AST kısaltması ile bilinen aspartat aminotransferaz, aslında diğer organlarımızda da olan bir enzim ancak asıl uretildiği ve en yoğun olduğu yer karaciğer olduğu icin direkt bu organın sağlığı hakkında bilgi vermektedir. Eğer kanınızdaki AST oranı yuksekse karaciğerinizde bazı sorunlar olduğu anlamına gelir. AST nedir sorusunu biraz daha detaylı inceleyelim ve gelin yuksekliği ile duşukluğu gibi durumlarda neler olabileceğini gorelim.
Aspartat aminotransferaz kısaca AST nedir? Serum glutamik-oksaloasetik transaminaz SGOT olarak da bilinen aspartat aminotransferaz kısaca AST, karaciğerimiz tarafından uretilen bir enzimdir. En yoğun olduğu yer karaciğer olsa da kalpte, bobreklerde, beyinde ve kaslarda da belirli oranda AST bulunur. Karaciğer hasar gorduğu zaman kana karıştırdığı icin kan testi sonuclarında ortaya cıkan AST değeri uzerinden karaciğerinizin sağlığı anlaşılır.
AST ne işe yarar? Karaciğerimizin temel gorevi, vucudumuza giren besinleri enerjiye donuşturmektir. Bunun icin safra adı verilen bir madde uretir. Kanda bulunan atıkları ve toksinleri temizleyerek kanın pıhtılaşmasına yardımcı olan farklı bileşenler de uretir. İşte bu bileşenlerden bir tanesi AST kısaltması ile anılan aspartat aminotransferaz enzimidir. AST değerinin kan testi sonuclarındaki değeri ise var olduğu organların sağlığını işaret eder.
İdeal AST değeri kactır? AST kısaltması ile anılan aspartat aminotransferaz enzimi U ile gosterilir ve 1 litre kandaki miktarı uzerinden değerlendirilir. Erkeklerin ideal AST değeri 10 ile 40 U / L arasında, kadınların ideal AST değeri ise 9 ile 32 U / L arasındadır. AST değerinin duşukluğu pek gorulmez ancak bu değerlerin uzerinde bir orana sahip olduğunuz zaman bu durum AST yuksekliği olarak değerlendirilir.
AST yuksekliği nedir, neden olur? Kronik hepatit Siroz Safra kesesi kanallarındaki tıkanıklık Karaciğer kanseri Akut viral hepatit İlac kaynaklı karaciğer hasarı Karaciğere giden kan damarlarında tıkanıklık Yanıklar Kalp krizi Yoğun egzersiz Kas yaralanmaları Gebelik Pankreatit Farklı ameliyatlar Erkeklerde 40 U / L, kadınlarda ise 32 U / L uzerinde cıkan AST değeri, AST yukseliği olarak değerlendirilir. AST yuksekliğine neden olan durumlar ise genel olarak bu şekildedir. Ancak dikkat ettiyseniz AST yuksekliğine neden olabilecek pek cok farklı durum var. Bu nedenle herhangi bir sorun yaşadığınız zaman kendi kendinize teşhis koymak yerine mutlaka uzman bir hekime muayene olun.
AST yuksekliği belirtileri: Ciltte ve gozlerde sarılık Surekli yorgun olma hissi Aşırı kilo kaybı Kilodan bağımsız şiş bir gobek Karın ağrısı İştah kaybı Ciltte kaşınma Koyu renkli idrar Acık renkli dışkı Bacaklarda ve ayak bileklerinde şişlik Curukler Karaciğeriniz hasar aldığı zaman kanınızdaki AST değerinin yukselmesi sonucu ortaya cıkan belirtilerden bazıları bu şekilde. Coğu AST yuksekliği durumunda bu belirtilerin biri ya da birkac tanesi gorulmektedir. Ancak herhangi bir belirti olmasa bile karaciğerinizin risk altında olduğu bazı durumlarda kan testi istenebilir.
AST yuksekliği riski yaratan durumlar: Hepatit virusune maruz kalmak Aşırı alkol tuketimi Karaciğer hasarı yarattığı bilinen ilaclar kullanmak Genetik karaciğer rahatsızlıkları Obezite Şeker hastalığı Metabolizma sorunları Karaciğer yağlanması Eğer henuz AST yuksekliği belirtilerinden birine sahip değilseniz ancak bu tur durumlardan bir ya da birkac tanesi sizde varsa hekiminiz onlem olarak bir kan testi ile AST değerinizi kontrol etmek isteyecektir. Duruma gore ilac değişimi ve hayat tarzı değişikliği onerilebilir ya da farklı bir tedavi yontemi uygulanabilir.
AST duşukluğu neden olur? Bobrek rahatsızlıkları Ure yuksekliği Diyaliz Şeker koması Gebelik B6 vitamini eksikliği Kanınızdaki AST değerini duşuren durumlardan bazıları bu şekilde. AST duşukluğu pek yaygın gorulen bir durum değildir ve oyle olduğu zaman da genel olarak kısa surer. Yine de en doğru kararı hekiminiz verecektir.
AST ile ALT arasındaki fark değeri nedir? Aspartat aminotransferaz AST ile alanin aminotransferaz ALT birbirine cok benzeyen ve karaciğer sağlığı icin kan testlerinde genel olarak birlikte değerlendirilen enzimlerdir. ALT enziminin en yoğun olduğu yer karaciğerken AST kalp, bobrek, beyin ve kas sisteminde de bulunur. AST değeri karaciğer başta olmak uzere pek cok farklı organda yaşanan hasarı ortaya cıkarabilir.
AST değeri nasıl duşurulur? İşlenmiş gıda tuketimini sınırlandırın. Alkol tuketimini sınırlandırın. Lifli gıdalar tuketmeye calışın. Meyve ve sebze ağırlıklı bir diyet uygulayın. Yeterince C vitamini aldığınızdan emin olun. AST değerinizi yukselten rahatsızlığa ya da hastalığa gore değişiklik gosterse de genel olarak bu tur onlemler alarak ve hayat tarzınızı değiştirerek AST değerinizi duşurmeniz mumkun. Eğer AST değerinizin yuksek olmasının nedeni karaciğer hasarı yaratan bir ilacsa bu durumu hekiminizle paylaşarak farklı bir ilaca gecebilir ya da ek bir ilac daha alabilirsiniz.
Karaciğer sağlığı ile genel vucut sağlığınız arasında direkt bir ilişki vardır. Coğu zaman karaciğer sağlığınız iyi değilse ve AST değeriniz yuksekse vucudunuzun farklı noktalarında da sorunlar vardır ve bunlara bağlı olarak belirtiler gorursunuz. Bu nedenle genel olarak sağlığınıza iyi bakmayı her zaman on planda tutmalısınız.
Duzenli egzersiz yapmak, sigarayı bırakmak, alkol tuketimini sınırlandırmak gibi genel sağlığınıza iyi gelecek değişikliklerin yanı sıra enginar, kahve, yeşilcay, sarımsak, kuşkonmaz, uzum, yer fıstığı, balık yağı ve greyfurt gibi besinler tuketerek karaciğer sağlığınızı koruyabilirsiniz.
Vucudumuz icin hayati oneme sahip karaciğerimiz tarafından uretilen enzimlerden bir tanesi olan AST nedir, ne işe yarar gibi merak edilen soruları yanıtlayarak yuksekliği ve duşukluğu durumlarında neler olabileceğinden bahsettik. Anlattıklarımız yalnızca bilgilendirme amaclıdır. Tum sağlık konularında olduğu gibi AST hakkında da en doğru ve size ozel bilgiyi en yakın sağlık kuruluşuna giderek uzman bir hekimden almanız gerektiğini unutmayın.