Akran zorbalığı kavramı henuz yeni bir kavram.Yaşananlar cok eskiden beri var olan ve bilinen şeyler olsa da kavram olarak oldukca yeni. Bu alanda konuyla ilgili yapılan araştırmalar da cok eskiye dayanmıyor ve ulkemizde araştırmaların 2000'li yıllarda yapılmaya başlandığını goruyoruz.Yapılan bazı araştırmalara gore Akran Zorbalığı en cok ilkokul yıllarında goruluyor ve zorbalık turunun ilk sırasında sozel zorbalık yer alıyor.Sozel zorbalığı fiziksel zorbalık takip ediyor.
Akran zorbalığında uc ayrı durum var aslında. Birinci kategoriye girenler kurban, ikinci kategoride zorba, ucuncusunde ise hem kurban hem zorba grubuna giren cocuklar bulunuyor. Erkek cocukların daha cok saldırgan ve baskın grupta yer aldıkları, kurban grubunda ise kız cocukların daha fazla bulundukları da araştırma sonuclarından cıkan veriler arasında yer alıyor.İlginc olan bir diğer sonuc ise, ust sosyo-ekonomik duzeye ait cocukların orta ve alt sosyo-ekonomik duzeyde bulunan cocuklara gore daha fazla zorbalık yaptıklarının gorulmesi.
Akranları ya da arkadaşları tarafından sozel, fiziksel, cinsel ya da duygusal zorbalığa uğrayan cocukların sonraki hayatları boyunca onemli olcude olumsuz etkiler yaşadıkları yonundeki sonuclar dikkat cekici bicimde artış gosteriyor.
Zorbalık derken iki ayrı Zorbalık turu var: İlki Sanal ya da Siber Zorbalık.Diğeri Akran Zorbalığı.
Peki Sanal Zorbalık ya da Siber Zorbalık nedir?
Ozellikle gencler arasında ‘Akran Zorbalığı’ olarak bilinen tacizkar ve tehditkar davranışların elektronik ortama taşınmış hali olarak duşunulmesi gereken bir sorundur .Sanal zorbalıkta kişilerin butun şifreleri ve hesapları ele gecirilip,onların yer aldığı tum elektronik ortamlarda sistemli bir karalama ve aşağılama, hatta tehdit ve şantaj da olan bir saldırganlıktan soz ediyoruz.
Akran zorbalığı ise okulda şiddet başlığı altında duşunulse de ikisi arasında bazı farklılıklar bulunuyor. Okul şiddeti'nde arkadaşların birbiriyle kavga etmesi soz konusuyken, zorbalık olarak tanımladığımız olayda iki onemli ayrıntı var. Birincisi uygulanan şiddetin turu ne olursa olsun sureklilik gostermesi, ikincisi ise guclu olanın zayıf olana uygulaması.
Dolayısıyla ortada sıradan arkadaş kavgası olarak goremeyeceğimiz sistematik bir şiddet var. Bu nedenle de asla hafife alınamayacak kadar onemli ve ciddi bir durum soz konusu.
Okullarda yaşanan zorbalık;
• itme,vurma, tekme atma gibi fiziksel,
• ad takma,aşağılama,kufur etme, fiziksel ozellikleriyle alay etme,tehdit gibi sozel,
• eşyalarına zarar verme, oyundan ve gruptan dışlama, toplum onunde kucuk duşurme gibi duygusal, • cinsel icerikli sozler soyleme,argo lakaplar takma,taciz etme gibi cinsel olarak farklı kategorilerde değerlendirilmelidir.
Şiddetin gecmişi cok eskiye dayanıyor ancak akran zorbalığı konusu 20 yıllık bir gecmişe sahip. Daha doğrusu zorbalık olarak nitelenmesi onemli bir konu olarak 4 oğrencinin intihar etmesiyle ilk defa Norvec'te gundeme geldi. Sonrasında ulkemizin de dahil olduğu bir takım calışmalar yapıldı ancak bu konudaki calışmalar Milli Eğitime cok da adapte edilemedi. Orneğin okullarda bu konuda bilinclendirme calışmaları, hatta ozellikle bir ders konulabilir ve hem zorbalık yapan hem de zorbalığa maruz kalan cocuklar bilinclendirilebilirdi.
Akran zorbalığında şiddete yonelik oluşturulmaya calışan toplumsal hareketlerin faydalı olması beklenirken giderek daha olumsuz olaylara tanık oluyoruz. Bunun sebebinin de televizyonlarda sıklıkla izlediğimiz Mafya, Cete, Ağalık vurgulamalarına yer verilen diziler olduğu duşunuluyor. Cocuklarda ve genclerde fiziki gucun onemli olduğu ve her kapıyı acabildiği şeklinde bir yargı oluşturması bakımından son derece tehlikeli gelişmeler yaşanıyor.
Cocuklar ve gencler arasında bu derece yaygınlaşan zorbalığa karşı aileler de cok fazla başarılı olamıyor maalesef. Zira bir cok cocuk sistematik şiddete yani zorbalığa zaten ailesi tarafından uğratılıyor. Anne babası tarafından istenmeyen cocuk olmak, aile icinde fiziksel, cinsel,sozel ya da psikolojik şiddet gormek, kardeşleriyle ya da diğer akranlarıyla kıyaslanmak, yapısal olarak aşırı hareketlilikten kaynaklanan durtu kontrol sorunu yaşamak, ofke kontrolunu sağlayamamak, aile ici şiddete tanıklık etmek gibi pek cok etken cocuklarda akran zorbalığına eğilim geliştirebiliyor. Kendisinden daha guclu insanlar tarafından kendisine uygulanan şiddete ses cıkaramayan cocuk gucunun yettiği başka cocuklara şiddet uygulayarak yaşadıklarının hıncını cıkaracaktır.Ustelik şiddetin zamanla oğrenilen bir davranış olduğunu biliyoruz. Bunun dışında bir de bazı ailelerin, kendi cocuklarını korumaya yonelik geliştirdikleri bir tavır var: 'Yeter ki cocuğum ezilmesin, zarar gormesin, dayak yemesin' duşuncesiyle, arkadaşları arasında baskın kişilik sergilemesine ses cıkarmayan, arkadaşlarını itip kakmasına goz yuman ya da cevresine zarar veren, şiddet uygulayan cocuklarına goz yuman anne babalar. Belki de en tehlikeli tutum bu, zira cocuklar alenen kendi anne babaları tarafından teşvik ediliyorlar. Bu tur şiddet iceren eylemlerin bir başka tehlikeli tarafı bunun bir iletişim dili olarak yerleşme ve kabul gorme ihtimalidir. O nedenle en ufak olayda dahi durumu gormezden gelmek, arkadaşlar arasında sıradan kavgalar olarak gormek yerine onemli bir şiddet turu olduğunu ve akran zorbalığı yaşayanların cok ciddi olarak psikolojik sorunlar yaşayabileceğini ve hayatının ilerleyen donemlerinde onemli sıkıntılara yol acabileceğini unutmamak gerek.
Bu tur bir şiddetin sistematik bir şiddet turu olduğu,dolayısıyla da akran zorbalığına uğrayanların kaygı bozuklukları, depresyon ve oz guven sorunları yaşadıkları biliniyor.
Ustelik sadece şiddete uğrayanlar değil, şiddeti uygulayan cocuklar da psikolojik olarak olumsuz etkiler yaşıyorlar.
Ailelerin akademik başarıdan daha cok cocuklarının okulda ve sokakta ne yaptıklarını, arkadaş gruplarını cok iyi gozlemleri gerekiyor. Dolayısıyla Akran zorbalığı hem aileler hem eğitimciler hem de devletin kurumları tarafından cok ciddiye alınarak mutlaka uzerine gidilmesi gereken, kişisel, eğitsel ve sosyal bir sorundur.

[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]