[h=2]COCUK VE ERGENLERDE KAYGI[/h] Sağlık bakanlığı tarafından 2-18 yaş arasında yaklaşık 6000 cocuk uzerinde yapılan Turkiye Ruh Sağlığı Profili calışmasının (Erol, 1998) sonucuna gore cocuk ve ergenlerde sorun davranış sıklığı %16.5, klinik duzeyde sorun davranış sıklığı %10.9'dur.
Klinisyenlerin gozlemleri ise cocuk ve ergenlerde en sık gozlenen sorunun anksiyete (kaygı) olduğu yonundedir.
Cocuk ve ergenlerde kaygı okul performansında ve kişilerarası işlevsellikte bozulmalara neden olabilmektedir.
Bu olumsuz etkiler erişkin yaşamda da gozlenen sorunlarla ilişkili bulunmaktadır.
Yapılan araştırmalar anksiyete ile birlikte depresyon, intihar ve kaygıyı bastırma amacıyla alkol ve madde kotuye kullanımı gibi olumsuz sonucların sık gorulduğu bildirilmektedir.
[h=3]Kaygının İşlevi[/h] Kaygının yaşamdaki zorlukları aşmada olumlu etkisi olduğu kabul edilir.
Gerekenden fazla ya da işlevsel olmadığında performansı olumsuz yonde etkiler.
Performans Kaygısı Nedir?
Sosyal ya da performans sergilenmesi gereken durum ve ortamlarda (sınav, sahne vb.) başarısız olunacağı, diğer insanlar tarafından olumsuz değerlendirileceği yonunde beklentiden kaynaklı belirgin ve tutarlı kaygıdır.
Kaygı duyulan ortamlardan ve durumlardan kacınma ya da yoğun bir sıkıntıyla duruma katlanmayla sonuclanır
Hangi Durumlarda Performans Kaygısı?
Sınav
Tanıştırılma
Bir işi yaparken izlenme
Şaka yapılması
Başkalarının onunde yazı yazma
Başkalarıyla yemek yeme
Topluluk onunde konuşma
Alış-veriş yapma
Telefonla sipariş verme
Cocukların karşılaştıkları cevresel ve icsel uyaranları surekli olarak tehdit edici olarak algılamaları ve bu durumun duşuncelerine egemen olması korku ve kaygı ile sonuclanmaktadır . Kaygısı olan cocukların olumsuz bir bilgi uzerine daha detaylı duşundukleri, bir başka deyişle diğer cocuklara kıyasla bir durumu pek cok bakımdan olumsuz olarak değerlendirmeye eğilimli oldukları bildirilmektedir. Kısaca soylemek gerekirse kaygılı cocuklar;
Daha fazla olumsuz duşunce taşırlar
Durumu olduğundan daha fazla tehlikeli olarak algılar
Tehlikeyle başa cıkmada kendi yeterliliklerini ise yetersiz bulurlar
Aşırı eleştireldirler
Başkalarının değerlendirmelerine aşırı onem verirler
Kendilerine yuksek standartlar koyarlar, mukemmelliyetcidirler
[h=3]Kaygılı ifadelere ornekler[/h] “Okuldan atılacağım”
“Okulu zamanında biteremeyeceğim”
“Ailemi hayal kırıklığına uğratacağım”
“Şimdi benimle alay edecekler”
“Ailemin yuzune nasıl bakacağım”
Yuksek standartlara ornekler:
“Konuşmam mukemmel derecede akıcı olmalı”
“Her zaman zeki ve hazırcevap gorunmeliyim”
“Tum soruları yanıtlamalıyım”
“Konuşurken hic durmamalıyım”
“İnsanlar beni her zaman rahat ve endişesiz gormeliler”
“İyi bir… hata yapmamalı”
Kaygının bilişsel, davranışsal ve fiziksel alandaki etkileri sıklıkla şu şekillerde gozlenir:
[h=3]Bilişsel[/h] Konsantrasyon problemleri
Hafıza problemleri
Dikkat problemleri
Aşırı Hasaslık
Problem Cozmede Gucluk
Endişe
[h=3]Davranışsal[/h] Motor Huzursuzluk
Yerinde Duramama
Gorevden Kacınma
Hızlı Konuşma
Tutarsız Davranışlar
Ofke
Geri cekilme
Mukemmelliyetcilik
Gorevi tamamlamakta gucluk
Kolay gorevler ustlenmek
[h=3]Fiziksel[/h] Tikler
Kalp atışında artış
Kızarma
Terleme
Baş ağrısı
Kaslarda gerginlik
Uyku Problemleri
Mide Bulantısı
Kusma
Enuresis
[h=3]Anne-babalar neler yapabilir?[/h] Calışmalarında sureklilik olduğundan emin olun.
Gercekci beklentiler oluşturmasına yardımcı olun (Yuksek satandartlar aşırı kaygı ve performansta duşuşe neden olacaktır).
Gevşeme egzersizleri vb. teknikleri oğrenmesi ve uygulamasına yardımcı olun (Kaygıyı kontrol altına alabildiğini gormesi son derece onemlidir).
Sergilenecek performansa uygun teknikleri oğrenmesine yardımcı olun (Sunum becerileri, sınav teknikleri… vb.)
Performanstaki başarısızlığın kişiliği olcmediğini hatırlatın.
Gosterdiği cabayı odullendirin.
Yeteri kadar dinlendiğinden emin olun (Başarılı performans icin calışmak kadar dinlenmek de onemlidir)
Kaynaklar
Huberty, T. J. (in press). Performance and Test Anxiety. In L. Paige & A. Canter (Eds.): Helping Children at Home and at School
III. Bethesda, MD: National Association of SchoolPsychologists.
P. Oner, H. Turkcapar, O.Ş. Uneri. Cocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışcı Terapi: Anksiyete Bozuklukları. Kriz Dergisi 16(1):11
18.



[h=2]İstanbul Pedagog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]