[h=2]Orucu bozan şeyler[/h] Sual: Ramazan orucunu bozan şeyler nelerdir?
CEVAP
[h=2]Ramazan orucunu bozup, yalnız kaza gerektiren şeyler:
[/h] 1- Boğaza kar ve yağmur kacması,
2- Astım spreyi kullanmak,
3- Zorla bozdurulmak,
4- Buruna sıvı ilac koymak,
5- Burnuna kolonya cekmek, [Koklamak bozmaz.]
6- Mukimken oruca başlayıp, sefere cıkınca yiyip icmek,
7- Ud ağacının, amberle tutsulenip dumanının cekilmesi,
8- Başkasının ictiği sigara dumanını isteyerek cekmek,
9- Kulağın icine ilac damlatmak, kulağı ilaclı suyla yıkamak,
10- Derideki acık yaraya konan sıvı veya katı ilacın sindirim yoluna girmesi,
11- Vucuda ilac şırınga etmek,
12- İsteyerek, zorlayarak ağız dolusu kusmak,
13- Dişi kanayanın ağzındaki kanı yutması veya tukurukle eşit miktarda karışık kanı yutması,
14- İmsak vaktinin bittiğini bilmeden yiyip icmek,
15- Guneş battı zannederek orucunu bozmak,
16- Dişlerin arasında kalan nohut kadar şeyi yutmak,
17- Buruna cekilen suyun ağızdan cıkması,
18- Abdest alırken boğaza su kacması, [Hanbelî'de bozmaz.]
19- KÂğıt, taş, pamuk, ot, pişmemiş pirinc gibi ilac ve gıda olmayan şeyi yutmak,
20- Makattan veya kadınların onden fitil kullanması,
21- Oruclu olduğunu unutup yediğinde, orucu bozuldu sanarak, bilerek yemeye devam etmek,
22- İmsak vaktinden sonra niyet edenin, gun icinde orucunu kasten bozması,
23- Denize girince veya guslederken makattan su girmesi, [Hanbelî'de bozmaz.]
24- Dil altına konan ilacı emmek,
25- Makata konan pamuğun veya başka şeyin hepsinin iceri girmesi,
26- Vucuda giren ultrason veya endoskopi cihazında ilac, merhem olması,
27- Lavman yaptırmak, [MÂlikî'de bozmaz.]
28- Ozel olarak su buharı teneffus etmek,
29- Burundan genze giden kanı yutmak,
30- Bayılanı ayıltmak icin veya uyuyanın ağzına su akıtmak,
31- Aclığa veya susuzluğa gercekten dayanamayarak yiyip icmek. [Kefaret gerekip gerekmeyeceğini bilmeyen, ihtiyaten kucuk bir kağıt parcasını veya ciğ pirinc tanesini susuz yutarak orucunu bozmalı. Sonra yiyip icebilir.]
32- Basur memesinin, taharetlendikten sonra, ıslak olarak iceriye girmesi,
33- Masturbasyon yapmak,
34- Yaş parmağı, on veya arka tarafa sokmak, [Hanbeli'de bozmaz.]
35- Seferde iken kasten orucunu bozana kefaret gerekmez, sadece kaza gerekir. Cunku seferde oruc tutmak farz değildir.
36- Kasten orucunu bozan, sonradan oruc tutmamayı mubah kılacak bir hÂl başına gelse, mesela kadının hayzı başlasa yahut oruc tutamayacak kadar hastalansa yalnız kaza gerekir. Fakat orucunu bozup sefere cıksa, kefaret gerekir; cunku sefere cıkmak semavi bir ozur değildir.
37- Oruclunun ağzına giren gozyaşı veya ter, cok olur da, tuzluluğunu ağzının her yerinde duyar ve yutarsa orucu bozulur. Yutmayıp tukururse bozulmaz.
[h=2]Orucu bozan şeyler[/h] Sual: Dinde reformcular, (Kolaylaştırın, gucleştirmeyin) hadisini, (Abdest alırken ağza bulaşan su orucu bozmadığı gibi, ağza sıkılan ilaclı sprey de orucu bozmaz. Burun damlası da iceri girse bile bozmaz. İğne veya serumla ilac vermek, makattan ve vajinadan fitil kullanmak, dilaltı hapını emmek ve kulağa damlatılan ilac da orucu bozmaz) şeklinde yorumluyorlar. Bu yorumlar yanlış değil mi?
CEVAP
Elbette yanlıştır. Hepsi, dort mezhepte de orucu bozar. Fıkıh kitaplarında gıda veya deva [ilac] olan bir şeyi yutmak orucu bozar deniyor. Kum, toprak, maden gibi gıda ve deva olmayanlar ise orucu bozar, fakat kefaret gerektirmez. (Redd-ul-muhtar)
Gıda ve deva olanların serumla, iğneyle verilmesi orucu bozar, kefaret değil kaza gerektirir. Mesela acık yaraya konulan sıvı veya katı ilac emilirse, orucu bozar, fakat kefaret gerekmez. Astım spreyinin icinde ilac olduğu icin bozar. Ağza girip yutulan bir şeyin, az veya cok olmasının onemi yoktur. Bir damla ilac veya bir damla su, isteyerek yutulursa oruc bozulur, kefaret de gerekir. Abdest alırken istemeden yutulursa kefaret gerekmez, cunku bunda kasıt yoktur. Abdest alırken ağızda kalan yaşlığı yutmakla, ağza burna verilen ilacın yutulması mukayese edilemez, cunku abdest almak zarurettir. İlac almak da zarurettir denirse, zaten oruc tutamayacak kadar hasta olanın oruc tutmamasına ruhsat verilmiştir. İyileşince tutar. Reformcuların dediği gibi, (Hem ilacı alır, hem de oruclu olurum) demek cok yanlıştır.
Dort mezhepte de ve butun muctehid imamlara gore, yaraya konulan ilac, cevfe [iceriye] giderse oruc bozulur. ŞÃ‚fiî'de, dimağ [beyin], karın, bağırsak, mesane birer cevftir. Mesela, baştaki kemik yarılsa, buradaki yaraya konulan ilac, cevfe yani beyne gideceğinden oruc bozulmuş olur.
Şafii'de karna bıcak saplansa, bıcağın ucu mideye, yani cevfe girdiği icin oruc bozulur. Sağlam deriden bıcak, cevfe girince oruc bozulduğu gibi, iğneyle adaleyi veya damarı yırtarak verilen ilac, cevfe ulaşınca oruc bozulmuş olur. Hanefi'deyse, bıcak tamamen midenin icine girerse oruc bozulur.
Bugun tıpta, serumun mesaneye, dimağa ve vucudun her yerine gittiği kesin olarak bilinmektedir. O halde serum, dort mezhepte de orucu bozar. Sadece kaza gerekir. Tıp, damardan veya adaleden verilen ilacın, dimağ ve mesaneye gittiğini bildirirken, hic kimse, (Serum veya enjeksiyonla verilen ilac, cevfe [yani dimağ ve mesane gibi yerlere] gitmez) diyemez. Derse de ilmî olmaz, indî olur ve hic kıymeti olmaz. [Buradaki Hanefîyle ilgili bilgiler, TahtÂvi, Mebsut, Bedayi gibi, ŞÃ‚fiîlerle ilgili bilgiler ise, Mecmû, Muğn-il-muhtac, Tuhfe, EnvÂr, KummesrÂ, BÂcuri, Şerh-i İbni BÂcuri gibi muteber eserlerden alınmıştır.]
Lavman yaptırmak, Maliki haric, diğer mezheplerde bozar. (El-fıkh-u alel-mezahib-i erbaa)
Makattan ve vajinadan fitil kullanmak, hatta pamuğun girip kaybolması, parmağın yaş olarak girmesi, kulağa ilac damlatmak ve burna sıvı ilac cekmek de orucu bozar. (Redd-ul-muhtar, Hindiye, Hidaye)
Dilaltı hapı ise ilactır, mukoza denilen yumuşak dokudan emildiği icin, deri altına iğneyle ilac zerki gibi olup orucu bozar. Ağız icindeki mukozadan değil de, vucuttaki sağlam deriden emilen ilaclar bozmaz.
Kulağa konan ilac
Sual: (Kulağa veya buruna konan ilac, tedavi amaclı olduğu icin orucu bozmaz) diyenler cıkıyor. Tedavi amaclı olunca, bu ilaclar ve serumlar orucu bozmaz mı?
CEVAP
Tedavi maksatlı olanlar da elbette orucu bozar. Oruclu, kasten gıda yahut ilac olarak bir şeyi yiyip icerse, kefaret de gerekir. Şırınga [enjeksiyon] yaptırır veya buruna ilac akıtır yahut kulağa yağ damlatırsa veya ufak taş ve benzeri yenmeyen veya iğrenilen, tiksinilen bir şeyi yutarsa sadece kaza gerekir. (Redd-ul-muhtar)
Tedavi veya gıda maksadıyla da olsa, serum da, iğne yaptırmak gibi orucu bozar ve kaza gerekir. Kefaret gerektirmemesi, ağızdan verilmediği icindir.
Yaradılışta bulunan deliklerden iceri giren şey, gıda ve deva olmasa bile orucu bozduğu gibi, vucuttaki yaraya konulan ilac, sindirim yollarına sızarsa, yine oruc bozulur. (Tahtavi)
Demek ki, tedavi maksadıyla yani ilac olarak da olsa, zaruretsiz bir şey yiyip icmek, orucu bozduğu gibi kefaret de gerekiyor. Tedavi maksadı olsun olmasın, kulağa veya buruna akıtılan ilac kazayı gerektiriyor. Tedavi amaclı olunca orucu bozmaz demek, dinimize aykırıdır.
İlac orucu bozmaz mı?
Sual: Bir dinde reformcu, (Kulağa ilac damlatılsa, buruna sıvı ilac cekilse, astım spreyi kullanılsa oruc bozulmaz, cunku tedavi amaclı ilac ve damlalar orucu bozmaz. İlac kullanılması bir beslenme işi değildir, oruca karşı direnc kazanma faaliyeti sayılmaz. Onun icin orucu bozmaz) diyor. İlac almak orucu bozmuyor mu?
CEVAP
Elbette bozar. (İlac alınması orucu bozmaz) demek dini sulandırarak yıkmak demektir. Fıkıh kitaplarında deniyor ki:
Faydalı bir şey yiyip icince, gıda veya deva olarak veya keyif veren bir şey ağızdan mideye gidince oruc bozulmuş olur, kefaret de gerekir. Acık yaraya konulan sıvı veya katı ilac emilirse oruc bozulur. Vucuda, gıda ve deva olmadığı hÂlde, ağızdan yutulan, bir taş, bir kÂğıt parcası da girse, orucu bozar. Suyun illa ağızdan burundan girmesi şart değildir, taharetlenirken makata su kacarsa oruc bozulur. Bir kimse şırınga yaptırır, burnuna bir ilac akıtır veya kulağına yağ damlatırsa yahut vucut veya baş yarasına ilac akıtır da ilac hakikaten icine ve beynine işlerse veya ufak taş ve benzeri insanın yemediği veya iğrenip tiksindiği bir şeyi yutarsa kaza lazım gelir. (Durr-ul muhtar, Redd-ul muhtar, Hindiyye, S. Ebediyye)
Orucu bozanlar
Sual: Gozyaşları, yuzden akan terler, yağan yağmur yahut kar, ağzımızı kapattığımız hÂlde boğazımıza kacarsa orucumuz bozulur mu?
CEVAP
Evet, bozulur ve kaza gerekir. Eğer kasten ağzımızı acıp yağmurun, karın girmesini sağlarsak kefaret de gerekir. (Nimet-i İslÂm)
Kulağa ilac koymak
Sual: Hanefî'yim diyen biri, (Kulağa ilac damlatmak orucu bozmaz) gibi yanlış bir hukmu nasıl verebiliyor?
CEVAP
Belki, mezhepsiz demesinler diye Hanefî'yim demiş olabilir. Cunku mezhebi olan kimse, aklına gore kıyaslar yapmaz, mezhep kitaplarından nakiller yapar.
Kulağa damlatılan ilacın mideye veya boğaza gitme şartı yoktur. Kulağa damlatılan yağ veya ilaclar orucu bozar. (Durr-ul muhtar, Redd-ul muhtar, Multeka, FetÂvÂ-i Hindiyye, Hidaye, Nimet-i İslam, Mecmua-i Zuhdiye, Durer ve Gurer)
ŞÃ‚fiî mezhebinde kulağının icine bir şey sokmak da orucu bozar. Cunku kulağın ici mide hukmundedir, hatt bir erkek idrar yoluna pamuk koysa bile orucu bozulur. Cunku tabiî menfezden iceri girmiş oluyor. ŞÃ‚fiî'de kulak da tabiî bir menfez yani deliktir. (El-fıkhu alel mezahibil-erbea)'da, (ŞÃ‚fiî'de, bir copu kulağa sokmak da orucu bozar. Cunku kulağın ici, vucudun ic kısmından sayılır) deniyor.
O kişi, (Astım spreyi ile ağza puskurtulen oksijenli ilac orucu bozmaz, cunku miktarı azdır) diyor. HÂlbuki hicbir kitapta (Coğu bozar, azı bozmaz) diye bir kayıt yok. Gıda değil veya deva değil, kucucuk bir taş veya kum tanesi de boğaza girince bozduğu, yukarıda adı gecen kitapların hepsinde bildirilmektedir.
(Dil altı hapı, az ilac emildiği icin orucu bozmaz) diyor. Dil altı hapı ise ilactır, mukoza denilen yumuşak dokudan emildiği icin, deri altına iğne ile ilac zerki gibidir. Orucu bozar. Mezhebimizin hukmune uymayıp da aklını olcu alan kim olursa olsun itibar etmemelidir.
İğne yaptırmak orucu bozar mı?
Sual: (S. Ebediyye'de, iğne [enjeksiyon] yaptırmanın, serum vermenin İmameyn'in kavline gore orucu bozmadığı yazılıdır) deniyor. Doğru mu?
CEVAP
Doğru değil. Bir yanlış anlaşılma var. Serum ve iğne, dort mezhepte de orucu bozar. S. Ebediyye'de Merakıl-felah şerhinden alınarak şoyle deniyor:
(Başta ve govdedeki yaraya konulan ilacın, sıvı olsun, katı olsun, beyne ve hazım yoluna gittiği bilinirse, oruc bozulur. İceri gittiği iyi bilinmezse, ilac sıvı ise, İmam-ı a'zam bozulur dedi. İki imam ise, iceri gittiği iyi bilinmeyince bozulmaz dedi. İceri sızdığı iyi bilinmeyen ilac katı ise, uc imam da, bozulmaz dedi.)
Bundan anlaşılıyor ki, sızdığı iyi bilinen ilac, katı da olsa, sıvı da olsa, uc imam da (Orucu bozar) buyurmuştur. Koldan, bacaktan, her yerden deri altına, adaleye iğne ile yapılan aşı, ilac enjeksiyonlarının orucu bozacağı, buradan anlaşılmaktadır. (S. Ebediyye)
Gorulduğu gibi, yapılan iğnelerin, serumların orucu bozduğu acıkca bildirilirken, (Bozmaz) diyenlere itibar etmemelidir.
KAYNAK
İNİMİZİSLAM.COM