Okula giden her cocuğun az ya da cok sorun yaşadığı ve yaşattığı en onemli konu odevlerdir. Odev genellikle evde gercekleştirilmesi amacıyla verilmiş calışmalardır ve cocuğun duzenli olarak yapması beklenir. Genel kanıya gore iyi hazırlanmış odevler cocuğun başarısını artırır cunku cocuğa sorumluluk ve disiplin kazandırır diye duşunulur.
Ancak bu duşunce her zaman doğru değildir.

Odevler ve Amacları
Odev eğer oğretmen tarafından cocuğun ilgi ve merak duyduğu konulardan secilerek verilmiyorsa hicbir yarar sağlamaz. Ozellikle her gun odev verilen cocuklar acısından bu odevleri yapmak cok sıkıcıdır ve genellikle de yapılmamaktadır. Yapılsa dahi odevin gercek amacını yerine getirdiğini soylemek mumkun değildir Bu şekilde zorunlu olarak verilen odevlerin cocuğun başarısını artırması bir yana duşurduğu bilinmelidir. Aslında amac cocukları araştırmaya ve oğrenmeye teşvik etmek olmalıyken klasik odev anlayışıyla cocuklar bu amactan tamamen uzaklaşmaktadırlar. Olumsuz taraflarına karşın cocuklar odev yapmak zorunda kaldıkları icin boyle bir calışmada yararlı olabilecek bazı ipuclarını bilmek onemlidir.
Oncelikle bazı odev turlerini hatırlamakta fayda var. Yapılarına gore dort farklı odev turunden bahsedebiliriz:
• Tekrar Odevleri: Cocukların matematik, yazı ya da bazı konulardaki terim ve ifadeleri oğrenmelerini sağlamak amacıyla verilirler.
• Yaratıcı Odevler: Oğrenilen bilgileri kullanarak yapılan ve cocuğun kendi araştırmalarını da kapsayan odevlerdir.
• Ek Bilgi odevleri: Okulda işlenen konunun ayrıntılı olarak oğrenci tarafından incelenmesidir.
• Hazırlık Odevleri: Oğretmenin bir sonraki konu olarak işleyeceği dersin onceden oğrenciler tarafından araştırılmasıdır.

Odevin amacı oğrenciyi okulda işlenen dersi iyi anlamaya ve evde tekrarlarla tam olarak oğrenmeye yoneltmek olmalıdır. Cocuk dersi sevmişse verilen odevi de severek yapacaktır ama maalesef bircok oğretmen fazla odev vermenin o konuyu en iyi oğretme yolu olduğunu duşunmektedir. Oysa boyle bir yontem dersi sevdirmekten cok cocuğun derse olan ilgisini de kaybetmesine ve verilen odevleri bir yuk olarak gormesine yol acacaktır.

Odev Sorumluluğunda Ailenin Rolu/Ailenin Gorevleri
Odev konusunda gorulen en yanlış davranış bicimi de aileden gelmektedir. Bu da oğrencinin odevini aile bireylerinin yapmasıdır. Boyle bir davranışı goren cocuğa odevin aslında kendi sorumluluğu ve gorevi olduğunu anlatmak bir daha asla mumkun olmaz. Ancak yardımcı olmak farklıdır. Yardımcı olmakla kastedilen cocuğun odev konusunda ihtiyac duyabileceği kaynak kitap vb. gibi malzemeyi ve rahat ders calışabileceği ortamı sağlamaktan fazlası değildir. Takıldığı bazı konular anlatılabilir ama oturup onunla ders yapmak ya da odevi yazmasına yardım etmek en temel yanlışlardır. Odevlerini kendi başına yapma bilinci ve sorumluluğu kazanamayan bir cocuk hemen hemen tum oğrenim hayatı boyunca bu konuda sorun yaşamaya aday bir oğrenci olacaktır. Odev konusunda ebeveynlerin dikkat etmesi gereken en onemli faktorler şoyle sıralanabilir:

• Odevin yapıldığı ortam mutlaka ders calışmaya uygun olarak hazırlanmış olmalıdır. Mumkunse cocuğa ait bir odada, calışma masasında dersini yapması sağlanmalıdır.
• Cocuk odevini yaparken ailesinden yardım alacağını bilmeli ve harcadığı emek ve gosterdiği caba taktir edilmelidir. Ancak hicbir zaman yanında uzun surelerle oturulup beraber ders yapılmamalıdır.
• Aralıklı olarak yaptığı odev kontrol edilmeli, yaptığı bir –iki kucuk yanlış uzerinde cok durmadan başarılı olduğu bolumler one cıkarılmalı ve teşvik edilmelidir.
• Odev konusunda eğer arkadaşlarını araması gerekiyorsa bunu cocuğun yapması gerekirken onun adına aile yapmamalıdır.
• Odevini, unutmuşsa, geciktirmişse ya da eksik yapmışsa burada da aile devreye girmemeli ve cocuk odevinin bu haliyle okula gonderilmelidir. Oğretmene gereken acıklamayı kendisinin yapması icin bundan daha iyi bir fırsat olamaz. Tum sınıfın icinde eleştirilmek ve belki de ceza almak en iyi ders olacaktır ve aynı duruma duşmemek icin bir dahaki sefere daha dikkatli davranacaktır.
• Odevini bitiren cocuk mutlaka odullendirilmelidir. En sevdiği faaliyeti yapması ya da dışarı cıkıp arkadaşlarıyla oyun oynaması gibi oduller olumlu davranışını pekiştirecektir.
• Odev bitmeden oyun oynamasına izin verilmemelidir.
• İstenilen turde bir odev hazırlamamış olsa bile gerekli cabayı gostermiş ve elinden geleni yapmışsa butun bir odev sil baştan yeniden yaptırılmamalıdır.

Her şeyden daha onemli olarak en temel kural cocuğun başarısızlıklarını ve olumsuz yonlerini değil, başarılı ve olumlu yonlerini vurgulamak ve cesaretlendirmektir. Halbuki ebeveyn veya eğitimci olarak hepimizin yaptığı en buyuk yanlış tum dikkati olumsuzluklar uzerine cekmek, yanlış tarafları vurgulamaktır.

Odevlerde Oğretmenin Rolu
Odev konusunda en onemli gorevlerden biri de oğretmene duşmektedir. Oğrenciye verilen odevin yapılıp yapılmadığını kontrol etmek, cocuklarda oluşturulmaya calışılan sorumluluk duygusunu pekiştirecektir. Bu anlamda oğretmen mutlaka odevlerin takibini ve kontrolunu yapmalı ve aksayan yonler varsa bunu aile ile paylaşmalıdır. Ya da aile verilen odevin oğretmen tarafından gorulup gorulmediğini takip etmelidir. Cocuğun emek harcayarak yaptığı odev eğer oğretmeni tarafından incelenmemiş ve değerlendirilmemişse bu cocuk acısından ciddi bir hayal kırıklığı nedenidir. Bundan sonra verilecek odevleri yapma konusunda isteksiz ya da baştan savmacı bir tutum takınacaktır. Cunku cocuk eğer başarılıysa takdir edilmeyi ister. Eğer başarısızsa nerde hata yaptığını bilmesi gerekir. Cocuğun başarısına ya da başarısızlığına ilgisiz kalmak cocukta onemsenmediği duygusu yaratır. O nedenle her iki durumda da cocuk sonucu bilmek ister. Ozellikle iyi ve doğru tarafların yazılı ve sozlu olarak vurgulanması cocuk uzerinde cok olumlu etkiler yaratır.
Cocuklara doğru ders calışma ve odev yapma sorumluluğu kazandırmak biraz zaman almakla birlikte okulun ilk yılında doğru davranış ve tutumlar belirleyerek ve kararlılıkla uygulayarak yerleşir. Oncelikle ebeveynler okulun ve odevlerin cocuğun kendisinin yerine getirmesi gereken sorumlulukları olduğunun bilincinde olmalılar.

Okula yeni başlamış bir cocuğa daha ilk gunden yardım etmek, odevlerini yapmak gelecekte yaşanacak sorunlara davetiye cıkarmaktır. Unutmamalısınız, okula giden kişi cocuğunuz, siz değilsiniz ve okulla ilgili tum odevler onun gorevi. Yanlışlar yaparak, doğruyu bulması icin bu sorumluluğu almasına fırsat vermelisiniz.

Odev Konusunda Yapılan Yanlışlar
Gunumuzde ailelerin cocuk merkezli aileler oldukları ve hayatlarını cocuklarının derslerine, sınavlarına ve odevlerine gore duzenledikleri bir gercek. Bu maalesef bizim dışımızda gelişen başka faktorlerden kaynaklanıyor olsa da aslında yanlış bir davranıştır.
Bu tip yanlışlar ulaşmak istediğimiz amactan bizi daha cok uzaklaştırmaktan başka bir işe yaramaz. Aynı şekilde odevlerini yapması halinde vaat edilen hediyeler cok buyuk yanlışlara yol acacak olumsuz tutumlardandır.
• Cocuğun her hareketini kısıtlayıp, surekli odevlerini hatırlatmak,
• Aşırı kontrolcu ve baskıcı anne baba tutumu izlemek.
• Onun adına ders ve odev planları yapmak.
• Olur olmaz her yerde odevleri ya da dersleri konusunda konuşmak.
• Abartılı bir dille cocuğu ovmek ya da yermek.
• Odev icin masaya oturan cocuğun her yaptığı calışmayı surekli kontrol etmek ya da mudahalede bulunmak.
• Eksik ya da yanlış yapılan odevlerde tehdit edici davranışlarda bulunmak. Ozellikle oğretmen kaynaklı soylemlerde bulunmak.(Odevini yapmadığını gorunce sana kızacak, ceza verecek vb.)
• Ders yapan cocuğun başında durmak ya da yanına oturup beraber ders yapmak.
• Surekli eleştiren, azarlayan ve komut veren ebeveyn tavrı icinde olmak.
Amac cocuğun sorumluluklarını bilen bir birey olmasıdır ve odevlerin yerleştirmeye calıştığı davranış budur. Ancak ısrarla yanlışlar yapan aile, cocuğun da yanlış davranış kalıpları oluşturmasına zemin hazırlayacaktır.

Doğru Ebeveyn Tutumu Nasıl Olmalıdır?
Okula başlayan cocukların oğrenmeye meraklı ve az cok sayı, harf, nitelik, renk, nesne bilgisi olan kucuk kaşifler olduğunu unutmadan doğru yonlendirmelerde bulunmak gerekir. Cocuklar olumlu ve tutarlı yaklaşımlara aynı bicimde karşılık verirler. Ozellikle okula başlayan ve buyuyen, buyumeyi de muthiş heyecan verici bulan cocuklar cevrelerindeki her şeyle cok ilgilidirler. Doğal olarak da oğrenmeye cok acıktırlar.
Odev sorumluluğu kazanmasının yolu da ailenin tutumuyla doğrudan ilgilidir.

• Oğrenme olmadan odev olmaz. Oğrenmeye hevesli cocuğun hevesini kırmadan yeni şeyler oğrenmeye teşvik etmek.
• Eksik ya da yanlış yaptığı odevlerde duzeltmeyi yine ona bırakmak ve bazı kucuk yanlışları gormezden gelmek.
• Oğretmenle sıkı işbirliği icinde olmak.
• Odevlerin yapılıp yapılmadığını kontrol etmek ama onun adına yapmamak.
• Sevginizi dersleri konusunda koz olarak kullanmamak.
• Odev sadece cocuğa ait bir gorevdir. Karşılığında hediye sozu vermek, bunu alışkanlık haline getirmesine yol acacağı icin asla onerilmez.
Sadece kucuk teşvik odulleri olabilir. Derslerini ve odevlerini erken bitirmesi halinde sevdiği filmi izlemesi icin vakti kalacağını hatırlatmak gibi.
Odev, okul, sınav ucgeninde cocuklarımızın işi gercekten cok zor. Ustelik eğitim uzun yıllar surecek bir faaliyet. Dolayısıyla cocuğun ilgisini ve hevesini kırmadan destekleyerek, oğrenme konusunda ihtiyac duyacağı enerjiyi uzun yıllar boyunca ayakta tutmak zorunda olduğundan ebeveyn olarak bizim asıl gorevimiz budur.

[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]