ANORMAL KANAMA
Anormal uterin kanama nedir?
Anormal kanama hastanın alışılmış adet duzeninden belirgin sapma olarak tanımlanabilir. Kişiden kişiye farklılıklar olabilmesine rağmen, adetler 7 gunden fazla surerse, 21 gunden daha sık aralarla olursa ve toplam kan kaybı 80 ml'den fazla olursa, anormal olduğu duşunulur.
Anormal uterin kanamada ayırıcı tanı:
Organik ve disfonksiyonel (endokrinolojik) olmak uzere iki ana grup anormal kanama vardır. Ancak organik kanama nedenleri ekarte edildiğinde disfonksiyonel kanama tanısı konur. Organik nedenler arasında; ureme organlarındaki anormallikler, sistemik hastalıklar ve kanama diskrazileri (hemofili gibi kan hastalıkları) yer alır. Ureme organlarındaki anormallikler en sık olarak karşımıza cıkar.
Organik anormallikler:
İyi huylu (benign=selim) ya da kotu huylu (malign=habis) vulva (dış genital bolge), vajina (hazne), serviks (rahim ağzı) ve uterusun (rahim) tumorleri --- Serviks Prekanseroz Lezyonlar (CIN) , Serviks kanseri, Endometrium hiperplazisi , Endometrium Kanseri ve Uterus Sarkomu , Vulva kanseri , Vajina (Vajen) Kanseri , Vulva ve vajina prekanseroz lezyonlar --- anormal kanamaya neden olabilir. Uterusun sık gorulen lezyonları Myom (Leiomyom) lar, polipler ve Adenomyozis tir. Servisit (Rahim Ağzı Yarası) =rahim ağzı iltihabı, endometrit (rahim zarı iltihabı) ve salpinjit (tup iltihabı) gibi enfeksiyonlar da anormal kanamaya yol acabilir.Polikistik Over Sendromu da anormal duzensiz kanamaya neden olabilir. Ureme cağında; Duşuk ve Duşuk Tehdidi,Dış gebelik, Mol gebeliği (Uzum Gebeliği) (trofoblastik hastalık) gibi gebelik komplikasyonları duşunulebilir.
Hangi sistemik hastalıklar anormal kanamaya neden olur?
Organik veya psikolojik herhangi bir kronik (muzmin) hastalık adet duzenini değiştirebilir. Bunun sık gorulen ornekleri tiroid hastalığı ve kronik karaciğer (siroz vb.) hastalığıdır. Kronik karaciğer hastalığında karaciğerde estrojen metabolizması bozulduğu icin anormal kanama olabilir.
Hangi kan hastalıkları anormal kanamaya neden olabilir?
Faktor 8 uretiminin azaldığı Von-Willebrand hastalığı, losemi (kan kanseri), idiopatik trombositopenik purpura (ITP) anormal kanamaya neden olabilir.
Disfonksiyonel kanamanın nedeni nedir?
Bu tur kanamaların en sık gorulen nedeni anovulasyon (yumurtlamama veya yumurtlama bozukluğu)dur. Nadiren ovulatuar sikluslarda (yumurtlamanın bozulmadığı adetlerde) da anormal kanama olabilir. Yumurtlama bozukluğuna bağlı kanamalar sıklıkla menarştan (ilk adet) hemen sonraki donemde ve menopozdan hemen onceki donemde gorulur. Bu sırada oluşan uzamış estrojen etkisi ve yumurtlama olmaması nedeniyle progesteron etkisi eksikliğ yıllar boyunca devam ederse, Endometrium hiperplazisi (rahim zarı kalınlaşması) veEndometrium Kanseri ve Uterus Sarkomu (rahim zarı kanseri) riski artabilir.
Anormal kanaması olan hasta nasıl değerlendirilir?
Tam bir hikaye ve uygun laboratuar calışmalarıyla birlikte fizik muayene ilk adımdır. Ergenlik doneminde ilk adetten (menarş) sonraki ilk 2 yıldaki adetlerin % 50'si anovulatuardır, yani yumurtlama yoktur. Seksuel aktivite hikayesi de onemlidir ve gerektiğinde gebelik testi yapılmalıdır. Kan kaybının derecesi, tam kan sayımı ve pıhtılaşma testleriyle değerlendirilmelidir. Hipotiroidizm (tiroid bezinin az calışması) TSH (tiroid stimule edici hormon) testiyle ekarte edilmelidir.
Ergenlik doneminden sonra, anormal kanama buyuk ihtimalle gebelik komplikasyonları, tumorler, Polikistik Over Sendromu ve sistemik hastalık gibi organik nedenlere bağlıdır. Hikaye ve fizik muayene ile bu ihtimallerden coğu ekarte edilebilir. Hastanın mevcut işaret ve semptomlarına gore uygun laboratuar calışmaları yapılmalıdır. 35 yaşının altındaki kadınlara tedavi amacıyla hormonal ilaclar verilebilir. 35 yaş uzerinde olan ve hormonal tedaviye cevap alınamayan kadınlarda endometrial biopsi (Kurtaj ile parca alma) yapılmalıdır. Ozellikle rahim zarı kalınlaşması (Endometrium hiperplazisi ) ve rahim zarı kanseri (endometrial kanser) nin sık olduğu menopoz oncesi ve sonrası doneminde biopsi mutlaka yapılmalıdır. Duruma gore sulu ultrason (salin infuzyon sonografi=SİS) ve Histeroskopi (ışıklı bir aletle rahim ağzının gecilerek rahimin ic yuzeyinin gozlenmesi) yapılabilir.
Akut kanamada en etkili yontem nedir?
Dilatasyon ve kuretaj (rahim ağzının genişletilmesi ve parca alma) bu konuda en etkili yontemdir. Ancak ergenlik doneminde, bakirelerde ve diğer duşuk riskli hastalarda hormonal tedavi ilk olarak verilebilir. Ağızdan veya damardan yuksek doz estrojen ve bunu takiben progestin verilmesi denenebilir ya da yuksek dozda doğum kontrol hapları (oral kontraseptif) gunde 3-4 kez verilip daha sonra doz duşurulerek tedavi yapılabilir. Kan verilmesi gerekebilir. Bu rejimler de başarısız olursa, dilatasyon ve kuretaj yapılmalıdır.
Kronik (muzmin) kanamalarda tedavi seceneği nedir?
Neden anovulatuar (yumurtlamama) kanama ise en etkili ilac progestindir. Doğum kontrolu isteniyorsa, uzun sureli tedavide oral kontraseptifler (doğum kontrol hapı ile ilgili bilgileri Aile Planlaması başlığında bulabilrsiniz) etkili olabilir. Hasta gebe kalmak istiyorsa, klomifen, gonadotropin vb ilaclarla yumurtlama tedavisi tup bebek --- Tup Bebek ve Aşılama --- yapılabilir.
Nonsteroid antiiflamatuar ilacların (kuvvetli ağrı kesiciler) yumurtlamanın olduğu şiddetli kanamalarda toplam kan kaybını azalttığı gosterilmiştir. Antifibrinolitik ilaclarda bu konuda yardımcı olabilir.
Tum konservatif yontemler başarısız olursa, kesin operatif işlemler yapılabilir. Histeroskopik olarak endometriumun yok edilmesi veya tahrip edilmesi ya da vajinal veya karın yoluyla (abdominal) rahimin alınması (histerektomi) operasyonu yapılabilir.
[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]