Artikulasyon (soyleyiş) bozukluğuKişinin konuşma seslerini yanlış veya eksik soylemesi anlamına gelir. Konuşmaya yardımcı olan organların (ağız, dil, dişler, cene, damak, dudaklar)belirli bir şekle girerek konuşma seslerini oluşturur. Cocuğun 4 yaşına gelmesine ya da gecmesine rağmen belirli sesleri, heceleri ve kelimeleri uretmekte zorlanması ve yanlış cıkarmasıdır. Dinleyicinin, konuşma seslerini atlamış, yer değiştirmiş, ekleme veya carpıtma yapılmış gibi algılamasıdır. Cocuğun cıkardığı seslerin aynı yaş grubundaki cocukların seslerinden farklılık gostermesidir.
ARTİKULASYON BOZUKLUĞUNUN TURLERİ; Cocuklarda 4 değişik turde gorulur. Bunlar: Sesin duşurulmesi veya atlanması, Ses eklenmesi, Sesin değiştirilmesi, Sesin bozulmasıdır.
1-SESİN DUŞURULMESİ VEYA ATLANMASI Daha cok kucuk cocuklarda, yetişkinlerde ise daha az gorulur. Sozcuğu oluşturan seslerin tumu cıkarılmadan sozcuğun soylenmeye calışan durumda ortaya cıkar. Sozcuk sanki o sozcukte o ses yokmuş gibi soylenir. ORNEĞİN: Saat/sat kapı/apı havlu/avlu hayvan/ayvan
2-SES EKLENMESİ; Cocukların bir kısmı bazı sozcukleri aslında o sozcukte olmayan başka sesleri ekleyerek soyler. Ekleme sozcuk başında ,ortasında veya sonunda olabilir. ORNEĞİN: Tren/tiren spor/sipor saat/sahat 3-SESİN DEĞİŞTİRİLMESİ Sık gorulen artikulasyon bozukluklarından biridir. Sozcuk cıkarılması guc gelen bir ses cocuğa cıkarılması kolay gelen bir sesle değiştirilir. Bazen değiştirmeler sozcuk icindeki seslerin yerleri değiştirilerek de yapılabilir. ORNEĞİN: Para/paya sarı/sayı (orneklerde olduğu gibi –r yerine –y sesi kullanılıyor.) Takvim / taklim toprak / torpak kirpi / kipri kibrit / kirbit (bu ses değiştirmeleri yanlış oğrenmeye dayalı da olabilir.)
4-SESİN BOZULMASI; Sozcuk oluştururken esas cıkarılması gereken ses, olduğundan başka ses cıkarılarak konuşur. Bu da konuşmayı ozurlu hale getirir. ORNEĞİN: Gelir /gelix / geliy ya da gelum (-x,yoresel olarak cıkarılan bir sestir.) Karagoz / kaxgoz / kağagoz
ARTİKULASYON BOZUKLUĞUNUN NEDENLERİ?
1-YAPISAL(ORGANİK) NEDENLER Konuşma organlarındaki (yutak, ağız ve burundaki)bir ya da birkac organik bozukluktan oturu konuşma bozukluğudur. Dudaklarda en cok gorulen yapısal bozukluk ust dudak yarıklığıdır.(tavşan dudaklılık) Dudak sesleri olan (-p-b-m-f-v)sesleri bu durumda bozuk cıkabilir. Dudaklar olağanustu kalın ya da ince bir yapıya sahip olabilir. Dişlerin noksanlığı, duzensiz oluşu gibi nedenler cıkış yerleri dişler olan sesleri bozabilir. Dişsiz bir ağızda genellikle s, ş, f harfleri iyi cıkmaz. Cenemizin yapısı ve devinim yeteneği bazı seslerin cıkarılmasında onemlidir.
Orneğin: alt cenenin gereğinden fazla geride kalması, on ust ve alt dişlerin cakışır bicimde yada ; alt on dişlerin ust dişlerden daha one doğru basacak bicimde oturma yapısı nedeniyle artikulasyon bozukluğu gorulebilir. Alt cenenin aşağı-yukarı, sağa-sola devinim yeteneği sınırlı olursa artikulasyon olumsuz yonde etkilenir.
2- İŞLEVSEL NEDENLER Cocukta işitme duyarlılığındaki yetersizlik ya da işitme ozru artikulasyonu olumsuz yonde etkilemektedir. Cocuk kelimeyi oğrenmeden once duyar. Bunun icin konuşma ve işitme organının sağlıklı olması onemlidir. Aile cocukta işitme kaybı olabileceğinden şupheleniyorsa gecikmeden Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanına giderek odyometrik muayenesi yapılmalıdır. Artikulasyon bozukluğu işitme engeline bağlı ise cocuğun işitme cihazı kullanması sağlanmalıdır. Aynı zamanda cocuk konuşma terapistine yonlendirilmelidir. Bazı durumlarda zeka geriliği arttıkca artikulasyon bozukluğu da artar. Zeka duzeyi duşuk cocuklarda zeka seviyesine gore tedavi duzenlenir. Rehberlik Araştırma merkezine (RAM) ya da hastanelerdeki cocuk ve ergen psikiyatri servisine gidebilir. Bu konuda okul, aile , okul psikolojik danışmanı işbirliği icerisinde hareket etmelidir. Cocuğun duygusal bir catışma icerisinde olması da artikulasyon bozukluğunu etkiler. Cocuğun sevgi, şefkat ihtiyacının karşılanmaması, maddi sorunlar, kardeş kıskanclığı, goc, kazalar, korkutulma gibi psikolojik problemlerin varlığı gibi. Aile problemlerin varlığını hicbir zaman hafife almalıdır. Cocuğa ilgi sevgi ve guven ortamı sağlanmalıdır. Cocuk konuşmayı işitme yoluyla oğrenir. Buna gore aile uyeleri de kelimeleri doğru ve guzel telaffuz etmeye ozen gostermelidir, aileler cocuğa iyi model olmalıdır.
TAVSİYELER… Cocuğumuzla konuşurken konuşmayı kesmemeli, yuzune bakarak, goz temasında bulunarak, işitebildiği tonda, kısa, basit ve net cumleler kurarak anlaşılır tarzda konuşulmalıdır.

[h=2]Osmaniye Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]