarısını etkiler. Tikler motor ve vokal tikler olarak ayrılmaktadır. Basit motor tikler goz kırpma, yuz hareketleri ya da omuz silkme gibi hızlı, kısa sureli hareketlerdir. Kompleks motor tikler daha kalıcı, iyi yonetilen ya da yarı idari hareketlerdir; ornek olarak dokunmak, kendine vurmak, zıplamak ya da durduk yerde kufur hareketleri yapmak gibi hareketlerdir. Basit vokal tikler boğaz temizlemek, oksurmek, burun cekmek ya da sumkurmek gibi seslerden oluşabilir. Kompleks motor tikler bazı kısa deyimleri tekrarlama, kendi sozlerini tekrarlama (palilali), başkalarının sozlerini tekrarlama (ekolali); kufretme ya da durduk yerde kotu sozler soyleme (koprolali) ve ses yuksekliğinde paroksismal değişiklikler şeklinde olabilir. Genelde kısa sureli, nobetler halinde ve aralıklı olarak ortaya cıkar. Tikler tek başına ya da başka tiklerle beraber gorulebilir. Gerginlikle birlikte artış gosterirken, dikkatin bir başka konuya odaklandığı durumlarda ya da kişinin kendisini rahatlamış hissettiği durumlarda azalır, uyku sırasında coğu zaman kaybolurlar. Coğunlukla karşı konulamaz bir davranış olarak yaşantılanır ve değişebilen surelerde baskılanabilir. Tiklerin tarihte cok eskiden beri gorulduğu bahsedilmektedir.
Tik Bozukluğu ilk kez Fransız norolog Jean Marc Itard 1825 yılında literature sokulmuş, 1885 yılında Gilles de la Tourette tikler, koprolali ve ekolali triadı olarak tanımladığı sendroma kendi ismi verilmiştir. Motor yada vokal tik bozuklukları kulturel ve etnik ozelliklerden ve sosyoekonomik durumdan bağımsız olarak tum dunyada gorulebilen bir bozukluktur. Gelip gecici tikler cocuklarda yaygın olarak gorulmektedir. Okul cağı cocuklarının %4-24’unde tiklerin gorulebileceği bildirilmektedir. Gecici tikler cocuklar arasında erkeklerde %1-13, kızlarda ise %1-11 oranında gorulmektedir. En sık gorulduğu yaş grubu ise 7-1l'dir. Erkek cocuklarda 2 kat fazla gorulur. 10-11 yaşlarında sıklık erkeklerde % 5.9, kızlarda ise % 2.9 olarak saptanmıştır. Isvecte 5 bine yakın cocukla yapılan bir araştırmada 7-15 yaş arasında kronik tik binde 7, gelip gecici tik ise %4.5 olarak bulunmuştur. Tik Bozukluğunun etyolojisi tam aydınlatılamamakla birlikte; genetik, cevresel etkenlerin, norobiyolojik ve norotransmitterlerin birbiriyle etkileşerek bozukluğu oluşturduğu duşunulmektedir. Genetik geciş ozellikle Tourette sendromunda cok yuksektir. Norobiyolojik sureclerde beyinde “niyet” ve “hareket” arasında koordinasyonu sağlayan karmaşık beyin yapılarındaki uyumsuzluktan kaynaklandığı duşunulmektedir.
Tikler stresli durumlarda artar. Tik Bozukluğu gorulen okul cağı cocuklarında, yaşanan duygusal problemlerin ve kişiler arası ilişkilerdeki olumsuzlukların hastalığın gidişatını olumsuz yonde etkilediği savunulmuştur. Ozellikle tikler aile ve oğretmen tarafından yanlış anlaşıldığında cocuk tikleri durdurması konusunda uyarılmakta ya da cezalandırılmakta, bu da tik şiddetinin arttığı bir kısır donguyu başlatmaktadır. Diğer yandan akranlar tarafından alaya alınma gibi faktorler, yalnızca tik şiddetini arttırmayıp, cocuğun psikososyal işlevselliğini de olumsuz etkilemektedir. En sık tikler, goz kırpma, yuz buruşturma, cene, boyun, omuz ya da ekstremite hareketleri, burun cekme, hırıldama-homurdanma, cıvıldama ya da boğaz temizleme şeklindedir. TS'nin doğal seyrinde motor tikler genellikle 3-8 yaşlarında başlar, vokal tikler birkac yıl sonra ortaya cıkar. Tikler tipik olarak şiddet, yoğunluk ve sıklık acısından artıp azalan bir seyir izler. Ses tikleri coğunlukla, hareket tiklerinin başlangıcından birkac yıl sonra, 8–15 yaş arasında ortaya cıkar. Tiklerin karmaşıklığı da yaş ile artar. Bu karmaşık sesler ve hareketler kişiye ozgu karakterdedir. Okul cağı doneminde cocukların yaşadığı ilk gecici hareket tikleri ani, istemsiz ve bilinc dışı hareketlerdir. Cocuk coğu zaman cevresindekilerin tepkileri ile bu hareketlerin farkına varır. 10–11yaş civarında ise cocukların coğu, bir sıkıntı veya kaygının eşlik ettiği, ancak tikin yapılmasıyla rahatlama sağlanan, gerginlik veya kaşıntı gibi tariflenen “tik oncesi hisler”den (premonitory urges) bahsederler.
Tik oncesi hislerle ilgili farkındalık arttıkca hastalar tikler uzerinde istemli bir kontrol sağlamaya başlarlar. Ancak bu istemli kontrol kısa surelidir ve sıkıntı yaratır. Tiklerin tamamen ya da tama yakın kontrolu sağlandığında “tik oncesi hisler”in yarattığı sıkıntı, kişiyi zihinsel ve bedensel olarak yorar ve bu durum tiklerin kendisinden daha rahatsız edici olabilir. Hastalığın seyri boyunca tiklerin şiddeti inişli cıkışlı bir klinik sergiler. Tik epizodları obekler halinde olma eğilimindedir. Tikler stres, yorgunluk, ısı değişiklikleri ve dış uyaranlarla şiddetlenebilir. İstemli hareketler, başka aktivitelere odaklanma, tikleri azaltır. Tanı Tanı icin hastanın gebelik ve doğum oykusu, erken gelişim, tıbbi oyku ve aile oykusunu de iceren kapsamlı bir oyku alınmalıdır. Herhangi bir eştanılı durumun olup olmadığına ilişkin dikkatli olmak gerekmektedir.
Tik bozukluğu bulunan hastalarda yaygın olarak bir arada gorulmeleri nedeniyle DEHB ve OKB semptomları da ayrıntılı olarak gozden gecirilmelidir. Belirtilerin varlığı ve yokluğuna ek olarak, bu sorunların hasta ve aile uzerindeki etkisi de değerlendirilmelidir. Ayrıca akademik ve mesleki başarı, sosyal uyum ve kişilerarası ilişkilerin kalitesiyle gosterilen işlevsellik durumu da gozden gecirilmelidir. Tedavi de ilac tedavisi yanında psikolojik ve sosyal durumunu iceren bir plan yapılmalıdır. Ilac tedavisine yanıt vermekle birlikte bu olgular cocukluk cağında tedavi edilmediğinde erişkinlikte semptomların gerilemesi daha zordur. Tik belirtilerinin şiddeti genellikle 8-12 yaşları arasında zirve yapar. Belirtilerin şiddetindeki azalma genellikle 20’li yaşların başında sonlanır..

[h=2]İstanbul Cocuk Psikolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]