Aort damarı kalpten cıkan ana damar olup tum vucuda kan taşıyan en buyuk damardır. Aort damarı oldukca sağlam bir yapıya sahip olmasına karşılık nadiren yırtılabilir ve olumcul olabilir.
Sebepleri nelerdir?
Aort damarının ileri yaşlarda (60-70 li yaşlarda) elastikiyetinin kaybolması, ic duvarında kolesterol ve plak birikimi sonucu kireclenmelerin artması, hipertansiyon ve bazı genetik olarak aort duvarının zayıf olduğu hastalıklar sebep olarak gosterilebilir. Trafik kazaları, duşmeler ve cok ağır kaldırmalar da aortta yırtığa neden olabilir.
Nasıl gelişir?
Aort damarının ic tabakasında meydana gelen kucuk bir yırtılma noktası kanın o bolgedeki basıncı ile yukarı ve aşağıya doğru ilerleyerek tum damar boyunca devam edebilir. Yırtılmanın olduğu bolgeden cıkan hayati damarlar da bundan etkinenip anında olumcul komplikasyonlar gelişebilir. (Beyin ve Bobrekler gibi) Bazen damarın ic kısmından başlayan yırtılma tum damar tabakalarını etkileyip damarın dışarı doğru yırtılmasıyla da sonuclanabilir.
Belirtileri nelerdir? Tanı nasıl konur?
Aort diseksiyonu beklenmedik bir durum olduğu icin onceden pek belirti vermez. Coğunlukla ani gelişen bir tansiyon yukselmesi aortta yırtılmayı başlatabilir. Hastalar bunu goğuslerinde ve sırtlarında yırtılır tarzda cok şiddetli bir ağrı olarak tarif ederler. Bu hastalar acil servise ulaşsalar bile tanı konamayabilir. Kalp krizi ile karışabilir. Bazen hastada ilk belirti şuur kaybı, felc ya da gorme kaybı olabilir.
Bu bulgularla acil servise ulaşan hastada aort yırtılması duşunulup tomografi yapılırsa ancak tanı konabilir.
Tedavi nasıldır?
Bu hastaların yarısı acil serviste kaybedilirler. Aortun başlangıc bolumunde olan ve beyin gibi hayati organları ilgilendiren bolgede bir yırtık mevcut ise acil cerrahi girişim şarttır. Kanamanın kontrol edilerek yırtılan aortun suni bir damarla değiştirilmesi ve hayati organlara tekrar kanın gonderilmesinde dakikalar bile cok onemlidir. Ameliyat edilmeyen hastalarda olum oranı %98 dir. Uygun vakalarda yırtılmanın lokalizasyonuna gore stent de yapılabilir.
Neler yapılabilir?
Sigara aort diseksiyonunda risk faktorleri arasında gosterilmektedir.
Aşırı kilo ve hipertansiyon la mucadele edilmelidir.
Genetik hastalık soz konusu ise (Marfan Sendromu gibi) bu hastalar sık takip edilmelidir.
Arac icinde mutlaka emniyet kemeri takılmalıdır.
Ağır kaldırma yine riskli grupta yırtılmayı tetikleyen neden olarak soylenebilir.
Aort damarında genişleme tespit edilmiş hastalar duzenli kontrollerini yaptırmalıdır. Takip edilen aort damarında genişleme olan hastalarda aort damar capı belirli seviyeye ulaştığında ameliyat edilmelidir. Boylece neredeyse olumcul olan bir hastalık duşuk riskle tedavi edilmiş olur. Hatta son zamanlarda uygulanan EVAR ( Endo Vascular Aneurysma Repair)
yontemiyle kasıktan girilerek kapalı yontemle aort damarındaki genişleme (anevrizma) tedavi edilebilmektedir.
Prof. Dr. Mustafa GULER

[h=2]İstanbul Kalp Damar Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]