Burun alerjileri; burunda kaşıntı, hapşırma, sulu akıntı ve tıkanıklık ile seyreden atopik bir hastalıktır. Kişilerin yaşam kalitesini ve başarı oranını oldukca duşuren ve adeta canından bezdiren bir durumdur. Bu hastalığın tanısı kolaylıkla konabilir ve medikal tedavi ile şikÂyetler kolaylıkla kontrol altına alınır. Bunun yanında ozellikle aşı (İmmunoterapi) tedavisi ile kişilerin alerji yapan maddelere karşı hassasiyetleri giderilebilir ve hastalık tamamen duzeltilebilir.
Alerjik rinit nicin bazı insanlarda oluyor bazılarında olmuyor?
Alerjik rinit ya da genel anlamda alerjiler tum insanlarda değil bunyesi atopik olan insanlarda olur. Atopik bunye bazı maddelere karşı hassastır. Bu hassasiyet olayı sonradan edinilmiş bir durum değil, doğumsal bir ozelliktir. Yani alerjik hastalıklar genetik gecişli olan hastalıkladır.
Alerjik rinit yapan maddeler nelerdir?
Doğada pek cok alerjen madde vardır. Bu alerjen maddeler kişiden kişiye değişmektedir. Yani her alerjen madde herkeste alerjiye neden olmaz. Alerjik rinit yapan alerjenler hava yolu ile alınanlar ve ağız yolu ile alınanlar diye ikiye ayrılabilir. Daha cok hava yolu ile alınan alerjenler burun alerjilerine neden olur. Oral yolla alınan alerjenler alerjik rinitte pek etkin değillerdir.
Hava yolu ile alınan alerjenler: Bunlar oldukca fazladır. Ancak en etkili olanları Ev tozu akarları (Mite’lar), yeşil ot polenleri, ağac polenleri, yabani ot polenleri, mantar polenleri ve hayvan tuyu polenleridir. Bunların yanında bazı kimyasal maddelerde da burun alerjilerine neden olabilmektedirler.
Alerjik Rinitlerin kac tipi vardır?
Alerjik rinit iki tiptir. Bunlar Mevsimsel alerjik rinit ve Perinneal (Yıl boyu devam eden) alerjik rinit.
Mevsimsel Alerjik Rinit: Bu Saman nezlesi olarak ta adlandırılır. Bu hastaların ozellikle ilkbahar ve kısmen de sonbahar mevsimleri başladığında burunda kaşıntı, hapşırma, sulu burun akıntısı ve tıkanıklık şikÂyetleri başlar ve bunlar o mevsim boyunca devam ederler. Burada etkili olan alerjenler daha cok yeşil ot polenleri, ağac polenleri ve yabani ot polenleridir.
Perinneal (Yıl boyu devam eden) Alerjik Rinit: Burada şikÂyetler yıl boyu devam eder. Hastalar ozellikle sabah yataktan kalkar kalkmaz 10-15 kez ust uste hapşırırlar. Akabinde burun akıntıları olur. Ancak bu rinit tipinde devamlı burun tıkanıklığı şikÂyeti daha ondedir. Perinneal rinit’te daha cok ev tozu akarları etkindir. ŞikÂyetlerin yıl boyu olması hastaları hayatından bezdirir.
Alerjik Rinit belirtileri nelerdir?
Alerjik rinitin 4 kardinal belirtisi vardır. Bunlar burunda kaşıntı, hapşırma, bol sulu akıntı ve tıkanıklıktır. Bunların ilk ucu mevsimsel alerjik rinitte baskınken, tıkanıklık perinneal rinitte daha fazladır. Bu belirtiler dışında baş ağrısı gibi gorulebilecek bazı belirtiler ise alerjik rinite sinuzit gibi diğer hastalıkların eşlik etmesi halinde olabilir.
Alerjik Rinit tanısı nasıl konur?
Alerjik rinit tanısında en onemli tanı kriteri hastanın hikÂyesidir. Hastanın şikÂyetlerini dikkatli dinleyen bir hekim alerjik rinit tanısını rahatlıkla koyar. Başka bir argumana ihtiyac duymaz. Ancak tanıyı kesinleştirmek ve hastanın geleceğine yonelik planlamalar yapmak icin diğer tanısal muayeneler de yapılmalıdır.
Alerjik rinit duşunulen hastada geleneksel ve endoskopik burun muayenesi ve laboratuvar muayeneleri yapılmalıdır. Hastanın alerjenini belirlemek icin cilt testleri yapılmalıdır. Eğer hastada yuz ve baş ağrısı şikÂyetleri varsa paranazal sinuslerin Bilgisayarlı Tomografisi de cekilmelidir.
Bu muayenelerin tumu hekime alerjik rinit tanısını kesinleştirmenin yanında, hastada septum deviasyonu, nazal polip, sinizit veya diğer bir ilave burun hastalığı varlığını tanımlama imkÂnı da verir. Bunun icin sadece hikÂye ile yetinmeyip tum muayeneleri yapmak gerekir.
Alerjik Rinit’te tedavi secenekleri nelerdir?
Tedavide 3 secenek vardır. Bunlar alerjenden korunma, medikal tedavi ve aşı (immunoterapi) yontemleridir.
Alerjenden korunma: Alerjik rinit tedavisinde en etkin yol hastanın hassas olduğu alerjen belirlendikten sonra o alerjenin ortamdan uzaklaştırılmasıdır. Ancak bu pek mumkun değildir. O nedenle korunma tedavisi ortamdaki alerjen miktarını azaltmaya yonelik tedbirleri icerir.
Ornek vermek gerekirse kişinin at, kopek ya da kedi gibi hayvan tuylerine alerjisi varsa bu hayvanlar ortamdan uzaklaştırılır.
Ev akarlarına karşı alerjisi varsa akar miktarını azaltmak icin evdeki kalın halı ya da halifleks gibi akarların kolaylıkla yaşayabileceği eşyalar kaldırılır. Evi sık sık havalandırırlar.
Yeşil ot cicek polenlerine alerjisi olanlar ise ortamda polen miktarının fazla olduğu durumlarda cok dışarı cıkmazlar ya da cayır cimenlerin olduğu yerlere gitmezler.
Ayrıca alerjisi olan kişiler sabun, traş kopuğu, diş macunu ve makyaj malzemeleri gibi kişisel bakım urunlerini ve yatak-yorgan ortulerini antialerjik urunlerden secerler.
Bunun yanında bazı gıdalara karşı alerjileri olan kişiler de alerjileri olan gıdaları yememeleri gerekir.
Burada sıraladığımız onlemler alındığı takdirde ortamdaki alerjen miktarı azalacağı ya da kişi daha az alerjen alacağı icin şikÂyetleri azalacak ve yaşam kalitesi daha artacaktır.
Medikal Tedavi: Medikal tedavide amac hastanın şikÂyetlerini azaltmak ve yaşam kalitesini yukseltmektir. Kısaca medikal tedavi hastalığı tedavi etmez, hastanın şikÂyetlerini gecici bir sure ortadan kaldırır.
Medikal tedavide temel ilac antihistamiklerdir. Bunlara ilaveten vakanın durumuna gore kortikosteroidli burun spreyleri ve azda olsa lolotrien antagonistleri verilebilmektedir.
Alerjik rinit tedavisinde antihistaminikler devamlı kullanılabilir. Ciddi bir yan etkileri yoktur. Ancak kortizonlu burun spreyleri devamlı kullanılmamalıdır. Bu spreyler 2 -3 ay kullanılıp 1 ay ara verilmelidir. Devamlı kullanılmaları halinde burun mukozasını incelterek kanamalara neden olabilirler.
Aşı (İmmunoterapi) tedavisi: Alerjik rinitin en etkili tedavisi aşı tedavisidir. Cunku bu tedavi seceneğinde hastaya hassas olduğu madde kucuk dozdan başlanarak verilmekte ve her gun doz artırılarak devam edilmektedir.
Hastanın tolere edebildiği en ust seviyeye cıkılarak, belirlenen bu ust seviyedeki miktardaki alerjen bir sure daha hastaya verilmektedir. Boylece hasta hassas olduğu maddeye alışmakta ve o maddenin artık kişide alerji yapmaması sağlanmaktadır.
Aşı tedavisi herkeste etkili olmakta mıdır?
Aşı tedavisi uygulaması herkeste etkili olmamaktadır. Ancak genel anlamda aşının %70 oranında etkinliği vardır. Ayrıca aşı uygulaması cocuk hastalarda ve mevsimsel alerjik rinitte daha etkilidir.
Aşının zararı ya da komplikasyonu var mıdır?
Aşıların bir zararı yoktur. Ancak her tedavide olduğu aşılarında bazı yan etkileri ve komplikasyonları vardır. Bunlar uygulanan aşının tipine ve uygulama şekline gore değişmektedir. Hangi aşı olursa olsun deri altı uygulamaları daha fazla komplikasyon yaparlar. Dil altı uygulamalarında ise pek ciddi komplikasyon yoktur.
Alerjik Rinit’te ameliyat yapılır mı?
Alerjik rinit tedavisinde cerrahinin yeri yoktur. Ancak Alerjik rinitle birlikte septum deviasyonu, burun polibi ve kronik sinuzit gibi ilave hastalıklar varsa bunların ameliyatla duzeltilmesi alerjik rinit şikÂyetlerini azaltırlar. Bu nedenle eğer gerekli ise ameliyat yapılmalıdır. Ancak bu durum hasta ile ameliyat oncesi konuşulmalıdır.

[h=2]İstanbul Kulak Burun Boğaz uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]