Oyunun, cocuğun gelişimi uzerindeki etkileri ne kadar onemliyse, aynı şekilde oyun materyalleri de cok onemlidir. Oyuncaklar, cocuğun secme, değerlendirme duygusunu ve yaratıcılığını geliştirirken aynı zamanda da kendi kendine karar verebilme ve belirli alanlarda beceriler kazanmasına da olanaklar hazırlamaktadır.
Bu durumda bizler oyuncakları, “gelişim basamakları boyunca cocuğun hareketlerine duzen getiren zihinsel, bedensel ve psiko-sosyal gelişimlerinde yardımcı olan hayal gucunu ve yaratıcı yeteneklerini geliştiren tum oyun malzemeleridir” şeklinde tanımlayabiliriz.
Cocuklar icin buyuk oneme sahip olan ceşitli boyutlar ve renklerdeki oyun malzemeleri aynı zamanda, cocukların oynarken hem eğlenmesine hem de renk, boyut, bicim, şekil gibi kavramları oğrenmelerine yardımcı olur. Cocuk arkadaşlarıyla birlikte oynarken paylaşmayı, beklemeyi, işbirliği yapmayı da oğrenebilir. Buna ilaveten cocuklar ellerine gecen oyuncakları bozarak, kırarak, parcaları ayırıp birleştirerek hem meraklarını giderir tatmin olurlar hem de objelerin ozelliklerini inceler ve keşfederler.
Okuloncesi donemde cocukların oyuncaklara ve oyun materyallerine karşı olan bu ilgilerinin yanı sıra, artan bir yaratıcılık, yetişkine benzeme ve taklit cabası da vardır. Bu noktada anne babaya duşen en buyuk gorev alıcı ve oğrenmeye hazır olan cocuğa uygun oyuncakların sunumudur.
Anne baba bu donemde, cocuğun gelişim ozelliklerine uygun, ihtiyac duyduğu ortamı ve materyalleri sağlamaktan sorumludur. Bu donemde, anne babalar tarafından uzerinde onemle durulması gereken bir başka konu da cocukların gelişimlerine katkısı olmayan pahalı ve suslu oyuncakların yerine yaşlarına ve gelişim duzeylerine uygun, uyarıcı ve duşundurucu oyuncakların tercih edilmesidir.
Yine bu donemde yetişkinler cocuklarına gereğinden fazla oyuncak alarak, onların tum gereksinimlerine cevap vereceklerine inanırlar. Onemli olan, oyuncağın cokluğunun değil, nitelikli olmasıdır.
Yaşlara gore Oyuncak tercihleri
2-3 yaşından itibaren cocuklar cevrelerinde yaşadıkları gunluk olayları dramatize etmeye başlarlar. Bu nedenle, bu donemdeki cocuklar icin en uygun oyuncaklar onların dramatik oyunlarında kullanabilecekleri değişik boyutlardaki bebekler, ceşitli kuklalar, oda takımları, mutfak malzemeleri, marangozluk, temizlik malzemeleri (kurek, supurge), bahce aletleri (capa, tırmık, kurek), hayvan seti, ulaşım seti (tren yolu, kopru, demiryolu), doktor arac gerecleri, en uygun oyun malzemeleridir. Yine bu donemde kum ve su cocukların en cok sevdikleri oyun malzemeleridir ve cocuklar bu yaşlarda, kovaya kum doldurup boşaltmaktan, kumu su ile karıştırıp harc yapmaktan cok buyuk zevk duyarlar.
3-4 yaşlarında cocukların motor gelişimlerinin artması ve hareketlerinin daha da duzenlenmesiyle cocuklar inip cıkmaktan, uc tekerlekli bisiklete binmekten ve tırmanmaktan cok hoşlanırlar. Bu donemde sallanan at, pedallı araba, tekerlekli bisiklet, yuk arabası ve salıncak seti en uygun oyun malzemelerindendir. Yine bu donemde sokulup takılabilen veya bozulup- yapılabilen oyuncaklarla, kucukten buyuğe doğru dizilebilen kupler, bloklar, inşaat malzemeleri cocuklar tarafından en cok tercih edilen ve sevilen oyun araclarıdır.
4-6 yaşlarında cocuklar acık hava oyunlarının yanı sıra masa başı faaliyetlerinden de buyuk zevk alırlar. Boyama, kesme, yapıştırma, resim yapma, artık materyallerle şekiller yapma ve parcalı bilmeceleri birleştirmeyi cok severler. Bu donemde cocukların algılama, hatırlama, parcalara ayırıp birleştirme, yanılma, duzeltme, yeni yorumlar ve cozumler getirme yetenekleri de gelişir.
· Cocukların masa başı etkinliklerinde bloklar, kalemler, kağıtlar, boyalar, boya fırcaları, tutkal, makas, duğmeler, boncuklar ve ayrıca eşleştirmeli oyuncaklar, resimli dominolar, resimli tombalalar ve resimli kupler, yap-bozlar en sevilen oyuncaklar arasındadır.
· 6 yaşında hayali oyunların en dorukta olması nedeniyle evcilik, bakkalcılık, doktorculuk oyunları ve bu doneme uygun bebekler, evcilik ve doktorculuk setleri, marangozluk aletleri, kuklalar, temizlik ve mutfak setleri, bahce aletleri, hayvan setleri, dukkanlar cocuklar tarafından en fazla tercih edilen oyun malzemeleridir.
Bu donemde cocukların top oynamak, ip atlamak, tırmanmak, yuzmek gibi bedensel hareketlerden ve acık hava oyunlarından cok fazla hoşlanmaları nedeniyle ip, top, ip merdiven, kızak, kayak ve paten gibi oyun malzemeleri tercih edilebilir.
Cocuğun okula başlamasıyla oyun ilgilerinde de bazı değişiklikler gorulur. Bu donemde okuloncesi donemdeki oyun aktivitelerinin yanı sıra cocuklar mumkun olduğunca becerilerini ortaya cıkaracak dama, satranc, loto, basketbol, bisiklet, paten gibi oyunları ve oyun materyallerini; daha sonraki yaşlarda da sinema, tiyatro, televizyon izleme ve spor yapma gibi yetişkin aktivitelerini tercih ederler. Ayrıca okul donemi cocukları değişik okuma materyallerinden de hoşlanırlar.


[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]