Buyuyen cocuğun gelişen cinselliğiCocuk - Ergen Gelişimi ve Cinselliği /Yaşam YANARDAĞ CELİK
İnsan butunsel bir varlıktır. Cinsellik onun cok onemli ve ayrılmaz parcasıdır. Sanıldığı gibi cinsel farkındalık ergenlik cağında değil, cok erken cocukluk donemlerinden itibaren gelişmeye başlar. Sağlıklı bir gelişimin sağlanabilmesi icin cinsellikle ilgili merakın bastırılması, yok sayılması değil, bilincli bir bicimde yanıtlanması, yonlendirilmesi ve eğitilmesi gerekmektedir. Cocukluk ve ergenlik donemindeki pek cok yaşantı, yetişkinlik donemdeki cinsel yaşamı onemli olcude etkilemekte, hatta bireyin yaşamına damgasını vurmaktadır.

0–3 yaş donemi
Cinsel gelişim doğumla birlikte başlar, cocuk oncelikle kendi bedenini tanır ve keşfeder. İlk cinsel icerikli duyguların 18–25 aylar civarında ‘tuvalet eğitimi’ ile başladığı soylenebilir. Tuvalet eğitimi ile birlikte cocuk cinsel organını tanır ve ‘haz’ duygusu ile tanışır. 3 yaşına kadar cocuğun merakı daha cok kendi bedeni uzerindedir. Henuz karşı cins ayrımını edinmemiştir.

Tamamen anneye bağımlı yaşar ve sağlıklı olanda budur, bu donemde anne veya surekli bakımını ustlenen kişi kimse, cocuğun ona sağlıklı bir şekilde bağlanması gerekir, o yuzden eğer anne calışmak durumundaysa cocuğa bakacak kişinin cok fazla değişmemesi gerekmektedir…

3–6 yaş donemi
Sozel olarak kendini ifade edebilen cocuk, cinsel gelişimle ilgili sorular sorar. İki farklı cinsiyetin farkına varır. Bu donem cocuğun sosyalleştiği ve karşı cinsin farkına vardığı donemdir. Oyun donemidir. Oyunlarının bir kısmı cinsel merakını gidermeye yoneliktir.

DOKTORCULUK: Cocuklar yaşları gereği cok hassatır ve cok hastalanırlar dolayısıyla da daha fazla doktora giderler. Bu durumun yaşanması sonucunda cocuklar arasında ``doktorculuk´´ oyunu yaygınlaşmaya başlar. Doktorun muayene edebilmesi icin vucudunu acması gerektiğini oğrenmiştir ve bu oyunla cocuk karşı cinsi muayene ederek, onun bedenini tanımaya calışır.

EVCİLİK: Cocuğun kısaca hayatı oynadığı, tanıdığı, yetişkin rollerini taklit ettiği, gunluk hayat icinde yer alan rolleri ustlenip oğrenmeye calıştığı bir oyundur. Diğer tum cocuk oyunları gibi bu oyunda cocukla ilgili bize pek cok bilgi verir. Cocuğun sağlıklı bir model oluşturup oluşturamadığını, ebeynlerinden beklentilerini ve sıkıntılarını farkına varmadan aktardığı cok onemli bir oyundur. Bazı anne ve babalar erkek cocuklarının bu tur oyunlar oynamalarından rahatsızlık duyarlar ancak bu tur oyunlar cocukla ilgili en sağlıklı bilgi edinme kaynağıdır iyi gozlemleyip doğru modeller edindiğini fark ettiğiniz surece hicbir sorun yoktur.
Yani evcilik oyunu size bir ayna tutmaktadır…

SAKİN YERLERDE BİRBİRİNİ İNCELEME: Cocuklar bir dolabın arkasında, kapı arkasında ya da boş mekÂnlarda birbirlerinin vucutlarını inceleyebilir. Tamamen cocukca bir meraktan kaynaklanan bu masum oyun bazı ebeveynler tarafından fark edildiğinde muthiş bir endişe başlar, bu durum cocukların merakını daha da fazla uyandırmaktan başka hicbir işe yaramaz…
Boyle bir durumla karşılaştığınızda gayet rahat ve sakin karşılayarak ``Sanırım birbirinizin vucudunu merak ettiniz. Hemen uzerinizi giyinin, ben size resimlerle anlatayım.´´ demeniz en uygun yoldur.

ARGO VE UYGUN OLMAYAN SOZ SOYLEME: Cocukların, gunluk konuşma dilinden farklı olan bu sozcuklerin başkalarınca onaylanmadığı bilincine ulaşmaları uzun surmez, ancak yine de soyleme eğilimi gosterir, cocuğu tenkit etmek yerine uygun model olmak gerekmektedir, hicbir şekilde gulmez ve onaylamazsanız cocuk kendiliğinden unutacaktır.

KARŞI CİNSE OZGU TAVIR VE DAVRANIŞ SERGİLEME: Bu tur davranışlar kısa sureli olduğunda kaygı duyulmasına gerek yoktur. Sadece merak unsuru olarak algılanmalıdır. Fakat bu davranışlar uzun sure devam ederse ve kendi cinsine ozgu davranışlar sonmeye başlarsa, cocuk dikkatle incelenmeli, gereken onlemler alınmalıdır.

MASTURBASYON: El ile ya da başka bir nesne ile cinsel organlara dokunmak ve bundan zevk almaktır. Bazen bu durum kucuk cocuklarda da gorulebilmektedir, bacakları yanda oturur vaziyette yere surtunerek, bir oyuncağına surtunerek veya başka sert bir zemine surtunmek suretiyle cinsel organlarını uyarabilmektedirler. Aile bu durum karşısında anormal tepkiler vermemelidir. Masturbasyon doğal bir durumdur ancak cocuklar icin masturbasyon yolunda gitmeyen bazı şeylerin de habercisi olabilir. Orneğin anne- baba gecimsizliği veya cocuğa yeteri kadar ilgi ve sevgi gosterilmemesi gibi durumlarda cocuk bu davranışta bulunarak hem kendi icinde haz duygusunu yaşar hem de yalnızlığa tepkisini gosterir. Kendi icinde yaşayarak keşfettiği haz duygusu kesinlikle bir erişkin cinselliğiyle kıyaslanmamalıdır, bir sure gormezden gelip sıkıntısını keşfetmeye calışın eğer surekli hale gelirse bir uzmandan yardım almak gerekebilir.

Ozetini yaptığımız 0–6 yaşa arası donem insan hayatının temel taşlarının oluştuğu bir donemdir, bu donemdeki olumsuz ebeveyn tutumları bir insanın yetişkinlikte cok farklı psikolojik sorunlar ve hatta cinsel işlev bozukluğu yaşamasına neden olabilmektedir. Oysa cok basit 4 temel kuralı anne babalar uyguladığı surece cocuk bu donemini mutlu ve sorunsuz atlatabilir.

Sevgili hocam Cem Kece bu dort temel kuralı şu şekilde sıralamıştır;
[h=2]DORT TEMEL KURAL[/h] • Kız cocuk ise anneyle, erkek cocuk ise babayla kaliteli zaman gecirmesi,
• Anne ve babanın birbirine olan sevgisini ve saygısını cocuğun gercek anlamda hissetmesi ve gormesi,
• Annenin cocuğu bağımsız bırakabilmesi,
• Cocuğun karşı cins akranlarıyla aynı sosyal ortamda paylaşımda bulunması.

6–12 yaş donemi
Cocuk cinsel kimliğine ozgu toplumsal rol ve davranışları geliştirmektedir. Cinsel enerji vucutta bir bolgede yoğunlaşmamaktadır. Cinsel durtuler nispeten gizil durumdadır, yani yok olmamıştır.

Cocuk cinsel konulara ilgisini belli etmez, akılca biraz daha geliştikleri ve olgunlaştıkları icin cinsellikle ilgili davranışlarında daha dikkatli ve kontrolludurler. İlgisi genellikle arkadaş cevresi ve oyuna yonelmektedir. Oyun grupları ise hemcinslerinden oluşmaktadır. Kızlar kızlarla, erkekler de erkeklerle oynama eğilimine sahiptir. Bu donemlerde, ozellikle erkek cocuklarda kufurlu, kaba sozlere ilgi duyulabilir. Ufak tefek flortleşmeler olabilir, bu duygu en yakın arkadaş ile bazen de anne ile paylaşılır.
[h=2]CİNSEL EĞİTİM[/h] Doğumdan başlayarak ergenlik donemine kadar olan bir donemi kapsamaktadır. Cocukların cinsel girişimlerini takip etmek, kız veya erkek rollerini kabul etmesine, kendi cinsinin ozelliklerini ve karşı cinsin ozellikleri ile bir butun icinde yaşamasına yardımcı olmak amacıyla verilen bilgilendirme ve bilinclendirme calışmalarıdır. [h=2]CİNSEL EĞİTİMİN ONEMİ[/h] Cocuk kendi cinsinin ozelliklerini oğrenir ve cinsiyet rollerini kazanmaya başlar. Kendi bedenini tanır, bedeninde oluşabilecek değişimlere kendini hazırlar. Karşı cinsi tanır ve farklılıkları kabul eder. İlişkilerinde sağlıklı ve dengeli olur. Sorularının yanıtlarını yanlış yerlerden ve carpıtılmış şekliyle oğrenmez. Kendi bedenini kabullenir ve kendine saygı duyar. [h=2]CİNSEL EĞİTİM VERİLİRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KURALLAR[/h] • Doğru zaman
• Uygun ortam
• Cocuğu ve gelişim ozelliklerini bilme
• Soruyu anlama
• Tam olarak neyi merak ettiğini anlama
• Yeteri kadar bilgi verme
• Uygun şekilde yonlendirme
• Acık iletişim

UNUTMAYIN ONEMLİ OLAN…

• Cocuk ne soruyor?
• Nasıl yanıtlamalıyım?
• Ne kadar yanıtlamalıyım?
[h=2]YANLIŞ AİLE MODELLERİ[/h] • OTORİTER AİLE
• AŞIRI HOŞGORULU AİLE
• TUTARSIZ AİLE
• İLGİSİZ AİLE
[h=2]DOĞRU AİLE MODELİ[/h] • DEMOKRATİK AİLE:
-Sevgi, saygı ve guven onceliklidir.
-Ailede uyulması gereken kurallar vardır.
-Kurallar mantıklıdır ve konulma gerekceleri mutlaka acıklanır.
-Kurallara uyulmadığında ceza/ disiplin vardır.
-Aile ici kararlara tum aile uyeleri katılır.
-Karar verme ve problem cozme aşamaları birlikte gercekleştirilir.
-Ailevi değerleri ve toplumsal değerler cocuğa verilir.

Hangi Sorunlar İcin Uzmana Danışmalı?
• Bebeklikten başlayarak annenin ve babanın cocuklarının ruhsal sağlığı ve gelişimleri ile ilgili her turlu endişe, kaygı ve soruları olduğunda,
• Aileye katılacak bir kardeş beklendiğinde,
• Kardeş kıskanclığının fiziksel zarar verme boyutlarına ulaşıldığı durumlarda,
• Anneden ayrılamama- anne bağımlılığı durumlarında,
• Her turlu uyku sorunu yaşanılan durumlarda ( gec uyuma, uykuya dalamama, kÂbuslar, anne-babanın yatağını paylaşma vb)
• Yemek yeme problemlerinde ( iştahsızlık, yemek secme, kendi başına yemek yiyememe, masada oturarak yememe, televizyon karşısında yemek yeme, yiyeceği ağızda tutma, yemekten sonra kusma vb.)
• Tuvalet alışkanlığı edindirme donemi sorunları,
• Oyun grubu veya okul oncesi eğitime hazır olma ve kurum secimi,
• Uyum guclukleri,
• Arkadaşlarla ilgili sorunlar,
• Ofke, kaygı ve korkular yaşıyorsa.

Hangi Sorunlar İcin Ergen Danışmanlığı ve Terapisi Alınmalıdır?
• Aile ilişkilerinde ergenlerle problem yaşanan her durumda
• Ergenlerde sınırların belirlenmesi gerekliliğinde
• Karşı cinsle yaşanan sorunlarda
• Kimlik oluşturma problemlerinde
• Arkadaş ilişkilerinde sorun yaşandığında
• Uyum guclukleri yaşandığında
• Stresle başa cıkma zorluklarında
• Karar verme sureclerinde danışmanlık gerektiğinde
• Sınavlara hazırlanan ergenlerin desteğe ihtiyac duydukları donemlerde
• Okulda yaşanan sorunlarda.







[h=2]Mersin Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]