Gunluk hayatta surekli ellerinizi mi siliyorsunuz? Kıyafetlerinizi sık sık değistirmeniz gerekiyor mu? Ya da saclarınız surekli ıslak ve nemli mi? Peki el sıkışmaktan utanıyor musunuz? Eğer bu konulardan şikayetciyseniz 'hiperhidrozis' denilen aşırı terleme hastalığına yakalanmış olabilirsiniz.
Aşırı Terleme (Hiperhidrosis) Nedir?
Terleme, insan vucudunun ısı ayarlaması icin doğal bir olaydır. Terleme vucudumuzda sempatik sinirler aracılığıyla oluşmaktadır. Normalde vucut metrekaresi başına dakikada 1 mililitre ter salgılanırken bazı kişilerde bu miktar 40 katına kadar cıkabiliyor. İşte bu durum hiperhidroz yani aşırı terleme olarak nitelendiriliyor. Aşırı terleme nufusun % 1 kadarını etkilemektedir.
Sosyal yaşantımıza etkisi ne?
Koltuk altında, el ve ayaklarda meydana gelen aşırı terleme kişilerin ozel ve sosyal yaşamını olumsuz etkileyerek sorunlara neden olabilir. Kişiler bu ıslaklık ile başa cıkabilmek icin koltuk altlarına sıvı emici kumaşlar ve petler kullanmakta ya da sık sık kıyafet değiştirmek zorunda kalıyor. Aşırı terleme hem ozel yaşamda hem de profesyonel iş yaşamında ciddi sosyal problemlere yol acabilmektedir. Hiperhidrozun yaşam kalitesi uzerinde yarattığı negatif etki ciddi hastalıklarla mukayese edilebilecek duzeydedir.
Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan bir araştırmada hiperhidrozlu kişilerin yuzde 40’ı bu durumun iş yaşamlarını, diğer insanlarla tanışmalarını ve duygusal ilişkilerini olumsuz etkilediğini bildirmiş. Yine bu calışmada iş dışı yaşamda kısıtlanma hissi yuzde 35, ozguven eksikliği yuzde 50, mutsuzluk hissi yuzde 34 ve gunluk aktivitelerde kısıtlanma hissi ise yuzde 38 olarak saptanmış.
Başka fiziksel rahatsızlıklara da sebep oluyor mu?
Yoğun ter deride maserasyona (dokunun sıvı icinde kalarak yumuşaması) ve sekonder mikrobik enfeksiyonlara da yol acabilir. Ayrıca aşırı terleme belirtileri ciddi duygusal ve sosyal problemlere yol acabilir.
Aşırı terlemenin sınıflandırılması ve nedenleri nelerdir?
Hiperhidroz, primer veya sekonder olmak uzere 2 gruba ayrılabilir.
* Nedeni bilinmeyen (Primer) hiperhidroz
Vucudun her iki tarafında, gunluk aktiviteleri etkileyen, en az haftada bir kez olan, 25 yaşından once başlayan, uyku ile gecen ve bazı olgularda ailesinde benzer yakınmaya sahip bireyler olan hiperhidroz olguları primer yani nedeni bilinmeyen olarak kabul edilir. Ancak toplum yaşamında kişilere sorun oluşturan hiperhidroz olgularının hemen hemen tumu nedeni belli olmayan yani idiopatik primer hiperhidroz olgularıdır. Coğunlukla avuc ici, ayak tabanı veya aksiller bolgeyi etkiler.
*Sekonder Hiperhidroz
Diğer gruba gore daha sık gorulmektedir. Genellikle bir veya birkac yere lokalizedir. Ceşitli sistemik hastalıklara ikincil olarak ortaya cıkabilir (Stres, tiroid bezinin aşırı calışması, bobrek ustu bezi hastalıkları, menopoz, hipoglisemi, şişmanlık, bazı kanserlerin tedavisinde kullanılan ilaclar ve hormonlar). Tedavisi altta yatan hastalığa yonelik olmalıdır. Kişilerde bazen yapısal olarak da aşırı terleme gorulebilir.
En cok nerelerde goruluyor ve tipleri nelerdir?
* El (palmar)
Aşırı terlemenin en sık gorulduğu yerlerdendir. Eller vucudumuzun diğer kısımlarına gore sosyal ve profesyonel yaşantımızda onemli yer tutmaktadır. Bu nedenle aşırı terlemesi olan kişiler iş ve sosyal yaşamlarında kendilerini sınırlayan ve cekingen olan kişiler olurlar. El sıkmaya cekinirler. Sosyal ilişkiden uzaklaşabilirler. Bircoğunda terleme ile beraber elde soğuklukta bulunabilir.
* Koltuk altı (axillary) 

Kendini zaman zaman elbiseye iz bırakabilecek kadar gosterebilen bir durumdur.
* Ayak (plantar) 

Ayak terlemesi sık gorulmekle beraber genelde kapalı kaldığından sorunsuz olarak yaşama devam edilebilmektedir.
* Yuz (facial) 

Alından başlayan ve butun yuzu kaplayan yoğun terleme şeklidir. Başkaları tarafından sinirli ve sıkılgan olarak algılanır.
*Genel (general)
Bazı kişiler yukarıda saydığımız terleme tiplerinden birkacından yakınabilirler. Terleme aniden ortaya cıkabilir ve devam eden bir karakteri mevcuttur. Genellikle sıcak sezonlarda soğuk sezonlara gore daha belirgindir.
Aşırı terleme hangi durumlarda ortaya cıkar?
Gebelik, menopoz, alkol, kahve, cay, baharatlı gıdaların kullanımı gibi durumlarda terlemenin arttığı bilinir. Bunun dışında Parkinson hastalığı, şeker hastalığı, hipertiroidi, kalp krizi, bazı kanser turleri, bazı icsalgı bezi hastalıkları ve koma gibi durumlarda da terleme artar. Bahsedilen hastalıklarda gorulen hiperhidroz, esas hastalığın eşlikcisi, sonucu veya belirtisi olabilir.
Aşırı terlemede nasıl tedavi edilir?
* Lokal Tedavi
En cok uygulanan yontemler arasında yer alır. Kişiye ilk olarak, her gece yatarken uygulayacağı kremleri onerilir. Bu krem gece uygulanır. Yaklaşık her gun uygulanan bu tedavi yontemi cok rahatsız etmeyen el, ayak ve koltuk altı terlemelerinde kullanılır. Bu tedavi en basit yontem olarak nitelendirilir. Ancak terleme fazlaysa bu yeterli gelmeyebilir ve diğer tedaviler uygulamaya konuluyor.
* İyontoforez Tedavisi
Fizik tedavi uzmanları tarafından 20 ile 30 dakikalık seanslar hÂlinde uygulanan iyontoforez tedavisinde, terleyen bolge, icinde metal plÂka bulunan bir kaba konulur ve duşuk şiddette elektrik akımı verilir. Akımdan etkilenen ter kanallarının tıkanmasıyla terleme bir sure durur. Uygulama sırasında hasta hafif iğne batmaları hissetse de bu tedavinin hicbir tehlikesi yoktur. Ancak bu yontemin de hastaya surekli uygulanması gerekir.
* Cerrahi Tedavi
Klipsli ETS yontemi; Klips metodu olarak da nitelendirilen bu tedavinin 85 yıllık gecmişi bulunuyor. Vucut boşluklarına, kucuk kesilerden kamera sokularak uygulanan endoskopik yontemlerin gelişmesiyle, cerrahi yontem de aşırı terleme tedavisinde yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Cerrahi tedavi ile aşırı terleyen bolgedeki, terlemeye neden olan sinirler kesilir. Bu sinirler kesmek yerine klipsle sıkıştırabilir ya da yakılabilir.
Sempatektomi; Temel mekanizma terleme bezlerine sinyal taşıyan sempatik sinirin blokajıdır. Basit olarak bu işlem vucudun butun bolumlerinde yapılabilir. Ancak el, koltukaltı ve yuz terlemesinde buyuk cerrahi işleme gerek kalmadan yapılabilir olması bir avantajdır. Bugun artık orta ve ciddi el, koltukaltı ve yuz terlemelerinde Endoskopik Torasik Sempatektomi olarak bilinen yontem uygulanmaktadır. Bu teknik minimal invaziv bir tekniktir. Başarı oranı %100’e yakındır.
Kuretaj; Şu anda en cok kullanılan yontemdir. Lokal anestezi altında basitce yapılabilen uygulamada koltuk altından yapılan kucuk kesilerden girilerek sadece aşırı terlemeye neden olan bezler cıkarılmakta ve deri sağlam kalmaktadır. Yontem yaklaşık 5-6 yıldan beri kullanılmaktadır. Uygulama hastanede yapılabilir. Uygulama suresi 20-40 dakika kadardır.
Ameliyat sonrasında hastada iz bile belli olmamakta ve hemen 3-5 gun icinde normal hayatına donebilmektedir. Yapılır yapılmaz aşırı terleme durmakta ve normal bir insan gibi terlemektedir. Hastanede yatmayı gerektirmeyen, gunluk cerrahi işlemdir. Bu yontemde cilt cıkarılmadığı icin hasta sorunsuz olarak iyileşmekte, aşırı terleme ve kotu koltuk altı kokusu problemi kalıcı olarak duzeltilmektedir. Sonuc kesindir. Tekrarlama da soz konusu değildir.
Botoks da bir tedavi yontemi değil mi?
Evet, botoks sinir iletisini etkin bir şekilde bloke eder. Koltuk altı ter bezlerinin calışmasını sağlayan kolinerjik sinir iletisinin lokal olarak durudurulması ile ter bezlerinin fonksiyonu gecici olarak durdurulmuş olur. Koltuk altındaki terleme bolgesi iyot-nişasta boyama testi ile tespit edilir. Hastalarımızın buyuk coğunluğunda bu testi kullanmaya bile gerek kalmaz. Belirlenen alana cok ince iğne uclarıyla deri altında 10-15 noktaya enjeksiyon yapılır. İşlem son derece ağrısızdır ve yaklaşık 10dk. kadar surmektedir. İşlemden sonra kişi tamamen normal iş ve sosyal yaşantısına devam eder.
Botoksun etkisi ne kadar surer?
Botoks etkinliğini tam olarak 7 gun icinde gosteren bir preparattır. Ancak koltuk altı terleme nedeniyle botoks uyguladığımız hastaların buyuk bir kısmı enteresan bir şekilde etkinin cok daha kısa bir sure icerisinde başladığını tarif ederler. Yine klasik bilgi olarak botoksun etkinliği 4-6 ay olarak bilinirken, koltuk altı terleme hastalarında bu etkinin 1 yıla kadar uzadığı gorulmektedir. Birkac seanstan sonra bu surenin nadirende olsa 1 yıldan uzun surduğu gozlemlerimiz arasında yer almaktadır. Ayrıca işlemin neredeyse hicbir dezavantajı yoktur. Yaklaşık 10dk lık bir uygulama ile, 12 ay sureyle terlemeden kurtulmak son derece avantajlı bir tedavi şeklidir.
Botoks ile el ve ayaklardaki aşırı terleme tedavi edilebilir mi?
Botoks enjeksiyonu ile koltukaltı aşırı terleme tedavisine benzer şekilde el ve ayak terlemeleri de tedavi edilebilir. Tedavideki başarı oranı koltuk altı terleme tedavisine gore bir miktar daha duşuk olsa da hastaların buyuk kısmında sonuclar son derece memnun edicidir. El ve ayak bolgesinde ağrıya duyarlılık daha fazla olması nedeniyle koltukaltı bolgesinden farklı olarak işlemden once uyuşturucu krem uygulamaları veya sinir blokları ile ağrı algılaması en aza indirilmelidir.



[h=2]İstanbul Plastik Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]