Cocuk İstismarına Goz Yummayın!



“ İhmal, duygusal, fiziksel istismar ve cinsel istismar ceşitleri; taciz, tecavuz, ensest,cocuğun ruhsal dunyasında tamiri imkansız yaralar acmakta, cocuğun gelişimi en ust duzeyde tamamlamasını, potensiyelini gercekleştirmesini onlemektedir.”



Son yıllarda cocuk istismarı ve ihmali giderek artmaktadır. İngiltere'de haftada dort, ABD'de ise gunde uc cocuk, cocuk istismarı ve ihmali nedeniyle olmekte, 4 yaş altında her bin cocuktan biri fiziksel istismara uğramaktadır.Cocuk istismarı oranı dunyada %1 ila % 10 arasında değişirken ulkemizde bu rakam %10 ila %53 arasındadır ve duygusal istismar %78; fiziksel istismar %24; cinsel istismar ise % 9 oranında olduğu bulunmuştur. İstismara maruz kalan cocukların %70'i 2-10 yaş arasındadır.



Cocukluk cağı travmaları icinde cocuk istismarı yinelenebilirliği, cocuğa genellikle en yakınları tarafından yapılıyor olması nedeniyle tanımlanması ve tedaviedilmesi en zor olan travma olarak nitelendirilmektedir. Cocuk istismarı sebeplerinin arasında aile ici şiddet ve mutsuz evlilik, sosyoekonomik durumun duşuk olması, uvey annebaba, geleneksel aile yapısında fiziksel cezanın kabulu gibi nedenleri sıralanabilir. Anne-babalarda ilac veya alkol bağımlılığı ile psikotik sorunların varlığı ise istismar riskini artırmaktadır. İstismarcı anne-babalar genellikle kendi kişisel memnuniyetini cocuğununkinden ustun tutan, cocuğu gereksinimlerini karşılayacak bir arac yerine koyan, cocukla ilgili gercekci olmayan beklentileri olan, katı, duygularını kontrol edemeyen kişilik yapısındadır.



WHO (World Health Organisation-Dunya Sağlık Orgutu), cocuk istismarını “bir yetişkin veya devlet tarafından tarafından bilerek veya bilmeyerek yapılan ve cocuğun sağlığını, fiziksel ve psiko-sosyal gelişimini olumsuz yonde etkileyen davranışlar” olarak tanımlamaktadır. Cocuk istismarı; ihmal, duygusal, fiziksel ve cinsel istismar olmak uzere dort grupta sınıflanmaktadir.





Cocuk İhmali



Cocuk ihmali; cocuğun beslenme, giyinme, barınma, eğitim, sağlık ve sevgi gibi temel gereksinimlerini cocuğa bakmakla yukumlu kişi veya kişiler tarafından karşılanmaması sonucu, cocuğun gelişiminin en ust duzeyde gercekleşmesinin engellenmesi olarak tanımlanmaktadır.



İhmal, anlaşılması ve teşhis edilmesi oldukca zor olan bir kavramdır. İstismar ve ihmali birbirinden ayıran en onemli nokta, istismarın aktif, ihmalin ise pasif bir durum olmasıdır. Fiziksel istismara gore daha az dramatik olmakla birlikte cocukta yarattığı hasar benzerdir.





Duygusal İstismar



UNICEF, duygusal istismarı ve ihmali; cocuğun nitelik, kapasite ve arzularının surekli kotulenmesi, cocuğun surekli olarak insanustu guclerle, sosyal acıdan ağır zararlar verme ya da terk etme ile tehdit edilmesi, cocuktan yaşına ve gucune uygun olmayan taleplerde bulunulması ve cocuğun, topluma aykırı duşen cocuk bakım yontemleri ile yetiştirilmesi olarak tanımlanmaktadır. Duygusal istismar cok sık gercekleşmesine rağmen fiziksel ve cinsel istismar gibi somut bulguları olmadığı icin en zor tanınanıdır. Duygusal istismar tek başına gorulebildiği gibi fiziksel ve cinsel istismarla birlikte de gorulmektedir.



Duygusal istismarın izleri yaşam boyunca kendini gosterebilmektedir.Anne ve babası tarafından surekli eleştirilen, aşağılanan, sevgi ve ilgi ihtiyacıyeterince karşılanmayan cocuklar, pasif kişilik ozelliklerine sahip, kendine guveni olmayan ve antisosyal davranışlar gosteren kişiler olarak tanımlanmaktadır. Bu cocuklarda normal zihinsel kapasite olmasına rağmen, oğrenme gucluğu ve dikkat dağınıklığı gibi sorunlar gorulmektedir.







Fiziksel istismar



Fiziksel istismar, cocuğun anne babası ya da bakımından sorumlu başka kişi tarafından sağlığına zarar verecek bicimde fiziksel yaralanması ya da yaralanma riski taşımasıdır. Genel olarak fiziksel istismar, cocuğun kaza dışı nedenlerle yaralanması olarak bilinmektedir.



Avrupa ve Asya' da 9-17 yaşlar arasındaki her 10 cocuktan 6'sının; Turkiye'de ise 7- 14 yaş grubundaki cocukların yaklaşık %40'nınyanlış bir şey yaptıkları zaman anne-babaları tarafından dayak yedikleri saptanmıştır. Turkiye'de sekiz ilde yapılan bir araştırmada ise cocukların istismara uğrama oranı %33; tokat atma, kulak ve sac cekme oranı %25; sopa ile dovme oranı %14 olarak bulunmuştur.



Aile ici şiddetle karşılaşan cocuklarda davranış bozuklukları, gelişmede gecikme sık gorulmektedir. Ayrıca bu cocukların geleceğin istismarcıları olma olasılığı daha fazladır.





Cinsel İstismar:



Cocuklarda cinsel istismarın yaygınlığı ABD'de 1.3/1,000; Turkiye' de ise %1.4'dur. Ulkemizde kadınların %20'sinin, tum erkelerin % 7'sinin cocukluğunda en az bir kez cinsel istismara maruz kaldığı, kız cocuklarının erkek cocuklarına oranla 3 kat fazla cinsel istismara maruz kaldığı saptanmıştır.



Cinsel istismar, psiko-sosyal gelişimini tamamlamamış ve yaşı kucuk olan bir cocuğun bir erişkin tarafından cinsel doyum icin kullanılmasıdır. Cinsel istismar oral-genital, anal, genital veya oral temas ile olabileceği gibi, teşhircilik, rontgencilik ve cocuğu pornografide kullanmak şeklinde de olabilir. Cocuk pornografisi gibi cocuğa yonelik organize cinsel saldırılar giderek yaygınlaşmakta; yasadışı olmasına rağmen internetin de etkisi ile cocuk pornografisi yaygın bir pazara ve yuklu bir ciroya sahip olduğu bilinmektedir.



“Cinsel istismar” ile “cinsel oyunlar”ı birbirine karıştırmamak gerekir. Aynı gelişimsel duzeydeki cocukların birbirlerinin genital organlarına bakması veya ellemesi, ilişki olmadıkca normal olarak kabul edilir ve sağlıklı bir cocuğun kendi bedenini ve karşı cinsi tanıma, ayırt etme aşamasıdır. Bu tur merakların oyunlarla giderilmesi sağlıklı ve guvenlidir.



Cocuğa yonelik cinsel istismarının cocuk uzerinde en fazla etki bırakanı istismarın aile bireyleri veya akrabaları tarafından cocuğun tanıdığı bir yerde gercekleştirilen ensest durumlardır. Ensest, ana-baba otoritesine sahip bir erişkin ile bir cocuk veya ergen arasındaki her ceşit cinsel ilişkidir. Onemli olan aradaki kanbağı değil, erişkinin anne-baba hakimiyeti, gucu ve cocuğun bağımlılığıdır. Mor Catı Derneği'ne başvuran 538 kişinin % 35'inin cinsel şiddete uğradığını, cinsel şidddete uğrayanların % 26'sının ise ensest mağduru olduğu bildirilmiştir.



Cinsel istismarın sık gorulduğu aileler genel olarak işlevselliği bozuk aileler olarak tanımlanmakta ve bu ailelerde olaya yol actığı duşunulen ceşitli patolojiler bulunmaktadır.



-Baskın ve koşulsuz soz tutma isteyen ana baba modeli: En sık gozlenen katı babanın guc ve kararlarda baskın olduğu aile modelidir. Aile sistemi kapalıdır. Babalarınbir kısmı guc ve kontrol sağlamak icin şiddete başvurmaktadır.

-Cinsel sorunlar: Cinsel istismarın gozlendiği ailelerde,ana babalarda cinsel sorunlar daha sıktır.

-Sosyal izolasyon: Bu ana babaların coğunda aile dışısosyal ilişkilerde kısıtlılık ve zorlanma vardır.

-Rol catışması: Cinsel istismar uygulanan ailelerderol catışmalarına sık rastlanır. Anne genellikle eşlik veev kadınlığı rollerini kızına bırakmaktadır, baba da bakımvermeyi ensest yoluyla yapmaktadır.

-Alkol ve madde kotuye kullanımı.

-Yadsıma: Aile uyelerinde en sık kullanılan savunmadır. Baba, olayı “seks eğitimi” olarak savunabilir, anne ise kocası ile ilişkisini bozabileceği icin reddedip gormezlikten gelebilir. Cocuk utanma ve sucluluk duygularını bastırmak ve aile duzeninin bozulmasını onlemek amacıyla durumu yadsıyabilir.







Cinsel istismar toplumda sık rastlanan bir durum olmasına karşın, coğunlukla gizli kalmakta, en cok yuzde 5-10'u ortaya cıkmaktadır.



Cocuklarınsessiz kalmasının nedenleri şoyle sıralayabiliriz:



-Kendilerinin inanılmayacaklarını duşunurler.

-Başlarının belaya gireceğinden korkarlar.

-İstismarcının tehdidinden korkarlar.

-İstismarcıyı korumak isteyebilirler, istismarcıyı sevebilir ama yaptıklarını sevmezler (mağdurun ve ailesinin kotu alğılanması olasılığı).

-Nasıl anlatılacağını bilmeyebilirler.

-Cinsel davranışların yanlış olduğunu bilmeyebilirler.

-Arkadaşları tarafından dışlanacağından korkabilirler. Homoseksuel olarak adlandırılabileceklerinden korkabilirler.

-Buyukleriyle (otorite ifade edenlerle) cinsel konuları konuşmaktan utanabilirler.

-Gammaz olarak adlandırılmak istemezler.

-İyi cocukların cinsellikle ilgili sozcukleri kullanmamaları gerektiği soylenmiş olabilir.



Cocukluk cağı cinsel istismar coğu zaman kimseye soylenmediği icin birilerince fark edilinceye kadar cocuk tarafından saklanır ya da ozellikle tanıdık biri tarafından istismara maruz kalan cocuk olayı bir oyun olarak algılayabilir zamanla bunun bir suc, kendi işlediği bir gunah olduğunu duşunur, suclu hisseder ve utanc duyar.



Cinsel istismar sonrası en sık gorulenruhsal rahatsızlıklar olarak travma sonrası stress bozukluğu, depresyon, aşırı kaygı, panic, fobiler, unutkanlık, duyarsızlık, guven kaybı, benlik saygısında ciddi hasar, utanc, uykusuzluk, organik bir temeli olmayan direncli ağrılar bayılma ve madde-alkol kullanmaya başlama veya miktarını arttırma, intihar girişimi, kendine zarar verme davranışı gibi sıralanabilir. Yetişkinlikte ise cinsellikten kacınma, iğrenme ve cinsel isteğin ve ilginin azalması gibi cinsel sorunlar ortaya cıkmakta ve cinsel istismar oykusu olan cocukların daha fazla cinsel saldırıda bulunduğu da bildirilmektedir.



Sonuc olarak cocuk istismarı ve ihmali bir halk sağlığı sorunudur. Eğitimsiz ailelerin%40'ı cocuklarını istismar ederken, eğitim duzeyi yuksek ailelerde bu oran%17'dir. İstismar ve ihmal, eğitim seviyesi azaldıkca artış gosteren kavram olduğu icin aile merkezli destek programlarına, eğitime verilen onemin ve bilincin artırılması, cocuğun topluma kazandırılması, konu ile ilgili gerekli ve aynı zamanda caydırıcı olacak nitelikte yasal duzenlemelerin yapılması gerekmektedir.



Bunun yanı sıra cinsel istismarın bir cinsellik değil saldırganlık olduğu bilgisi yaygınlaştırılmalı, cinsel istsimar konusunda toplumsal duyarlılık artırılmalı ve bu konu medya, gorsel ve yazılı basında “cocuklardan cinsel haz alma”ya karşıcıkılmalıdır.



İstismara uğramış bir cocuğa yaklaşımda en onemli noktalardan birisicocuğun daha fazla zarar gormesini onlemektir. Cevrenizdeki bir cocuğun istismara maruz kaldığındanşuphe ettiğinizde gerekli yerlere başvurun ve bu istismara goz yummayın. Unutmayın bu olaylar hemen yanı başımızda olmakta ve goz yummak geleceğin ruh sağlığı bozuk bireylerinin hatta geleceğin cocuk istismarcılarınınyetişmesine neden olmaktadır. Herkes bu konuda duyarlı ve uyanık olmalıdır.





Cevrenizdeki bir cocuğun istismarını onlemeniz dileğiyle,

Pedagog Sevil Gumuş
Kurucu, Aile ve Cocuk Danışmanı
PARENTING SKILLS & COUNSELING (PSC)

PSC' ye Danışan Bilincli Anne Babalar, Sağlıklı ve Mutlu Cocuklar...




Adres: Cam Sok. No: 30/1 Emirgan İstanbul

GSM: 0545 788 81 52

[email protected]
www.pscdanismanlik.com



[h=2]İstanbul Pedagog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]