BURNUNUZUN TEMEL GOREVİ
Burun solunumu ne işe yarar ?sorusunun yanıtı, acık olarak uc cumle ile ozetlenebilir.


Havayı nemlendirmek Isıtmak Kucuk partikullerden temizlemek (filtrasyon)

Nemlendirme ve ısıtma gorevi alt ve orta konkaların gorevidir. Filtrasyon ise, tum burun mukozasındaki silia (cilia)’ların hareketi ile gercekleşir. Burnunuzdan solunum olmasa, kolaylıkla ağızdan giren soğuk hava, mikroorganizmalar (bakteri, virus vb.), toz gibi yabancı cisimler sık olarak hastalanmanıza yol acar (akciğerlerimizi olumsuz etkiler).


KONKA’LAR
Sinusler, burun yan duvarında konka adı verilen burun etlerinin aralarına boşalırlar. Konkaları burun radyatoru olarak duşunebiliriz. Burun yan duvarında alt, orta ve ust konkalar bulunur. Bazen alt konka’ların on ucu, burun deliklerine alttan dikkatlice baktığımızda gorulebilir. Sinuslerin coğunun orta konka-alt konka arasındaki bolume acıldığını ifade etmiştim. Bu bolge, endoskopik sinus cerrahisi icin en onemli bolgedir, sadece bu bolgedeki sorunun cerrahi olarak duzeltilmesi, kronik sinuzit’li bircok hastada yeterli ve başarılı olmaktadır (eğer, alerji vb. genel sistemik şikayetler cok yoğun değil ise!).


Alt konkalar toplardamar acısından zengin, yumuşak dokulardır. Solunan havanın ısıtılması amacı ile alt konkaların birisi buyurken diğeri kuculur, bu durum nazal siklus olarak adlandırılır, 2-6 saat ara ile devam eder. Burun boşluklarınızın ikisinin de eşit derecede aynı anda acık olması soz konusu değildir. Bazen de yatış pozisyonunda yattığımız taraf -yercekiminin etkisi ile- alt konka kanla dolar ve burun tıkanıklığı olur. Orta ve ust konka’ların ise daha cok salgı yapıcı, nemlendirici ozellikleri bulunmaktadır.


Neden başımızda/yuzumuzde bu boşluklar bulunur ?
Sinuslerin neden bulunduğu sorusuna yanıt tam olarak verilememiştir. Tıp dunyasında sinuslerin varlığını acıklayan bircok teori ortaya konmaktadır:


1. Enfeksiyonla mucadele ve nemlendirme icin geniş bir alan gereksinimi
2. Koku bolgesi olarak gorev yapan sinuslerin gunumuzde bir kalıntı şekline donuşmesi
3. İnsanoğlunun dik yuruyuş pozisyonuna gecerken kafatasının hafifletilmesi amacı
4. Carpma/darbelerde başı korumak icin (travmayı hafifletmek)
5. Ses rezonansını etkilemek
6. Yuz gelişimini etkilemek
7. Basınc azaltıcı etki (hapşırma sırasında vb.)
Bu teorilerin biri veya birkacı sinuslerin neden oluştuğu hakkında merak edilen yanıt olabilir.


Mukoza
Sinuslerin ic doşemesi, burun ici doşemesi (mukoza) ile benzerdir ve sinus ici mukozası salgı bezleri yonunden daha zengindir. Epitel katmanında; en ustten alta doğru, silia’lı (tuylu), silia’sız (tuysuz), bazal hucreler ve Gobleth hucreleri bulunur. Epitel altında ise mukus (Mucus) (burun salgısı) ureten bezler bulunur. Ustteki silia’ların, ortalama dakikada 400-800 arası vuruş yapması ile mukus denilen temizleyici mekanizmanın oluşturduğu salgı, once sinusun buruna acılan deliğine (ostium) doğru ilerler. Sinus icindeki silia’lar cok gucludur, ustcenedeki sinus icinde olduğu gibi rahatlıkla -yercekimi kuvvetini yenerek- yukarıya doğru da ilerleyebilir. Bu tuylu hucre hareketi genetik olarak kodlanmıştır ve ne olursa olsun, mukus yonu orijinal sinus deliğine doğru devam eder. Oradan da, burun boşluğundan burun arkasına/ geniz ve boğaz’a doğru taşınır (5-7 mm/dak.). Normal şartlarda, mukus fazla hissedilmeden yutulur ve mide asidi (HCl) ile yok edilir.


Kotu kokulu, renkli ve bol miktarda geniz akıntısı kişiyi cok rahatsız eder ve iltihabın yoğun olduğunu gosterir. Mukus (burun salgısı), burun boşluğundan giren toz, mikroorganizma vb. maddeleri tutup arkaya doğru taşır ve bu arada havayı da nemlendirir. İcerdiği lizozim, antikor gibi yabancı maddeleri notralize eden/yok etmeye yarayan elementler, mukus’un onemini birkez daha ortaya koyar. Dakikada 5-7 mm. hızla geniz’e doğru ilerleyen mukus’da yavaşlama, doğal olarak enfeksiyon (iltihap) eğilimini kolaylaştıracaktır. Az sayıdaki virus/bakteri, sağlıklı silia hareketleri ile mukus icinde arka burun boşluğuna doğru atılır. Ama, mukusun yavaşlaması ile coğalan ve sayıları milyonlara ulaşan mikroorganizmalar enfeksiyon yani iltihap oluşturur. Ceşitli nedenlerle (enfeksiyon, alerji vb.) mukusun ileri derecede artışı, geniz arkasına akıntıyı -kısa ve ya uzun sureli olarak- kişinin rahatsız olarak yutmamak veya nefes borusuna kacmaması icin boğazını temizlemesine hatta tukurmesine neden olacaktır (hoş olmayan bir durum !).

[h=2]İstanbul Kulak Burun Boğaz uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]