Arac tutması hastalığı ve tedavisiArac Tutması ve tedavisi
Hareket hastalığında seyahatlerde baş donmesi, mide bulantısı ve kusma gibi şikayetlere neden olan kişide hoş olmayan duygu yaşatan bir durumdur.
Hareket hastalığı diğer adları:
· Seyahat hastalığı
· Deniz tutması
· Araba tutması
· Ucak tutması
Vucudunuzun koşullara oryante ve adapte olamadığında durumlarda, arac tutması belirtileri gelişir.
Tıbbi yardım ne zaman gereklidir ?
Arac tutması tanısı kesinse ve seyahat bittikten sonra belirtiler devam ediyorsa, kulakta bir viruslerle olan iltihap belirtileri varsa ve başkaca diğer olası nedenleri ekarte etmek icin doktora başvurulmalıdır.
Arac tutmasına ne neden olur?
Hareket hastalığı denilen durum, bizi ayakta tutmak ve dengemizi sağlamada gorevli olan gorme, duyu organları, dengeye yardımcı ic kulak arasında bir catışma olduğu zaman ortaya cıktığı duşunulmektedir. Beyin de bu zıt bilgi, bir karmakarışık durumun algılanması yanlış yorumlanacağından beyinin olaya tepkisi karmaşa şeklinde olacaktır. Bu durum ortam oryantasyonu ve adaptasyonu mekanizmasını bozarak arac tutmasını ortaya cıkarır.
Hareket hastalığında duygularında catışma hali olması olaya nedendir. En sık seyahat kaynaklanır. Kara, hava, demiryolu veya deniz yoluyla seyahat durumunda oluşabilir. Aynı zamanda arac surmekte neden olabilir. Daha az yaygın nedeni bilgisayar oyunu ya da film izlerken oluşmaktadır
Arac tutması ne kadar yaygındır?
Tutma olayı herkes icin potansiyel bir durumdur. Fakat bazı kişiler daha savunmasız ve zayıf olduğundan bu durumu yaşarlar. Orneğin, dalgalı bir denizlerde gemide seyahat eden hemen hemen herkeste tutma olması beklenirken, Ancak, 10 kişiden yaklaşık 3 kişide de kara, deniz veya hava yoluyla yolculuklarda tutma belirtileri olabilir. Kadınlar (ozellikle hamile olmadan), erkeklere gore tutmanın olma olasılığı daha yuksektir. Etkilenen insanlarda aynı zamanda migren tutması yaşama olasılığı muhtemeldir. Hareket hastalığı cocuklarda 3 ila 12 yaş arasında daha sık gorulur.
Tutma belirtileri
Tutması belirtileri genellikle karın ust kısmında rahatsızlık hissi ve artan bir bulantı ile başlar.
Bu belirtiler beraberinde daha ciddi rahatsızlık verici bulgularda eşlik edilebilir:
· Ciltte solukluk
· Soğuk ter dokmek
· Baş donmesi
· Tukuruk artışı
· Kusma
Bazı kişilerde bundan fazla ek belirtiler olabilir.
· Hızlı, kısa kısa nefes alma
· Baş ağrısı
· Uyuşukluk hali
· Aşırı yorgunluk
Mal de debarquement sendromu
Mal de debarquement sendromu "kotu iniş" anlamına gelir. Diğer bir ismi de kara hastalığıdır. Tekne veya ucak gibi seyahatlerinde tetiklenen nadir gorulen bir durumdur. Uzun yolculuktan sonra karaya adım atıldıktan sonra belirtiler ortaya cıkmaktadır.
Kişilerin kendilerini sallanıyor gibi hissetmesi ya da yerin sallandığını hissetmesi durumudur. Kişi hala kendini teknede gidiyormuş gibi tarif edebilir. Bircok kişi yolculuktan sonra birkac saat boyunca bu durumu hisseder, ama mal de debarquement sendromu olan kişilerde bu belirtiler bazen ay veya yıl boyunca devam edebilir.
Seyahat ilişkili tutma
Arac tutmasına neden olan seyahat turleri buyuk olasılıkla şunlardır:
· Tekne ve gemi seyahati
· Hava yolculuğu
· Araba seyahati
· Tren seyahati
Bu aracları surmek ya da salıncak gibi hareket turleri, aynı zamanda tutmaya neden olabilir.
Seyahat olmadan tutma olması
Hareket hastalığı bazen seyahat dışında da oluşabilir. Orneğin, yarış oyunları gibi hızlı bilgisayar oyunları oynadıktan sonra tutma belirtileri yaşayan insanların bildirilmiştir.
Bilgisayar grafikleri gercekcilik gorsel bilgi ve denge sistemi tarafından sağlanan bilgiler arasında aynı uyumsuzluk uretebilir bu nedenlerle tutma oluşabilir. Bir sanal gerceklik oyunu oynarken veya oyunda yer alırken, Bazı insanlar da titrek bir kamera ile kaydedilen bir film izlerken tutma durumu olabilmektedir.
Denge (Vestibuler) sistemi
Tutması nedenlerini anlamak icin, denge sistemini bilmek yararlıdır.
Denge sistemi ic kulak icinde, kucuk kanalları ve sıvı bulunan karmaşık bir kombinasyondan oluşan bir yapıdır. Bu yapı sinirlerle beyine denge ve hareket duygusunun bilgilerini iletir.
Ayakta ve on kapıya doğru yururken denge sistemin icindeki sıvıların konum değiştirir. Tam olarak nasıl ve nerede nasıl hareket edileceğini bilir. Boylece denge sistemi, beyninize sıvıların konumunda değişiklikler hakkında bilgileri iletir. Bu vucudunuzun geri kalanına dengesini korumak icin uyarılarla komutlar sağlar.
Arac tutması tedavisi
1. kişisel tedbirler
Aşağıdaki kişisel tedbir teknikleri kullanılarak tutma belirtileri gidermek mumkun olabilir.
· Baş ve vucut hareketleri en aza indirin - Mumkunse seyahatinizde en az hareket olacak yerleri secin. Tekne veya ucak ortasında bir koltuk ya da kabin secin. Mumkun olduğunca kafanızı dik tutmaya yardımcı olacak bir yastık veya koltuk başlığı kullanın.
· Goruşunuzu sabit olarak bir nesne uzerinde fikse edin - Orneğin, ufukta bir noktaya bakmak. Seyahatte bir şeyler okumayın veya oyun oynamayın. Bu durumu olayı daha kotu hale getirebilir. Gozleri kapatmak belirtileri hafifletmeye yardımcı olabilir.
· Temiz hava almak rahatlatabilir - Mumkunse, pencereleri acın ya da iyi bir temiz hava kaynağı elde etmek icin bir geminin ust guvertesine cıkın. Cok sıcaktan kacının.
· Relax olun 100 den geriye doğru sayma gibi, bir zihinsel faaliyet yurutun. Muzik dinleyerek rahatlayın.
· Yiyecek ve icecek - seyahate cıkmadan once aşırı yemek yemeyin veya alkol turevi icki icmekten kacının.
· Sakin olun yolculuk hakkında Sakin olun, endişelenmeyin. Bu konuda endişe varsa tutma olmasına daha yatkınlık olabilir
2. İlac tedavileri
3. Bitkisel tedaviler, elektromanyetik bileklikler Tedavi değerleri konusunda bilimsel bir sonuc yoktur.
NE YAPMALI:
Şayet tum alışılageldik yontemler veya tedaviler uygulanmasına karşın şikayetlerinizde gerileme olmamışsa, detaylı tetkikler yapmak gerekir. Oncelikle denge sisteminin tanısal ve teşhis yontemi acısndan pek cok yeniliğin tıp alanında uygulamaya girdiğini bilmekte fayda vardır. Bu teşhis yontemleri kapsamında henuz cok yeni olan VİT, VEMP gibi aletlerle vestibuler ( denge ) sisteminin tam analizini artık bunyemizde yapabiliyoruz. Gelişmiş FMRI goruntuleme yontemleri ile ozel denge sistemine yonelik calışmalar yaptırabiliyoruz. Sonuc itibariyle tam olarak sorunun kaynağını tespit etmemiz mumkun. Bu tespitler yapıldığında cozunleri sağlamak daha kolay olabilmektedir.
Op. Dr. A. Ahmet Şirin
KBB ve başboyun cerrahisi uzmanı




[h=2]İstanbul Kulak Burun Boğaz uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]