Cocuk beslenmesinde nelere dikkat etmeliyiz?1-3 Yaş Grubu (Toddler Donemi)
Bu donem cocukların “besinlerle tanışma” evresidir ve bu donemde edindikleri davranışlar hayatları boyunca kalıcı olacaktır. Bu nedenle anne ve babalara bu aşamada cocuklarına doğru beslenme alışkanlıkları edindirme adına onemli gorevler duşmektedir.
Anne babanın cocuklara beslenme konusunda ornek davranışlar sergilemesinin yanında cocuklara karşı aşırı ısrarcı olma veya cok fazla ilgisiz olma gibi davranışlardan da kacınmaları gerekmektedir.
Bu donem ek gıdanın verildiği ve emziklilik surecinin sonlandığı evreyi kapsamaktadır ve yeni besinlerle tanışan cocuk reddetme davranışında bulunabilmektedir. Negativizm denen ve sıklıkla gorulen bu durum karşısında anne ısrarcı olmamalıdır. Cunku bu tutum cocukta inatlaşma, yemekten nefret etme, iştahta azalma ve obezite oluşumuna neden olur. Israrcı olmak yerine o besini birkac gun sonra tekrar deneme yoluna girmeli veya farklı besinlerle karıştırarak, cocuğun beğeneceği sunumlar yaparak o besini sevdirme yoluna gitmelidir. Bu şekilde olan yaklaşımlar katı beslenmeye gecişte anneye kolaylık sağlayacaktır. Aksi durumda, ısrarcı tutum sergileyen anne cocuğun o besinden daha fazla soğumasına neden olacaktır.
Bazı annelerin korkuları vardır. “cocuğum cok iştahsız, hic yemiyor” tarzı duşuncelerle kafalarını yorarlar. Fakat şunu iyi benimsemek gerekiyor ki bu yaş grubundaki cocuktan bir yetişkin kadar yemesini bekleyemeyiz. Mide hacmi kucuk olduğu icin besin miktarı da kucuk olacaktır. Ayrıca ikinci bir durum da annelerin katı beslenmeye gecişte besinleri sunum tarzıyla alakalı. Emzirme doneminden cıkan bir bebek, doğrudan katı beslenmeye gecemeyeceği icin kıvamı doğru ayarlamak onemlidir. İlk aşamada besinler mama tarzında hazırlanmalı, sonrasında ise her besin ayrı ayrı, kaşıkla ezilerek verilmelidir. Bundaki amac cocuğun besinlerin tadını tanıması ve onlara alışmasını sağlamaktır.
Bu donemde cocukta “ben” duygusu gelişmeye başlar, daha cok şey başarmak isterler, fiziksel hareketlilik artar ve dikkat sureleri cok kısadır. Bu nedenle anne beslenme konusunda cocuğa karşı aşırı korumacı ve cok katı olmamalıdır. Sakin ve sabırlı olmalı aynı zamanda cocuğun bu donemde ilk yılkine gore daha yavaş buyume gostereceğini bilmelidir. Cocuğa besinler kucuk miktarlarda sunulmalı ve cocuğun kendi başına beslenmesi teşvik edilmelidir.
Bu donemde;
Artan fiziksel aktiviteye bağlı olarak kas ve kemik gelişimi icin Ca ve P alımı onemlidir. Bu nedenle sut grubuna (sut-yoğurt-peynir) onem verilmelidir. Bu yaş grubunda sut grubundan gunluk 2.5 porsiyon verilmelidir. Bu gun icinde 1 su bardağı sut, 1 kase yoğurt, 1 karper peynir buyukluğunde az tuzlu peynir şeklinde verilebilir. Aşırı sut verilmesi cocuğun alması gereken diğer besin gruplarında yetersizliğe neden olur.
Protein, B vitaminleri ve Fe iceriği yuksek olan et grubu(kırmızı et, tavuk, balık, kurubaklagil) onem verilmesi gereken ikinci gruptur. İlk yaşlarda yarım porsiyondan başlanarak cocuk buyudukce 1-1,5 porsiyon şeklinde arttırılır. Ornek protein bulunan yumurtayı her gun veya gun aşırı tukettirmek onemlidir. Yumurta verilmeyen gunlerde ise et miktarı arttırılmalıdır.
Bunlarla birlikte cocuk her gun sebze-meyve ve tahıl grubu da tuketmelidir. Sebze-meyve grubu 1-1,5 porsiyon şeklinde ve tahıl grubu ise 2-2,5 porsiyon şeklinde tuketimi onerilmektedir.
Tum besin grupları ilk yaşlarda az miktarda ve cocuk buyudukce yavaş yavaş arttırılacak şekilde verilmelidir.
3-6 Yaş Grubu (Okul Oncesi Donem)
3-6 yaş okul oncesi donemi kapsamaktadır. Bu donemde cocukların beslenme alışkanlıklarının oturduğu donemdir. Cocuk bu donemde icinde bulunduğu cevreden her yonuyle etkilenmektedir (fiziksel, zihinsel, sosyal ve ruhsal). Okul oncesi donem artık yaşam boyu kalıcı olan davranışların yerleştiği, yetişkinlik icin temel oluşturan donem olması sebebiyle onemlidir. Cocuğun buyume ve gelişmesini sağlayacak şekilde beslenme tarzı oluşturmanın yanında cocuğa sağlıklı beslenme alışkanlıkları edindirmek de onemlidir.
Bu donem, yemek yeme sorumluluğunun cocuğun kendisinde olduğu donemdir. Bu nedenle cocuğa fırsat verilmeli, yemeğini yardımsız yemesi sağlanmalıdır.
Taklit yeteneğinin yoğun olduğu 3-6 yaş grubu cocuklar ozellikle anne-babayı dikkatle izlerler. Erkek cocuk babayı, kız cocuk anneyi taklit eder. Bu nedenle sağlıklı beslenme alışkanlığının geliştirilmesi icin anne-babanın tutumu, cocuğa iyi ornek olması onemlidir. Anne-baba yemek konusunda secici ve aşırı hassas ise cocuğu ortalığı dağıttığı icin surekli bir uyarma halinde ise cocuktan olumlu davranışlar geliştirmesi beklenemez.
Okul oncesi donemde cocuklar, besinlere karşı kesin tavır ortaya koyarlar. Sebzelere karşı cok fazla ilgili değildirler. Besinleri ayrı ayrı tanımak isterler, karışım halinden hoşlanmazlar. Elleriyle kolay yiyebildikleri besinlerden daha cok hoşlanırlar. Keskin tat ve kokulara karşı hassas oldukları icin her sebzeyi yemezler, daha cok ciğ yenebilen sebzeleri tuketirler. Sevmediği bir yemeği yedirmek icin zorlanan cocuk sonrasında o besine karşı olumsuz tavır geliştirir. Aileler cocuğu zorlamak yerine, sevmediği besini sofrada bulundurarak ona alışmasını sağlamalıdır.
Bu donemde;
Protein gereksiniminin coğunluğu et, sut, yumurta gibi iyi kalite protein kaynaklarından karşılanmalıdır. Vitamin-mineral alımı beslenme oruntusunde sağlanmalı, ozellikle kalsiyum ve demire onem verilmelidir. En guzel kalsiyum kaynağı; sut, peynir, yoğurt, fındık-fıstık vb. yağlı tohumlar ve yeşil sebzelerdir. Demir alımını sağlamak icin de et, yumurta, yeşil sebzeler, kurubaklagiller, yağlı tohumlar, pekmez, kuru meyveler cocukların beslenmesinde yer almalıdır.
Gunluk olarak; sut-yoğurt grubundan 2-3 su bardağı, peynir 1 dilim, et/balık/tavuk 4 yumurta buyukluğunde, yumurta 1 adet, sebze-meyveler 3 porsiyon, ekmek 3-4 dilim, pirinc/makarna 3 yemek kaşığı olacak şekilde verilmelidir.
Haftada 1 kez et, 2 kez tavuk, 1 kez balık verilmelidir. Sağlıklı bir yaşam icin cocuklara spor teşvik edilmelidir.

[h=2]İstanbul Diyetisyen uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]