Tıbbın son elli yılda aldığı baş dondurucu yol, belki insanoğlunu bazı yonleri ile hazırlıksız yakaladı. Gunumuzde keşfedilen yeni bulgu ve bilgiler sayesinde artık gelişmiş toplumlarda yaşam uzadı. Eskiden 50-60 yaş icin epey yaşamış derken, gunumuzde bu yaşlardaki olumler erken olarak algılanıyor.

Yaşlanmayı her yonuyle geriletmeye calışsak da beyinde olan değişikliklere tam anlamıyla hakim değiliz. Ancak yaşlılıkla birlikte oluşan unutkanlık, hepimizin bildiği bir gercek. Yasalarımıza gore, 65 yaşın ustundekiler herhangi bir gayrimulk almaya kalktıklarında tapudan ya da noterden once bir psikiyatriste gonderilir. Aslında burada yapılan son derece doğrudur cunku bunama denen rahatsızlık 65 yaş oncesi ve sonrası olmak uzere ikiye ayrılır. Burada amac, zihni melekeleri eskimiş ya bozulmuş olabileceği duşunulerek kişinin her turlu hakkının korunmasıdır.

CEŞİTLİ SEBEPLERİ OLABİLİR

Bunama, uzun yaşamla birlikte insanı tehdit eden, dramatik seyreden onemli bir hastalıktır. Alzheimer denen hastalığa bağlı bunamalar en sık gorulenidir, bunun dışında beyindeki damar bozukluklarına bağlı, alkole ya da başka bir cok sebebe bağlı bunamalar bugun noroloji ve psikiyatri biliminin konularıdır. 65 yaşın ustunde risk %5 iken yaş ilerledikce risk artmakta 80'li yaşlarda %60 ları bulmaktadır. Hipertansiyon, damar hastalıkları ya da madde kullanımı bunama icin onemli nedenlerdir. Bunun yanında kalıtsal faktorler gozardı edilemez.
Kadınlarda bunama erkeklere gore iki kat daha fazladır.

SİNSİCE İLERLER
Unutkanlık kimi zaman sinsice ilerler kimi zaman ise acık secik belirtiler verir. Bunamayla birlikte kişinin muhakemesi, bilinci, algılama ve dikkati bozulur.

Tuhaf duşunce bozuklukları gelişir. En yakınları onun parasını calıyordur, cocukları onu oldurmeğe calışıyordur gibi... Eve kimsenin gelmesini istemez, uyumaz, yemek cok az ya da fazla yer. Tuvaletini tutamaz, en yakınlarını tanımaz, evini bulamaz. Zaman zaman cok sinirlidir, hayaller gorur ya da hezeyenlar ile cevresini suclar, cinsel konulardan fazlaca soz eder, cinsel uğraşıları artmıştır, bu nedenle etrafının tepkisini alır. Onu sevenler ciddi bir ikilem icindedir. Hem cok kızarlar hem de uzulurler. İsteklerini yerine getirmeğe calışırken cok yorulup ofke duyanlar ardından bilgilendirildiklerinde kendilerini suclarlar.
Kimi bunamaların seyri bazen o kadar sinsidir ki, cevresindeki insanlar dahi olup bitene anlam veremez. Thatcher ya da Reagan ulkelerini yonetirken bu rahatsızlığa yakalanmışlardır. Roosevelt'in yakalandığı rahatsızlık cevresindeki onlarca doktora rağmen anlaşılamamış ve o haliyle ulkesi adına bircok kararlar almıştır.

Bunamada unutulanlar cok yakın bellek ile ilgili olanlardır; uzak bellek oldukca iyidir. Yani hasta ilkokul oğretmenini hatırlayabilir ya da gecmişte yaşanan genclik anılarını ufak detaylarına kadar anımsar ama bir gun oncesi ile ilgili her şey silinmiştir, bulunduğu yeri ya da yılı bilemez, kişiyi tanımaz, yon duygusu bozulmuştur, konuşma bozulmuştur, tuhaf kelimeler uretir, kararlarından vazgecer, saplantıları oluşur, cimrileşir, kıskanclık yapar.

Tedavi konusunda henuz cok başarılı olunmasa da, calışmalar tum dunyada yoğun olarak devam etmektedir. Kullanılan onemli ilaclar ile en azından bunamanın bir dereceye kadar onune gecilebilmektedir. Diğer yandan hastanın uykusu duzenlenmekte, duşunce bicimindeki bozukluklar onlenebilmektedir. Hastaneye yatırmak cozum değildir ama hekim aynı zamanda hastanın ailesini de duşunmek mecburiyetindedir.

Gosterilecek tum cabalar aslında cok az şey geri getireceğinden, aileye verilecek danışmanlık hizmeti onemlidir. Yaşlılarını sahiplenmeyen ulkeler buyuk bir nankorluk icindedir. Bir İngiliz meslekdaşımın soylediğini hayat boyu unutmayacağım:

'Biz burada onlar icin calışıyoruz cunku onlar biz kucukken bizler icin calışıyorlardı, şimdi borc odeme zamanı."


[h=2]İstanbul Psikiyatri uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]