Cocuklar hangi yaşta hangi sorumlulukları alabilir?Biz calışan anneler, gun boyu işte yaşadığımız bir suru stres yaratan olayın uzerine eve geldiğimizde farklı bir dunyayla karşılaşır ve bir de bu dunyada koşuşturmaya başlarız. Cocuğumuzun yaşına gore işler değişir ancak bizi bekleyen cok fazla iş vardır gercekten. Yemek hazırlarız, cocuğumuza yemek yediririz, meyvesini yediririz, dersini calıştırırız, odasını toparlarız, banyo yaptırırız, sutunu iciririz, uzerini giydiririz, uyuturuz… Hele ki cocuk sayısı arttıkca “koşuşturma”, kelime anlamı olarak yetersiz kalır. E tabi ki bu arada evin işleri de cabası…
Peki bir taşla iki kuş vurmaya ne dersiniz? Yani hem siz bazı konularda her şeyi yapan olmayın ve gereksiz yorulmayın hem de cocuğunuzun karakter gelişimi icin kimi sorumlulukları ona verin.
Kendi kararlarını alabilen, karar alırken ellerindeki kaynakları kullanabilen, bağımsız davranabilen, kendi ihtiyaclarını başkalarına saygıyla karşılayabilen, yaptığı işi sonuna kadar tamamlayan, yaptıklarının sonuclarını yaşamayı goze alan cocuklara sorumluluk sahibi cocuk diyebiliriz. Bu duyguyu geliştirmek icin cocuğun yaşına, kişisel ozelliklerine, cinsiyetine uygun kimi gorevleri cocuğun yapmasına fırsat verilmesi ve olumlu yapılan davranışların pekiştirilmesi gerekir. Yaş gruplarına gore alabilecekleri kimi sorumlulukları aşağıda sıraladım.
İki ve Uc Yaş Cocuklarının Alabilecekleri Sorumluluklar
 Oyuncakları toplamak ve onları yerlerine koymak,
 Kitap ve dergileri gerekli yerlere koymak,
 Pecete, tabak ve catal kaşıkları sofraya koymak (ama istenen bicimde olmayabilir),
 Bir şeyler yedikten sonra kendi kirli tabaklarını kaldırmak,
 Kendisiyle ilgili bazı durumlarla ilgili secme imkÂnının sunulması sonucunda karar verme yeteneğinin gelişmesi,
 Sofranın toplanmasına yardımcı olmak,
 Yardımla giyinmek ve soyunmak.
 Kendi kendine yemek yemek
 Kendi kendine uyumak
Dort Yaş Cocuklarının Alabilecekleri Sorumluluklar
 Sofrayı kurmak,
 Oyun oynadıktan sonra oyuncaklarını veya kendine ait eşyaları yerlerine kaldırmak,
 Oyun oynarken nerede olacağını anne babasına soylemek,
 Toz alma gibi basit ev işlerinde yardımcı olmak,
 Bulaşık makinesinin boşaltılmasına yardım etmek,
 Alışveriş sırasında malzemelerin raflardan alınmasına yardımcı olmak,
 Alışveriş donuşu malzemelerin yerleştirilmesine yardımcı olmak,
 Basit bazı yiyeceklerin hazırlanmasına yardım etmek. Kek yapmak, kurabiye yapmak gibi.
Beş Yaş Cocuklarının Alabilecekleri Sorumluluklar
 Basit bir kahvaltı hazırlayabilir,
 Sofrayı, her şeyi yerli yerine koyarak hazırlayabilir,
 Yatakların ortusunu duzeltebilir,
 Odasını toparlayabilir,
 Yedikten sonra kirlilerini kendi başına kaldırabilir,
 Giyeceklerini onerileri dikkate alarak secebilir ve kendi başına giyinebilir,
 Kirli giyeceklerini sepete atabilir,
 Telefona gerektiği şekilde cevap verebilir,
 Ayakkabılarını bağlamayı oğrenebilir,
 Kendi kendine hazırlanabilir (sacını tarama).
 Evdeki evcil hayvanları kuş, balık vb yemini verebilir.
Altı Yaş Cocuklarının Alabilecekleri Sorumluluklar
 Havaya, ozel olay ve gunlere gore giyeceklerini secebilir,
 Cicekleri sulayabilir,
 Basit yiyecekleri (tost, yumurta, sosis vb.) bir buyuğun desteği ile pişirebilir.
SORUMLULUK KAZANDIRMADA ANNE BABAYA DUŞEN GOREVLER
Cocuğunuz sizinle işbirliği yapsa da yapmasa da, koşulsuz sevgi ve onay gosterin.
Cocuğunuz her ne yaparsa yapsın ona değer verdiğinizi ve kabul ettiğinizi bilmesini sağlayın.
Cocuğunuzun size bağımlı olduğunu duşunuyorsanız koruyucu tutumunuzu değiştirin.
Surekli sorumsuz davranan cocuklar anne babaları tarafından sorumlu davranmalarına izin verilmeyen cocuklardır.
Cocuğunuzun kendi davranışlarının sorumluluğunu almasına ve iyi gitmeyen davranışlarını değiştirmesine fırsat verin.
Cocuğunuzun yaşına uygun sorumluluklar listesi hazırlayın. Sorumluluğunu ustlenmek istediği işleri bu listeden secmesine fırsat verin ve onun doğru kararlar verebileceğine olan guveninizi koruyun. Bu listeden secim yapması konusunda onu zorlarsanız ya da yapacağı işleri siz secerseniz sorumluluk duygusunu geliştirmeniz zorlaşır.
Evle ilgili sorumlulukları cocuklarınız arasında paylaştırırken adil (eşit değil) olun. Yaşlarına ve gelişim donemlerine gore hareket edin.
Cocuğun kırıp dokmesinin ve yaşadığı olumsuz deneyimlerin oğrenmenin gerekli şartı olduğunu unutmayın.
Cocuğunuzun yaptığı yanlış secimlerin (hayatını tehlikeye atmadıkca) sonuclarını yaşamasına izin verin ki onlardan bazı dersler cıkarabilsin.
Cocuğunuza yardım edeyim derken, onun sorumluluğunun gelişmesini engelleyebileceğinizi unutmayın. Eğer işin nasıl yapılabileceğini bilmiyorsa ona işin nasıl yapılacağını gosterin.
Cocuğunuza uygun model oluşturun. Cunku sorumluluk kazandırmak istediğiniz halde sizin sorumluluklarınızı yerine getirmemeniz onu olumsuz etkileyecektir. İşe yaramayan davranış, inanc ve tutumlarınızı değiştirmeye istekli olun.
Cocuğunuz sorumluluklarını yerine getirmediği zaman ne gibi ceza veya yaptırımlarla karşılaşabileceğini soylemek yerine işini bitirdiğinde onu manevi yonden destekleyerek (aferin, cok guzel oldu, teşekkur ederim gibi) guven duygusunun ve sorumluluk bilincinin gelişmesini sağlayın.

[h=2]İzmir Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]