Aşırı aktif mesane ve diğer mesane hastalıklarıAşırı Aktif Mesane (AAM)
Gunduz sık idrar yapma (sabah uyandıktan gece yatana kadar gecen surede sekiz kereden daha sık idrar yapmak),
Gece idrara kalkma (geceleri iki kere ve daha sık idrar yapmak)
ile birlikte gorulen engellenemeyen şiddetli idrar yapma hissi ve
sıkışma idrar kacırması nın (tuvalete yetişemeden idrar kacırma) birlikte gorulduğu durumdur..
Aşırı aktif mesane (AAM) gorulme sıklığı ABD'de erkek ve kadında %16 civarındadır. Avrupa'da kadınlarda %17 erkeklerde %15 civarında bulunmuştur.
AAM yaşam kalitesini bozmaktadır. AAM yakınmaları icinde yer alan sıkışma tipi idrar kacırma stres tipi idrar kacırmaya (oksururken, ağır kaldırırken idrar kacırma) gore yaşam kalitesini daha cok bozmaktadır. Cunku stres tipi idrar kacırma ongorulebilmektedir, yani hasta oksureceği zaman, ya da ağır bir şey kaldıracağı zaman idrar kacıracağını bilir ve ona gore onlem alabilir. Halbuki sıkışma tipi idrar kacırma ongorulemez. Bu tip idrar kacırma sıklıkla mesanede kontrolsuz kasılmalara bağlı olarak ortaya cıkar ve bu kasılmaların ne zaman ortaya cıkacağı ongorulemez. Ayrıca sıkışma tipi idrar kacırmada, kacan idrar miktarı stres tipi kacırmadakinden cok daha fazladır. Bu iki durum yaşam kalitesinde daha fazla bozulmaya yol acmaktadır.
Depresyon ve cinsel problemler AAM ve sıkışma tipi idrar kacırması olan hastalarda sık gorulmektedir.
AAM sendromu olan kadın ve erkek hastalar dışarıda ve yabancı oldukları ortamlarda cok buyuk sıkıntı yaşamaktadırlar ve bu nedenle bu kişiler arkadaşlık kurmakta zorluk cekmekte, sosyal ilişkileri bozulabilmektedir.
Geceleri idrar yapmak icin sık sık uyanma genc ve yaşlılarda uykusuzluğa ve dolayısıyla ertesi gun calışma veriminde duşmeye yol acmaktadır.
Aşırı Aktif Mesane Tanısında Kullanılan Değerlendirme Yontemleri
AAM değerlendirmesinde asıl amac bu yakınmalara neden olan bircok hastalığın dışlanmasıdır. Bu dışlama uygun şekilde yapıldığında AAM yakınmalarına neden olan bircok durum ve hastalık ortaya cıkartılabilir ve uygun şekilde tedavi edilebilir. AAM yakınmalarına neden olan bu durum ve hastalıklar şunlardır:
Mesane taşı, tumoru,
idrar yolu iltihapları gibi hastalıklar,
norojenik işeme bozuklukları,
erkekte prostat hastalığı,
kadında pelvik organ sarkmaları, stres tip idrar kacırma durumu),
kronik bobrek yetmezliği,
şeker hastalığı,
bazı ilacların kullanımı,
kadınlarda menstruasyon donemi ve hamilelik varlığı.
Bu durum ve hastalıkları ortaya koyabilmek icin AAM başlangıc değerlendirmesinde yapılması gerekenler şunlardır:
Hastanın şikayetlerinin iyi değerlendirilmesi,
Fizik muayene
İdrar tahlili,
Mesane bobrek ultrasonu,
Endoskopi
Urodinami
Tum bu değerlendirmelere rağmen bu yakınmalara neden olan bir durum veya hastalık tespit edilemediyse o zaman nedeni belli olmayan AAM’den bahsetmek gerekir.
AAM Tedavisi
AAM'ye neden olan hastalık belirlendikten sonra hastalığı ortadan kaldırmaya yonelik tedavi uygulanır. Ornek vermek gerekirse AAM yakınmalara neden olan durum mesane taşı, mesane tumoru, pelvik organ sarkması ya da prostata bağlı idrar yolu tıkanıklığı ise bu hastalıkların cerrahi yoldan tedavi edilmesi coğu kez AAM yakınmalarını da ortadan kaldıracaktır. Ya da kontrol edilememiş bir şeker hastalığı veya idrar yolları iltihabı soz konusuysa bu hastalıkların kontrol altına alınması AAM yakınmalarının da duzelmesine yol acacaktır. Mesanede kontrolsuz kasılmalar dışında AAM'ye neden olacak bir nedenin saptanamadığı durumlarda şu tedavi secenekleri kullanılabilir.
Davranışsal Tedavi
Bu tedavi AAM'ye neden olabilecek kafeinli, asitli ve baharatlı ve alkollu iceceklerin kısıtlanması, aşırı sıvı alımının azaltılması ve işemeyi belli satlerde yapma ve pelvis taban egzersizlerinden oluşur.
Pelvis taban egzersizleri doğru kasların duzenli bir şekilde kasılması hekim tarafından hastaya oğretilirse kontrolsuz kasılmaların ortadan kaldırılmasında sıklıkla başarılı sonuclar vermektedir. Hem stres hem de sıkışma tipi idrar kacırmaların davranışsal tedavisinde pelvis taban kas egzersizleri etkili olmaktadır. Zamanlı işeme AAM tedavisinde belli bir başarıyla uygulanan bir tedavi yontemidir. Once hastaya saatte bir idrar yapması onerilir. Hasta bunda başarılı olur ve idrar kacırmazsa bu aralıklar 15'er dakika arttırılarak 2-3 saate kadar cıkılabilir.
Davranışsal tedavi yontemleri ilac tedavisiyle birlikte uygulandıkları zaman şiddetli AAM durumlarında başarılı sonuclar alınmaktadır.
İlac Tedavisi
Bu konuda ulkemizde kullanılan ilaclar ın etken madde isimleri oksibutinin, tolterodin, fesoterodin, trospiyum, darifenasin, solifenasin ve propiverin'dir. B u ilacların hepsi kontrolsuz kasılmaları etkin olarak ortadan kaldırmaktadırlar. Ancak bu ilacların ağız kuruluğu, kabızlık, gorme bulanıklığı, carpıntı ve nabız hızında artış, algılama bozukluğu, hafıza kaybı, uykusuzluk, kabus gorme, unutkanlık, uyku hali gibi onemli yan etkileri gorulebilmektedir. Bu yan etkiler her ilacta değişik olabilmektedir. Dolayısıyla ilac secimini bu konuda uzmanlaşmış bir hekim hasta ve ilac ozelliklerini dikkate alarak yapmalıdır.
Tibial Sinir Uyarı Tedavisi
AAM nedeniyle devamlı ilac kullanmak istemeyen hastalarda ya da ilac tedavisi nedeniyle şiddetli yan etki gorulen hastalarda uygulanabilecek etkili bir tedavi yontemidir. Ayak bileği ic yuzdeki kemik cıkıntısının hemen arkasından gecen tibial sinirin ince bir iğne ile tespit edilerek haftada yarım saat sureyle elektriksel uyarı verilmesi esasına dayanır. Bu yontem ağrılı ve acı veren bir tedavi yontemi değildir. Muayenehane şartlarında 12 hafta sureyle uygulanmaktadır. Yanıt alınan hastalarda 2-3 ayda bir idame tedavisi uygulamak gerekebilir.
Mesaneye Botoks Uygulanması
Mesanede cok şiddetli kontrolsuz kasılmalara bağlı AAM yakınmaları olan bu yakınmaları ilaclarla ve tibial sinir uyarı tedavisiyle kontrol altına alınamayan ya da şiddetli ilac yan etkileri nedeniyle ilac kullanamayan hastalarda mesane icine Botoks uygulaması olumlu sonuclar vermektedir. Ancak bu tedavi sonrası hastaların %20’sinde şiddetli idrar tutukluğu ortaya cıkabileceği ve bu nedenle hastanın kendisinin veya bir yakınının idrarını bir kullanımlık sondalarla gunde birkac kez boşaltması gerekebileceği hasta ve yakınlarına mutlaka anlatılmalıdır. Dolayısıyla bu tedavi norolojik hastalıklara bağlı AAM durumunda idrarını belli aralarla bir kullanımlık sondalarla kendisi boşaltan hastalarda daha rahatlıkla uygulanabilir ve cok iyi sonuclar vermektedir.
Cerrahi Tedavi
Ozellikle norolojik hastalıklara (omurilik yaralanması, multiple skleroz, meningomyelosel gibi) bağlı AAM durumlarında ilac, tibial sinir uyarı tedavisi ve mesaneye botoks uygulanması gibi tedavilere yanıt alınamıyorsa ve bobreklerde bozulma ortaya cıkmışsa mesane ogmentasyon ameliyatları uygulanabilir. Bu cerrahi tedavi yontemi boyle durumlarda başarılı sonuclar vermektedir. Mesane ogmentasyon ameliyatı hastanın kendi barsaklarından bir parca kullanılarak mesanenin genişletilmesi ameliyatıdır.

[h=2]İstanbul Urolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]