Anoreksiya nevroza (yeme bozukluğu) Anoreksiya nevroza bir yeme bozukluğudur. Vucut yapısında ağır bir bozukluk ile karakterize , zayıf olmak icin sıklıkla olesiye aclık, yaşama şekli ve cabasının varlığıdır. Kişilerin duşunce surecleri surekli olarak yemek ile ilişkilidir.Yememeye yonelik cabalar gizlidir bu nedenle toplum icinde yemek yeme konusunda cekingen ve isteksiz davranabilirler. Gun icerisinde yineleyen tartıya cıkma davranışları gorulur.Her tartılmada alınan gramlar bile onlar icin endişe vericidir ve kilo aldığını / şişmanladığını duşundurur. Ve bu durum icin bir an once caba gostermelidir. İlgi cekme ve beğenilme başlangıcta belirgindir. Bunun icin zamanla besin alımını sınırlamaya başlarlar . Kilo almayı engelleyici aktiviteler icin gun icerisinde buyuk zaman ve caba harcarlar. Kendilerine kilo aldırmayacak yiyecek listeleri hazırlarlar ve bu listenin dışına cıkmamak icin yoğun caba gosterir hatta bunun icin yemin ederler. Yaşamlarını bu listelere gore duzenlerler. Toplumsal ilişkilerde bir azalma gozlenir. Zayıflama gercekleşse hatta sağlık icin tehlikeli bir boyuta gelse bile kişi hala kilolu olduğu duşuncesi icerisindedir. Kendine guvensizlik, surekli kendini eleştirme, kendini beğenmeme ve mutsuzluk hakimdir. Bu mutsuzluk ile ilişkilerini ve gunluk yaşamlarını devam ettirmede gucluk cekebilirler. Yemek tarifi toplarlar,başkalarına guzel sofralar hazırlayabilirler, bu da onların yoğun yeme duşunceleri olduğunun gostergesidir. Bazısı bu yememe kontrolunu sağlayamaz ve tıkanırcasına yemek yerler , bu genelde geceleri ve gizli olur. Yeme ataklarını tekrarlayan kusma davranışları izler.( bazen bu kusmalar/ dışkılamalar icin bir takım ilaclar kullandıkları gozlemlenir)
Guzelliğin zayıflıkla olculduğu toplumlarda, balerinlik-modellik- hosteslik gibi meslek calışanlarında daha sık gozlemlenmektedir. Annede diyet yapma gibi bir oyku soz konusu ise kızlarında da gorulme olasılığı fazla olabilir.Oncesinde aşırı şişmanlık soz konusu ise anoreksiya oluşma riski oldukca fazladır. Problemli aile yapısı, cocukluk cağı başlangıclı diabet ( şeker hastalığın ) varlığı , gecmişte yaşanan fiziksel , cinsel tacizler de anoreksiyanın ortaya cıkmasında risk faktorleridir. Cocuk gelişiminin erken evrelerinde kendi bağımsızlığını kazanamayan, engellenen , kendine guveni yetersiz genclerde anoreksiya nevroza ortaya cıkma olasılığı fazladır.
Anoreksiya ile birlikte gorulebilen diğer psikiyatrik bozukluklar : obsesif- kompulsif bozukluk , depresyon, anksiyete, cinsel sorunlardır . Somatik yakınmalar belirgindir. Mukemmeliyetci kişilik ozelliklerine sahiptirler.Başkalarının desteği , duşunceleri onlar icin onemlidir.Eğer kişi oncelikle hastalığını kabul ederse, kendisine guven duygusu fazla ise ve hastalık erken yaşta ortaya cıkıyorsa hastalığın seyri daha olumlu ilerler.
Hastalığa bağı olarak vucutta bir takım değişiklikler gozlemlenir.Vucut su-tuz dengesi bozulmaya başlar, kansızlık gorulur. Kolestrol ve ure duzeyleri artışı, karaciğer enzimlerinin yukselmesi, tiroid bezi hormonlarının duşmesi, kadınlarda ostrojen dediğimiz kadınlık hormonu ,erkeklerde testesteron denen erkeklik hormonu duzeylerinde duşme sonucu cinsel işlevlerde azalma, kalp atımında azalma ve duzensizlikler oluşabilmektedir..
DSM IV iki tip anoreksiya nevrosa tanımlar. Tıkanırcasına yemek yiyen / boşaltan tip ve Kısıtlı tip. Tıkanırcasına yemek yiyen / boşalta tip daha sıktır.
Anoreksiya Nervoza DSM-IV-TR Tanı Olcutleri
Aşağıdakilerin varlığı halinde bu rahatsızlıktan bahsedilmektedir.
1-Bulunduğu yas grubu ve boy uzunluğu acısından normal kabul edilen en az kilo ya da bu ağırlığın uzerindeki bir kiloyu kendisi icin uygun bulmayıp,kabul etmeme.
2-Yas ve boy goz onune alındığında beklenenden daha duşuk bir kilosu olmasına rağmen kilo almak veya şişmanlamaktan aşırı derecede korkma.
3-Kişinin kilosu ya da vucut şeklini algılayışında bozukluk vardır. Kişinin kendini değerlendirişinde kilo ya da vucut seklinin ,olağandan cok daha fazla ve anlamsız olcude bir yer kaplaması veya o anki kilosunun duşuk olmasının oneminin farkına varmama.
4-Bayanlarda birbirini izlemesi gereken en az 3 adet doneminin olmaması
Kadınlarda erkeklere oranla daha sık gorulur. Daha cok başlangıc donemi ergenliktedir. 20 li yaşlarda da gozlenebilir. Hastalarda kilo kayıpları belirginleştikce tıbbi inceleme yapılır.
Tedavi: Bilişsel – Davranışcı terapi, aile terapisi ve grup terapisi uygulanmaktadır. Kişinin duygularını rahatlıkla ifade edebilmesi sağlanmalıdır, yeme ile ilgili duşunce tarzı değiştirilmeli ve kendine guven calışmaları yapılmalıdır.


[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]