Aort kapağı, kalbin sol karıncığı ile ana atar damar olan aortu birbirinden ayırır. Normalde 3 kucuk yaprakcıktan oluşur ve ustten bakıldığında mercedes amblemini cağrıştırır. Bazen doğuştan tek, iki veya dort yaprakcıkdan da oluşabilir. Bu durumda kapakcıklar vaktinden evvel dejenere olacağından genc yaşlarda kapak ameliyatları gerekli olabilir. Fonksiyonunu kısaca ozetleyecek olursak kalbin kasılması sırasında acılarak kanın aortaya gecmesine izin verir. Kalbin gevşemesi sırasında ise kapanarak aorttaki kanın tekrar sol karıncığa geri donuşune engel olur. Boylece kalbe gelen kan tamamen aortaya pompalanmış ve kalp yeni gelen kan ile dolmak icin hazırlanmış olur.
En sık rastlanılan aort kapak patolojileri şoyledir:
1) Dejeneratif aort kapak hastalıkları
2) Doğumsal aort kapak anomalileri
3) Romatizmal aort kapak hastalıkları
4) Enfeksiyona bağlı aort kapak harabiyetleri
Yukarıdaki nedenlere bağlı olarak aort kapağında bazen darlık, bazen yetersizlik (kacak), bazen de her ikisi birden oluşur. Bunları ayrı ayrı inceleyelim.
AORT DARLIĞI
En sık nedeni ilerleyen yaşa bağlı olarak gelişen kalsifikasyon yani kireclenmedir. Ancak nadiren de olsa doğumsal kapakcık eksikliklerine (uc yerine iki veya tek yaprakcık olması gibi) veya romatizmal hastalıklara bağlı olarak genc ve orta yaşlarda da gorulebilir. En sık gorulen belirtileri cabuk yorulma, carpıntı, nefes darlığı, goğus ağrısı ve bayılmadır. Muayene sırasında kalpte duyulacak ufurum doktoru aort darlığı hakkında şuphelendirir. Kesin tanı ekokardiyografi ile konur. İlacla tedavisi mumkun değildir. Ciddi aort darlığı olan ve yukarıda belirttiğim şikayetleri ortaya cıkan hastalarda bir an evvel kapağa mudahale edilmez ise ani olum riski oldukca yuksektir.
Son yıllara kadar tek tedavi seceneği acık kalp cerrahisi ile aort kapağının değiştirilmesi idi. Ancak gelişen kateter teknolojisi sayesinde artık anjiografik yontemle de aort kapağı değiştirilebilmektedir. Acık ameliyat ile iki turlu kapak takılabilmektedir. Birincisi metalik kapaktır. Bu tur kapaklar cok uzun omurludur. Ancak surekli ciddi kan sulandırıcı ilac kullanımını gerektirmektedir. Keza eğer kan yeterince sulandırılmazsa bu kapaklar uzerinde kolayca pıhtı oluşur ve bu da kapakların tıkanmasına yada pıhtının kopup beyin damarlarını tıkaması ile felce neden olabilir. Diğer protez kapak ceşidi biyolojik kapaklardır. Bunlar genellikle sığırların kalp zarlarından elde edilir. Kadavradan alınan kapakcıklar da bu amacla kullanılabilir. Ancak ulkemizde organ vericisi bulmakta zorlanılması nedeniyle sık olarak uygulanamamaktadır. Bu kapakların avantajı kan sulandırıcı ilac gerektirmemeleridir. Boylece hasta kan sulandırıcı ilaclara bağlı kanama riskinden korunmuş olur. Ancak dezavantajları metalik kapaklara gore omurlerinin kısa olmasıdır. Dolayısı ile genc insanlarda tercih edilmezler ki kişi ilerleyen yaşlarında hastalar ikinci bir kapak ameliyatına ihtiyac duymasınlar.
Son yıllarda uygulanmaya başlanan TAVI (transkateter aort valve implantasyonu) yada diğer bir değişle kapalı aort kapak değişimi Turkiye’de ilk kez calışmakta olduğum Amerikan Hastanesi’nde bizim ekibimiz tarafından gercekleştirildi. Şu anda sadece acık ameliyatı cok riskli gorunen bazı secilmiş hasta gurubunda yapılsa da yakın gelecekte acık cerrahiye gercek bir alternatif olacağı duşunulmektedir. Bu yontem kasık damarından lokal anestezi veya kalbin apeks kısmından genel anestezi ile uygulanmaktadır. İşlem, koroner anjiografilerde yıllardır başarı ile uyguladığımız kateter yontemlerine benzer şekilde yapılmaktadır. Ancak kullanılan malzemelerin buyuklukleri ve bazı ozellikleri doğal olarak farklılık gostermektedir. Tabii ki bir kısım limitasyonları da mevcuttur. Orneğin aort veya kasık damarı ileri derecede kalsifik ve dar olan hastalarda bu yontem kasıktan yapılamamaktadır. Butun işlemler anestezist, kalp cerrahı, kardiyolog ve konuda uzmanlaşmış hemşirelerin yer aldığı bir ekip tarafından yapılmaktadır.
AORT YETERSİZLİĞİ
Yaşlılığa bağlı dejenerasyon, romatizmal kapak hastalıkları ve doğumsal kapakcık eksiklikleri aort yetersizliğine herhangi bir yaşta neden olabilir. Aort yetersizliği, darlığına gore daha iyi seyirlidir. Kapakta ciddi yetersizlik olsa bile yıllarca şikayet yaratmayabilir. Dolayısı ile bazı hastalar ameliyatsız şekilde normal yaşantılarını yıllarca surdurebilirler. Hatta kimi zaman ameliyata hic ihtiyac olmayabilir. Ancak hastada nefes darlığı, carpıntı, cabuk yorulma gibi şikayetler var ve ekokardiyografide kalp boyutları limitlerin cok uzerine cıkmış ise cerrahi kapak değişimi kacınılmazdır. Darlığın tersine yetersizlik tedavisinde kapalı kapak değişiminin yeri yoktur. Tek secenek acık kalp cerrahisi ile biyolojik veya metalik kapak takılmasıdır. Bu hastalığın da aynı darlıkta olduğu gibi ilacla tedavisi mumkun değildir. Ancak şikayetleri azaltmaya ve efor kapasitesini arttırmaya yonelik bazı ilaclar kullanılabilir.
Yukarıda aort yetersizliklerinin sıklıkla selim seyirli olduğundan bahsetmiştik. Ancak bazı durumlarda aort yetersizliği ani olarak ortaya cıkabilir ve bu durum son derece olumculdur. Genellikle nedeni goğus travmaları, şiddetli kapak enfeksiyonları veya aort damarının yırtılmasıdır. Tedavisi acil cerrahidir. Ancak buna rağmen akut ciddi aort yetersizliğinde olum riski son derece yuksektir.
Nedeni ne olursa olsun (ister romatizmal isterse dejeneratif) ne aort darlığında ne de aort yetersizliğinde hastalığın cerrahiye gidişini yavaşlatacak bir ilac bulunmamaktadır. Statin ismi verilen kolesterol ilaclarının aort darlığının ilerleyişini yavaşlattığına dair yayınlar bulunsa da bu konuda henuz bir kesinlik yoktur. Romatizmal kokenli olanlarda penisilin profilaksisi hayatidir. Ancak bu şekilde sadece komplikasyonların onune gecilebilir. Hafif veya orta derecedeki aort kapak hastalarının takibinde yapılacak olan sadece risk modifikasyonu (ilaclı ve ilacsız) ve ekokardiyografi takibidir. Şiddetli aort kapak hastalığı olanlarda ise cerrahi zamanlama (timing) cok onemlidir. Keza vaktinden once yapılacak veya gec kalınmış cerrahi mudaheleler hastalığın kendisinden daha olumcul olabilir.




[h=2]İstanbul Kardiyolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]