Cocuk ve teknolojiCocukların kucuk yaşlarda teknoloji ile tanışmaları doğru mu?
Cocukların teknolojiye olan ilgileri dendiğinde aklımıza bilgisayar, internet, telefon, televizyon ve diğer elektronik aletler gelmektedir. Teknolojinin olumlu yanları olduğu kadar olumsuz yanları da vardır. Cocuk ve genclerin internet, bilgisayar ve televizyon karşısında uzun zaman gecirmeleri sosyal, duygusal ve fiziksel acıdan problemler oluşturmaktadır. Ozellikle iletişim kurmalarına engel olması acısından cocukların sosyalleşmesini engellemektedir. Bu sebeple cocukların cok kucuk yaştan itibaren bu turlu aletlerle tanışması ve aşırı maruz kalmaları doğru değildir. Ozellikle gelişimin hızlı olduğu ilk 2 yaşta cocuklar mumkun olduğu kadarıyla teknolojik aletlerden uzak tutulmalıdır. Daha sonraki 4 yıl da cocukların teknolojiye maruz kalmaları sınırlandırılmalı, icerik bakımından da kontrol edilmelidir. Şiddet iceren bilgisayar oyunları, korku filmleri, uygunsuz icerikli internet siteleri vs gibi teknoloji unsurları cocuklarda ciddi psikolojik sorunlara yol acar veya normal ruhsal gelişimlerini engelleyebilir. Tabii aynı sorunlar okul donemindeki cocuk ve gencler icin de gecerlidir. Tek fark okul doneminde odevler ve eğitim amaclı bilgisayar kullanımına izin verilebilmesidir.
Aileler genellikle ağlayan cocukları susturabilmek icin ellerine cep telefonu veriyor. Bu durumun sakıncalı yonleri nelerdir?
Ailelerin bu tarz davranışları cocukların kucuk yaşlardan teknolojiye maruz kalmalarına ve potansiyel teknoloji bağımlılığına yol acabilmektedir. Ayrıca bu davranışlarıyla cocuğun kendisini ifade etmesi ve sorunlarla uygun şekilde başetmesi engellenmektedir. Aynı şekilde bu davranışlar cocuklarda rituel haline donuşebilir ve cocuklarda alışkanlık yaratabilir. Daha sonraki donemlerde cocuklar susmak veya sakinleşmek icin telefon ve buna benzer teknolojik aletler icin beklentiye girebilirler.
Fiziksel ve psikolojik olarak cocuklara etkisi nasıldır?
Fiziksel olarak gorme sorunları (yakını gorememe, cift gorme, goz tembelliği vs), duruş ve iskelet sorunları (kamburluk, sırt ve boyun ağrıları, kas ağrıları vs), radyasyon riski (bir cok kanser riskinin artışı ), daha az hareketten kaynaklanan fiziksel problemler (aşırı kilo, kalp problemleri vs) gibi bir cok sağlık sorunlarına yol acabilir.
Psikososyal etkiler de bircok olumsuzluklara yol acmaktadır. Ozellikle internetin ve bilgisayar oyunların cekiciliğine kapılıp, zamanın coğunu bilgisayar onunde geciren cocuklarda bir sure sonra “internet bağımlılığı” oluşmaktadır. İnternet bağımlılığı, TV bağımlılığı, kumar bağımlılığı, aşırı yemek yeme gibi davranışsal bir bağımlılıktır. Buna bir Teknoloji Bağımlılığı da denilebilir. Teknolojik bağımlılıklar, pasif ( TV bağımlılığı) ya da aktif (Bilgisayar bağımlılığı) olarak ikiye ayrılmaktadır. Bağımlılıkta başlangıcta az olan oran, farkına varmaksızın artmış olabiliyor ve giderek yaşamın tamamını kapsar. Bazı cocuklar, bilgisayar bağımlılığına ve bunun olumsuz uzantılarına, diğer cocuklara oranla daha yatkındır. Doğal olarak bu cocuklar sanal yaşamın cekiciliğini de en guclu hisseden cocuklardır. Onlar icin herhangi bir sure bile cok fazla olabilir. Bilgisayarda giderek daha cok zaman gecirme, ice kapanma, goz temasının azalması, sozel iletişimde azalma, daha cok ve sık oynama isteği, toplumsal yaşamdan yaşıtlardan cekilme, yetişkinlerle sorunların olması, sorumluluklarını yerine yetirmeme, yinelemeli beden hareketleri (ileri geri sallanma, parmakları gereksiz yere oynatma, donme, tikler ) ya da kendi kendine konuşma, yoksunluk belirtileri (bağlantı engellendiğinde titreme, aşırı sinirlilik ve hayal kurma , yaşıt ilişkilerden kopma ve bedensel ağırlıkta artış ve hareketsizlik, gerceği değerlendirmede yetersizlik vs gibi bir cok belirti ve bulgular bilgisayar bağımlılığına işaret etmektedir.
Ayrıca hayatın ilk donemlerinde (0-3 yaş) aşırı TV ve bilgisayara maruz kalan cocuklarda Otizm benzeri tablo gelişmektedir ki, bu da cocuğun sosyal ve dil gelişimini onemli olcude engellemektedir.
Yapılan araştırmalarda uzun sure TV ve bilgisayara maruz kalmanın cocuklarda oğrenme, gorsel hafıza ve hayal kurma becerileri uzerine ciddi olumsuz etkileri olduğu tespit edilmiştir. Okul oncesi donemde 1 saatin altında TV ve bilgisayara maruz kalan cocuklarla 1 saatten fazla maruz kalanlar arasında resim yapma kabiliyeti, hafıza ve sebep sonuc ilişkisi kurma kabiliyetlerinde ciddi fark bulunduğu ve daha az TV ve bilgisayar izleyen cocuklarda iyi performans sergiledikleri bulunmuştur.
Cocuklar gunumuzde populer olan bir cok sosyal paylaşım siteleri aracılığı ile sanal ilişkiler, yakınlıklar kurmaktadırlar. Bu sanal dunyadaki ilişkilerle, gercek ilişkiler arasındaki fark, cocuklar tarafından tam olarak ayrımlaştırılamamaktadır. Fiziksel kimliklerini ortaya koymaksızın, sohbet odalarında dolaşmanın tehlikesi, ileri yıllarda gercek sosyal hayattan cekilme davranışları ile kendini gosterebilecektir.
Gercekte cok ice donuk biri internetle kendine guven duygusunu destekleyecek arkadaşlar edinebilir. Uzun sure internette chat yapan cocukların gercek hayatta arkadaş edinme sıkıntısı cektiği yapılan araştırmalarla saptanmıştır. Bir araştırmada WEB gezintilerinde, cocukların kendilerini nasıl hissettikleri sorulduğunda cevap en cok “yalnız” olmuştur. Bu yalnız cocuklar, giderek toplumda iletişim kurmakta zorlanmakta, topluma karşı olumsuz duygu ve duşunceler beslemeye başlamaktadır. Ayrıca yine bir araştırmada, aşırı internet kullanan cocukların daha az kitap okudukları saptanmıştır.
Gencler arasında uygunsuz internet kullanımı yanlış cinsel deneyimlere, alkol ve uyuşturucu kullanımına ve suca bulaşmalarına yol acabilir.
Cocuk bu şekilde belli bir radyasyona maruz kalıyor. Cocuğa zararları nelerdir?
Radyasyon ozellikle hızlı buyuyen hucrelere etki gostererek kanser riskini artırmaktadır. Cocuklar da ozellikle buyume gelişme acısından hızlı hucre coğalımına sahipler ve radyasyon acısından en yuksek riske sahip grupda bulunmaktadırlar. Ozellikle beyin ve kemik iliği gelişimi radyasyon acısından risklidir. Radyosyon cocuklarda beyin gelişimini engellemekte ve beyin kanseri riskini 3-4 kat artırmaktadır. Cocuklarda radyasyona maruz kalma oğrenme, dikkat, hafıza vs gibi bir cok beyin işlemlerinde olumsuz etkiye yol acmaktadır.Bu konuda ozellikle cep telefonu yuksek elektromanyetik radyosyon yaydığı icin tehlike acısından ilk sırada bulunmaktadır. Radyasyona maruz kalma kemik iliği kanseri (losemi), riskini artırmaktadır. Lenfoma, tiroid kanseri, cilt kanseri gibi bir cok kanser ceşidi radyasyonun etkileriyle oluşmaktadır.
Ailelere nasıl onerilerde bulunuyorsunuz?
Yapılan araştırmalarda anne babalar %62 oranında cocuklarının hangi sitelerde dolaştıklarını bilmemektedirler. Cocuklara hangi sitelere girdikleri sorulduğunda %44’u oranında cinsel icerikli sitelere, %14’u bomba imalatı sitelerine, %12’si nereden silah alabilecekleri bilgisini iceren sitelere girdiklerini belirtmişlerdir. %43’u ailesinin internet konusunda bir kural koymadığını, %31’i ailesinin kuralları takip ettiğini, %26’sı ise kurallara rağmen istediklerini yaptıklarını belirtmişlerdir. Sonuc olarak ebeveynler bu teknolojik devrim karşısında guc mucadelesine girmeden galip cıkmayı bilmelidirler. Bu da ancak kararlı ve tutarlı davranmakla mumkundur. Her zaman kontrol ebeveynde olmalıdır. Teknolojinin kullanım suresi konusunda sınır cizilmeli ve mutlaka uyulmalıdır.


[h=2]İstanbul Cocuk Psikolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]