KOPENHAG KRİTERLERİ

22 Haziran 1993 tarihinde yapılan Kopenhag Zirvesi'nde, Avrupa Konseyi, Avrupa Birliği'nin genişlemesinin Merkezi Doğu Avrupa Ulkelerini kapsayacağını kabul etmiş ve aynı zamanda adaylık icin başvuruda bulunan ulkelerin tam uyeliğe kabul edilmeden once karşılaması gereken kriterleri de belirtmiştir. Bu kriterler siyasi, ekonomik ve topluluk mevzuatının benimsenmesi olmak uzere uc grupta toplanmıştır.

SİYASİ KRİTER: Demokrasi, hukukun ustunluğu, insan hakları ve azınlıklara saygı gosterilmesini ve korunmasını garanti eden kurumların varlığı,

EKONOMİK KRİTER: İşleyen bir pazar ekonomisinin varlığının yanısıra Birlik icindeki piyasa gucleri ve rekabet baskısına karşı koyma kapasitesine sahip olunması

TOPLULUK MEVZUATININ BENİMSENMESİ: Siyasi, ekonomik ve parasal birliğin amaclarına uyma dahil olmak uzere uyelik yukumluluklerini ustlenme kabiliyetine sahip olunması


POLİTİK KRİTERLER

AB'ye girmeye aday ulkeler;

- istikrarlı ve kurumsallaşmış bir demokrasinin var olması,

- hukuk devleti ve hukukun ustunluğu,

- insan haklarına saygı,

- azınlıkların korunması

gibi dort ana kriter acısından değerlendirmeye alınacaktır. Genel olarak; ulkenin cok partili bir demokratik sistemle yonetiliyor olması, hukukun ustunluğune saygı, idam cezasının olmaması, azınlıklara ilişkin herhangi bir ayrımcılığın bulunmaması, ırk ayrımcılığının olmaması, kadınlara karşı her turlu ayrımcılığın yasaklanmış olması, Avrupa Konseyi İnsan Hakları Sozleşmesinin tum maddeleri ile cekincesiz kabul edilmiş olması, Avrupa Konseyi Cocuk Hakları Sozleşmesinin kabul edilmiş olması gibi ozellikler dikkate alınmaktadır. Ancak, bu ilkelerin varlığı tek başına yeterli olmamakta, aynı zamanda kesintisiz uygulanıyor olması gerekmektedir.

EKONOMİK KRİTERLER

Kopenhag Zirve sonuclarına gore, ekonomi alanında işlevsel bir piyasa ekonomisinin varlığı kadar, AB icindeki piyasa gucleri ve rekabet baskısı ile başedebilme kapasitesi de aranmaktadır.

a. Etkin bir piyasa ekonomisi icin;

- arz-talep dengesinin piyasa guclerinin bağımsız bir şekilde karşılıklı etkileşimi ile kurulmuş olması,

- ticaret kadar fiyatların da liberal olması, piyasaya giriş (yeni firma acılması) ve cıkış (iflaslar) icin engellerin bulunmaması,

- mulkiyet haklarını (fikri ve sınai mulkiyet) iceren duzenlemeleri kapsayan yasal bir sistemin olması ve bu yasalar ile duzenlemelerin icra edilebilmesi,

- fiyat istikrarını iceren bir ekonomik istikrara ulaşılmış olması ve surdurulebilir dış dengenin varlığı,

- ekonomik politikaların gerekleri hakkında geniş bir fikir birliğinin olması,

- mali sektorun, tasarrufları uretim yatırımlarına yonlendirebilecek kadar iyi gelişmiş olması gerekmektedir.


b. AB icinde rekabet edebilme kapasitesinin sağlanması icin;

- ongorulebilir ve istikrarlı bir ortamda karar alabilen ekonomik kurumların makro ekonomik istikrarının olması ve bununla beraber işlevsel bir piyasa ekonomisinin varlığı,

- alt yapı, eğitim ve araştırmayı iceren yeterli miktarda fiziki ve beşeri sermayenin olması,

- firmaların teknolojiye uyum sağlama kapasitesinin bulunması gerekmektedir.


Bu cercevede rekabet edebilme derecesinin gostergeleri olarak, birliğe girişten once birlik ile o ulke arasında belirli bir ticaret ortaklığının olması ve ulke ekonomisinde kucuk firmaların oranı sayılmaktadır.

TOPLULUK MUKTESEBATINA UYUM KRİTERİ

a. AB'nin siyasi birlik ile ekonomik ve parasal birlik hedeflerini kabul etmek:

Birliğin �ortak dış politika ve guvenlik� politikasına etkin bir katılım icin aday ulkelerin buna hazır olması gerekmektedir. Ekonomik ve Parasal Birlik konusunda ise, merkez bankasının bağımsızlığı, ekonomik politikaların koordinasyonu, İstikrar ve Buyume Paktına katılım, merkez bankasının kamu sektoru acıklarını finanse etmesinin yasaklanması gibi konularda uye ulkelerin aldıkları kararlara katılmak gerekmektedir.

b. AB'nin aldığı karalara ve uyguladığı yasalara uyum sağlamak:

- Gumruk Birliği, malların serbest dolaşımı, sermayenin serbest dolaşımı gibi ortaklık anlaşmaların da belirtilen şartlara uyum sağlaması,

- tek pazara gecişi gerektiren Topluluk muktesebatına uyum sağlanması,

- Topluluğun tarım, iletişim ve bilgi teknolojileri, cevre, ulaşım, enerji, taşımacılık, tuketici hakları, adalet ve icişleri, işgucu ve sosyal haklar, eğitim ve genclik, vergilendirme, istatistik, bolgesel politikalar, genel dış ve guvenlik politikası gibi alanlardaki her turlu duzenlemesine uyum sağlanması.
__________________