Genel bilgiler:
Anne sutu canlıdır, “beyaz kan” olarak da adlandırılır. İlk sutun 1 ml’sinde 1 milyon hucre, olgun sutun ise 1 ml’sinde 4000 hucre vardır.
Emzirme doğal bir olay olmasına rağmen sizin ve cocuğunuzun alışması birkac gunden birkac haftaya kadar değişir. Emzirme bir aşkın başlangıcı, guzel bir ilişkinin temelidir.
Emzirmenin pekişmesi 3-4 haftayı bulabilir, bu donemde biberon gibi alternatif beslenme yontemlerinin kullanılması, sadece sonraki donemlerde cocuğunuzun sağlığının ve beslenme alışkanlıklarının daha da olumsuz etkilenmesine sebep olacaktır.
İlk birkac gun emzirirken sancı duymanız normaldir. Başlangıcta olan, emzirirken goğus acılarınız 15. gunden sonra rahatlar.
İlk 15 gun, gunde 500-600 ml.;1-6 ay gunde ortalama 750 ml. anne sutu yeterlidir.
Anne sutunde D ve K vitaminleri dışında her şey vardır. Bebek terlemiyorsa, ya da bezinde gul pembesi/kiremit tozu renginde kırmızılık gormuyorsanız (ki bu yanlışlıkla “idrarından kan geldi” olarak yorumlanır) suya gerek yoktur. Bu durumlar varsa cay kaşığı ile su verin, bebek isteksizse gene su vermekten hemen vazgecin.
Silikon meme başı adaptorleri cokuk meme başlarında faydalıdır.
Plastik emzirme petleri kullanmayın. Bunların memenin ıslak kalarak catlamasına ve mantar oluşmasına neden olurlar.
Biberon ilk ay yasak! Biberon ile beslenme sut salgılanmasının durmasının en sık nedenidir.
Sut az olması bedenen ve ruhen sağlıklı bir anne icin mumkun değildir. Gebelikte goğusleriniz buyuyorsa bunun nedeni bir şeylere hazırlıktır. Her insanın mide kapasitesi yaklaşık yumruğu kadardır (bebeğinki ceviz kadar). Bu da demektir ki 20-40 ml. anne sutu bebeğin midesini dolduracaktır.
Bir memeden diğerine gecmeden once 10 dakika kadar emzirmelisiniz. Bebeğiniz tok gorunuyorsa diğer goğsunuzu sonraki oğune saklayın.
Bebeğin 3-4 emmede bir yutkunması, huzursuzlanması o memede sut bitti demektir, diğer memeye gecin. Diğer memeye gecerken gazını cıkarın, gergin mideli bir bebek tabii ki emmek istemez.
Emzirirken bebeğin kafasına arkadan bastırmayın. Bebek cok sinirlenir. Bebeği goğse değil, goğsunuzu bebeğe itin.
Kucuk goğuslu kadınlar da buyuk goğuslu kadınlar kadar sut uretirler.
Meme ucunu emzirtmeyin, emilecek yer “areola” denen meme ucunun etrafındaki kahverengi/siyah halkanın tumudur. Meme ucu ice donuk olsa bile areolayı kavraması bebek icin yeterlidir. Emmeye başlarken meme ucunuz bebğin burnu ile aynı hizada olmalıdır.
Emzirmeden once goğsunuzun değil, elinizin temizliği onemlidir. Goğus temizliğini onermiyoruz.
Bir calışmada bir memeyi yıkayıp, diğerini yıkamamışlar; yenidoğan bebek yıkanmamış memeyi tutmuş.
Emzirdikten sonra goğsunuzu hemen sutyen icine koymayın, acık tutarak hava ile kurutun.
Emzirdikten sonra goğsunuzu suyla değil, sutunuzle temizleyin.
Emzirmeden zevk almıyorsanız yardım alın.
Acıyan meme ucları, emzirmenin bir parcası değildir, bir şeylerin doğru gitmediğini gosterir, bu konuda da yardım alın (annenizden, doktorunuzdan, ebenizden, bazen internetten).
Pamuklu, geniş sutyenler kullanın.
Goğus acı ve catlakları icin: zeytinyağı, olmazsa Decubex, Novuxol, Garmastan, Lansinoh gibi kremler deneyebilirsiniz. Hidrojel catlak onleyici goğus pedi (Chicco marka piyasada vardır) meme ucunu koruyabilir.
Bebeğinizin ağzında pamukcuk varsa goğsunuze bulaşacak, sizin goğsunuzde de kaşıntı/acı/catlak/beyazlık gibi bulgular olacaktır. İkiniz de tedavi olmazsanız, birbirinize bulaştırırsınız. Bebeğe mantar damlası (Mikostatin, Fungostatin gibi); goğsunuze de mantar kremi (Trosyd, Canesten gibi) kullanın. Emzirme oncesi goğsunuzu temizleyin.
Sabun, betadine, alkol gibi kimyasallar meme başı catlağını artırır.
Bebek sut kanallarını boşaltamazsa goğsun bir kısmı iltihaplanabilir. Goğus ağrılı, sert, kırmızı olur. Memeden kanlı ya da ilithaplı bir akıntı olur. Sizin de ateşiniz cıkacaktır. Doktorunuzun verdiği ilacları kullanın. Emzirmeyi kesmemeye calışın, ancak sutu boşaltmak icin emzirme sonrası pompa kullanabilirsiniz. Soğuk ya da sıcak kompreslerin hangisi iyi gelirse onunla devam edin.
Sutunuzu kesseniz bile (pişmansanız) 2 hafta icinde yeniden emzirirseniz sutunuz gelecektir.
Oruc tutmayın (Diyanet goruşu: Kefaret gerekmez; kaza edilir).
İlk cocuğunuzu rahat emzirdiniz diye ikinci veya ucuncu cocuğunuzu da aynı rahatlıkla emzireceğiniz anlamına gelmez. Her cocuk cooook farklıdır.
Dışarıda emzirmekten utanmayın, olabildiğince gizli olmaya calışın, fakat onemli olan cocuğunuzun yemesidir. Ancak kapalı mekÂnlar (tuvalette klozet uzeri gibi) veya ozel emzirme onlukleri, geniş gomlekler, ince bir battaniye de sizi başka gozlerden koruyacaktır.
Hastayken de emzirmeye devam edin. Enfeksiyon sırasında emzirmek, aynı zamanda doğal koruyucuları sut yoluyla bebeğe vermek demektir. Nezle olan anne de, evde verem tedavisi goren anne de, hepatit taşıyıcısı anne de bebeğini emzirebilir. Hatta başka bir ek besin ve su verilmeyecekse AIDS’li anne bile bebeğini emzirebilir. Sadece el ve cevre temizliğinize dikkat edin yeter. Nezle/grip olan bir annenin maske kullanması ise tartışmalıdır, ancak benim gereksiz bulduğumu belirtmeliyim.
Hamile anne emzirmeye devam edebilir. Ancak iki canlı buyuttuğu icin beslenmesini biraz artırabilir. Hamile anne sutu “bebeği zehirlemez.” Anneye de zararı yoktur. Ancak duşuk tehdidi varsa emzirmek bu tehlikeyi artırabilir.
Bitkisel caylar da sute gecer, ginseng gibi bebeğe icirmeyeceğiniz cayları siz de icmeyin.
Aşırı egzersiz sutte bazı asitlerin duzeyi artar, bu da anne sutunun tadını ekşimsi yapar, bu durumda anne sutunu biraz sağıp atabilir.
‘Anne uzun sure emzirmezse memedeki sut ekşir ya da bozulur’ inancı cok yanlıştır.
Eğer bebeğiniz beslenmeden sonra rahat uyuyorsa, ‘her emzirme sonrası gaz cıkarılır’ diye bir kural yoktur.
Nicin anne sutu?
Daha rahattır: Her zaman hazır ve sıcaktır. Şişe yıkamanızı gerektirmez.
Ucuzdur ve tum mamalardan daha kalitelidir.
Akıllıdır: Bebeğinizin doğum zamanına (premature bebeklerde icerik farklı), aclığına, gun icindeki ihtiyacına, aylara, gore iceriği değişir. Hatta emzirmenin ilk dakikalarında sulu ve az yağlıyken; emzirmenin sonunda bebeğin doyup memeyi bırakması icin koyulaşır. Mucize budur!
Daha faydalıdır: Anne sutu bebekleri biberonla beslenen cocuklara gore ishale 12 kat, soğuk algınlığına 2 kat daha az yakalanırlar. Ayrıca orta kulak iltihabı, alerji, idrar yolu enfeksiyonu olasılıkları azalır.
İleride cocuğunuz daha az yemek secer: Her oğunde mamanın tadı aynı, anne sutununki farklıdır.
Sağlıklı bir yetişkinin temellerini atar: Şişmanlık, hipertansiyon, egzama gibi alerjik hastalıklar, ani beşik olumu sendromu, diyabet, şizofreni, multipl skleroz (MS) olasılığı azalır.
Ağrı kesicidir: Emerken aşı yapılan bebekler daha az ağlarlar.
Cene ve dişlerin gelişimin destekler. Biberon curukleri onlenir.
Zevklidir: Gergin bir bebeği rahatlatmanın en iyi yoludur.
Sizi de rahatlatır: Onu emzirirken oturur, dinlenirsiniz. Prolaktin artar, daha rahat bir uyku sağlar. Soğuk kış gecelerinde bir sıcak titreşim cok hoş bir duygu olsa gerek. Sonucta sizi depresyondan korur.
Sizin de sağlığınızı korur: Meme ve yumurtalık kanseri riski azalır, kemik zayıflığını da onler. İdrar yolu enfeksiyonu daha olursunuz.
Regl doneminin başlamasını erteler: Ozellikle cok sık emziriyorsanız. Ancak doğum kontrolu icin hicbir garantisi yoktur, tedbirinizi ona gore alın!
Forma donmenizi sağlar: Spor ve diyet yapmadan 500 kalori verirsiniz. Rahminiz de kasılarak normal boyuna doner.
Estetiktir: Dunyanın en guzel kabına sahiptir!
Cevre dostudur: Mama yediriyorsanız; tarım araclarının, fabrikaların, mamayı taşıyan aracların ekzoslarının, silikon emziklerin, cam ya da plastik silikonların ve daha pek cok şeyin doğayı kirletmesine de yardımcı oluyorsunuz demektir.
Kotu kokulardan korur: Anne sutu tam sindirildiği icin kaka kokusunu daha az duyarsınız. Olan kak da hafif ekşi kokuludur ve rahatsız etmez.
Ekonomiktir: 4 ay sadece anne sutu alma bebek başına yıllık 300 dolar kazanım sağlar. Ayrıca pek cok sağlık kazanımları ile bunlara harcanacak butceyi de korur.
Bebek emzirme teknikleri:
Az anne sutu yoktur, yanlış pozisyon nedeniyle annenin goğsunu iyi kavrayamamış bebek vardır.
3 aşamalı emzirme uygundur: Dokundur, bekle, yanaştır.
Her pozisyonda başlangıcta burnuyla meme başı aynı hizada olmalı, cenesi memeye dayanmalıdır. Anne goğsunu parmakları ile “C” şeklinde tutar. Meme ucunu burnundan ust dudağına yaklaştırarak temas ettirin, bebek refleks olarak ağzını acacaktır. Bebek omuz ve kalcalardan desteklenmeli, başı serbest olmalıdır. Emzirirken bebeğinizle goz goze gelerek ona gulumseyin ve konuşun.
Değişik tekniklerle en uygun emzirme yontemini siz bulun.
Oturarak
Yan yatarak
Arkaya yaslanarak
Hatta ayakta emzirebilirsiniz.
Bazı pozisyonlar:
Kucak (beşik) Pozisyonu: Bebek kolun uzerine doğru yatırılır, bebeğin karnı annenin karnına değecek şekilde yaklaştırılır, bu arada diğer elle meme başı iki parmak arasında tutularak bebeğin başı memeye yaslanır.
Ters Kucak Pozisyonu: Bu tekniğin “kucaklama”dan farkı; bu teknikte bebeğiniz yon olarak aynı pozisyonda olmasına karşın, siz onu kucaklamak icin diğer kolunuzu kullanıyor olmanızdır. Bir başka ifadeyle; bu kez bebeğiniz başı sizin ic dirseğinize değil, diğer elinizin avuc icine doğru yaslanmıştır.
Koltukaltı Pozisyonu (top tutuşu): Goğusleriniz iriyse, prematurelerde, sezaryenden sonra (karına baskı olmaması icin), ikiz bebeklerde bu duruş denenebilir. Adından anlaşılacağı uzere bu teknikte bebeğinizi koltuğunuzun altında basen seviyenizin biraz yukarı seviyesinde tutarsınız. Yine bebeğinizin altına bir yastık koymak işinizi kolaylaştıracaktır. Ayakları sizin arkanıza doğru, baş kısmı sizin onuze doğrudur. Bebeğinizin yuzunu memenize doğru yaklaştırıp, onun dudaklarının meme başınıza yaklaşmasını sağlayınız.
Yan Yatarak Emzirme: Bu yontem genellikle ameliyatlı sezaryenli bir annede veya başka bir rahatsızlığı bulunup yatakta kalması gereken bir annede tercih edilen bir yontemdir. Pozisyonda bebek yan yatmış ve yuzu annenin memesine yaklaştırılmış şekilde besleme surdurulur. Ancak anne uyursa bebek icin boğulma riski taşır. Bu teknikle emzirme, ileri aylarda orta kulak iltihabı riskini artırır.
Bebeğinizi memenizden almak icin, memenizi cekerken aynı anda parmağınızı bebeğin ağzının kenarından iceri sokun, parmağınızı emzirtin. Bu şekilde meme ucunu yavaşca ve zarar gormeden cekebilirsiniz.
“İlk sut” nedir?
Tıbbi adı “kolostrum”dur, bebeğe annesinin ilk ve en onemli armağanıdır. Bir insanın hayatını etkileyecek kadar onemlidir. Hal arasında “altın suyu”, “ağız suyu” da denir. Bebeğin bağırsak mikrobiatasını (yani bağırsağın bakteri-canlı iceriğini) sağlar ve bu hayat boyu değişmez bir imza gibidir. Rengi sarı, kıvamı koyudur (krema gibi). Miktarı azdır (ortalama 30 ml/gun) ama bir damlası bile bebeğin doymasına yeter. Hic gelmezse bile, bebek ilk 24 saat kendi depolarını kullanarak ac kalmaz. Doğumevleri ve hastanelerdeki “bu sut az, yetmez” gerekcesiyle mama/şekerli su takviyesi yapılması cok sık yapılan bir hatadır. Bu sut hem koruyucu maddelerden (antikor, koruyucu flora) hem de kaloriden cok zengindir. İlk kakayı rahat yapmayı sağlayarak yenidoğan sarılığının hafif seyretmesine de yol acar.
Sezaryenden sonra anne tam uyanmasa bile başkasının yardımı ile besleyin.
Beslenme aralıkları ve suresi:
Anne sutuyle beslenmede orkestra şefi bebektir. İlk 45 gun her istediğinde emzirin. Huzursuzluğa ve ağlamaya başlamadan once bebeğinizin elini emmeye başlaması, sizi gorunce heyecanlanması, hareketlenmesi gibi bulgular da emzirme isteğinin başlangıcı olabilir; onun bu davranışlarını tanımaya calışın. Emzirme aralığı 1 saat, suresi de 1 saat olabilir. Ancak bebeğinizin doymaması da olasıdır. Doyup doymadığı icin objektif kriterdir ki, gerekirse takip eden doktorda bir daha tartısına baktırın.
Bebek beslenmesinde kesin saatli bir program yoktur.
Gereksiz sık besleme gaz oluşumunu artırır, sık acıktırıp ağlamasına sebep olur.
45-50 gunden sonra 3 saatlik ara, 20 dakikalık sure yeterlidir. Artık kendinize bakma ve etrafınızla ilgilenme zamanı gelmiştir.
2 aydan sonra gece 1 defa emme yeterlidir. Bebeğiniz iyi kilo alıyorsa gece uyandırmayın
Bebeğiniz halen cok uzun dakikalarca hatta saatlerce sizi emiyorsa ya sizi biberon olarak kullanıyordur ya da memenizi tutamamıştır ve sut alamıyordur.
Bebek ilk 5 dakikada sutunuzun %80’ini boşaltır, kalan 15-20 dakikalık emme sut oluşturma refleksi ve bebeğinizin ağız tatmini icin gereklidir.
Uyuyan bebeği uyandırıp beslemeyin.
Eğer halen sadece anne sutu alıyorsa 3,5-4 aydan sonra gunduz 3-5 kere; gece 1 defa emzirmek yeterlidir. Zaten bebeğiniz 5-6. saatte uyanıp sizden sutunuzu isteyecektir.
5-6 ayda ise gunde 5 defa besleme genelde yeter.
Sutu artırmak icin:
Annenin emzirmeye istekli olması en onemli kuraldır. Bu “prolaktin” hormonu salgılamasını uyarır. Doğumdan once kendini emzirmeye şartlayan annelerin sutu daha fazla olacaktır
Bebeğin emmeye istekli olması ikinci kuraldır. Bebek zayıf emerse ya bir hastalığı vardır ya da besleme tekniği yanlıştır.
Ucuncu istekli olacak kişi babadır, cunku emzirme her şeyden onemlidir ve anne bu sırada başka bir şey yapamaz. Baba telefona bakmalı, diğer cocuklarla ilgilenmeli, yemeği hazırlamalıdır.
Bebeğiniz cok ağlıyorsa sakinleştirip oyle emzirin.
Siz de sakin olun. Emzirmeden once 15-20 dakika dinlenin. İlk 45 gun sizin işiniz bebeği emzirmektir. Ev işlerini bırakın başkaları yapsın (Babalar artık bunun icin de var). Bebek uyuyunca siz de uyuyun. Emzirme oncesi ılık duş altında goğus masajı yapabilirsiniz.
Emzirmeden once uzerinize sıcak tutan kıyafetler giymek sut akışını hızlandırır.
Bebeğinizi emzirirken de yanınızda suyu ve atıştırılacak yiyecekleri (meyve, kuruyemiş) bulundurun. Unutmayın, yemeğinizi kucuk bir yaratıkla paylaşıyorsunuz.
Gunluk 2,5 litre (bir buyuk kola şişesi) sıvı almalısınız. Meyve kurularından komposto (elma-kayısı-erik) da kalori ve sıvı sağlar. Karpuz da iyi bir sıvı kaynağıdır. Proteini bol alın, şişmanlamamak icin karbonhidrattan kacının. Ancak daha cok fazla su da bazen sut yapımını baskılayabilir.
Fazla tatlı yemek sizin kilo fazladan kilo almanızı sağlar, zannedilenin aksine bebeği daha tonton yapmaz. Dengeli beslenme de en azından yeterli beslenme kadar onemlidir.
Doğum sonrası rejime 4. aydan sonra başlayabilirsiniz. Hedefiniz ise bebeğiniz 9-12 aylıkken doğum oncesi kiloya erişmek olmalıdır. Ayda 1, aşırı şişmanlarda 2 kiloluk kayba izin verilebilir.
Goğus uzeri uyumak sutu azaltabilir.
Emzirirken doğum kontrol hapı kullanmak sutu azaltır.
Rezene, kimyon, ısırgan otu gibi bazı bitkiler hem sutu artırabilir, hem sutun kokusunu guzelleştirebilir. Ancak rezeneyi cok icmek gerekiyor, oyle cok icmeli ki annenin derisi bile rezene kokmalı. Yağlı balık, kabuklu yemiş, cikolata da sutunuzun yağ miktarını artırarak bebeğinizin kilo alımını hızlandırabilir.
Cemenotu da sutu artırır, ama annenin ve bebeğin idrarındaki o keskin koku doğrusu beni bu bitkiyi onermekten alıkoyuyor…
Kokusuz tablet şeklinde sarımsak ozu, ısırgan otu, malt da diğer bildiğim ancak etkileri tartışmalı anne sutu katkılarındandır.
Annelerin iceceği sut takviyeleri (Lactamil gibi) ozellikle prematur bebek annelerine onerilmektedir.
Eczanelerde sutunuzu artıracak ve lohusalık iyilrşmesini hızlandıracak granuller (Humana Still-Tee) mevcuttur. Gunde 2-3 fincan tuketebilirsiniz.
Ben “domperidon” etken maddeli kusma engelleyici ilacı sutu az olan annelere kullanıyorum ve fayda goruyorum. Bu ilac Hollanda ve Almanya’da annelere rutin verilmektedir. Sute gecişi binde 4 olduğu icin bebeğe yan etkisi yoktur. Ancak ABD’de bu amacla kullanımına izin verilmediğini de belirtmeliyim (nadiren annede aritmi etkisi nedeni ile)
Tirle denilen el ile calışan sut pompasının surekli kullanılması sutu azaltır, anne goğsunde acı ve catlağa sebep olur.
Bebek ısrarla tek memeden sut alıyorsa diğer memeyi sağmak, o memede de sut yapımının devamını sağlayabilir, sağdığınız sutu fincanla icirebilirsiniz. Ancak bu durumda sut dokulebilir ve boşa harcamaya sebep olur.
Bazen sut sağma makineleri de sutu artırabilir. Ancak kuvvetli emen ve pille değil elektrikle calışan makineleri tercih edin.
Anne neleri yememeli?
Herkesin gaz yapar dediği şeyler (soğan, mercimek, sut gibi) sizin bebeğinize dokunmayabilir, bunun icin denemeler yapabilir, neyin dokunduğunu siz bulabilirsiniz. Orneğin cok acı yerse bebek poposunda pişik olabilir. Bu nedenle aşırıya kacmadan deneme yanılma yoluyla bebeğinizi gozleyin.
Gene de dikkat edeceğiniz besinler: Nohut, fasulye, mercimek, soğan, sarımsak, turşu, baharatlar (kimyon ve kekik haric), kola gibi asistli icecekler, lahana
Sut eskiden oneriliyordu. Ancak alerjik etkiler nedeniyle 1 bardaktan fazla icmeyin.
Siz ya da eşinizde alerji varsa: Yer fıstığı, ceviz, yumurta, cips, Cin yemekleri gibi alerjenleri yemeyin.
Fazla ton balığı cıva zehirlenmesi riski taşır. Haftada 1-2 oğunden fazla yemeyin.
Sigara yasak! Kahve, kola ve koyu caya da dikkat.
Anne sutu sağılması
Bebeğin ozel bakıma ihtiyacı varsa, goğusleriniz cok acıyorsa ya da catlamışsa, işe gitmek zorundaysanız sutunuz sağmanız gerekir. Sağılan sutu biberon yerine kaşık ya da fincanla bebeğinize verin. Biberon ile beslenen bebekler, aynı donemde anne goğsunu almak istemeyebilirler. Fincan ve kaşıkla beslemek, daha sonra bebeğinizi biberondan kesmek icin uğraşmanızı da onler.
3 yontem vardır:
Elle sağma: Hızlı sutu akan annelerde işe yarar. 80-90 ml. Sut elde etmek icin 15-20 dakika surdurulmelidir.
El pompası (tirle) ile sağma: Basit olmasına rağmen kuvvetli emme olmayacağı icin sutunuz giderek azalabilir.
Pilli ya da elektrikli pompa ile: Hızlı ve etkilidir. Motor gucu kuvvetli olan elektrikliler daha da etkilidir. Sadece pompa kullanıyorsanız, sutunuzun azalmaması icin 3-4 saatte bir sağmalısınız.
Yeni doğan bebek neden emmez?
En onemli sebep, doğru pozisyonda emzirmemedir.
Zor doğum sonrası bebek yorgunsa emmez.
Sutunuz gec geliyorsa sinirlenip emmez. Bu durumda onceden biriktirdiğiniz sutu verebilirsiniz.
Kan şekeri duşukluğu, kalsiyum duşukluğu, solunum sıkıntısı, yenidoğan enfeksiyonları gibi sebeplerle emmez.
Oda ısısı cok yuksekse ya da kalın giydirmezseniz emmez.
Cevrede dikkatini dağıtacak bir ses yada ışık olunca emmez.
Anne gergin ve sinirli ise bebek bunu hissedip emmez.
Gazı varsa emmez.
Burnu tıkalıysa emmez. Bu durumda emme oncesi serum fizyolojik damla veya okyanus deniz suları ve spreyleri kullanabilirsiniz.
Sutun tat ve kokusunu ağırlaştıran besin (soğan, sarımsak, lahana, baharatlı yemek) aldıysanız emmez.
Kulağı ya da boğazı ağrıyorsa emmez. Pamukcuk varsa emmez.
Goğsunuzde krem artıkları, kotu koku, kanama gibi şeyler olduğu icin emmez.
Emmek istemezse emmez, biraz sabırlı olun.
Anne sutu yeterli mi?
Bunu anlamanın en sağlıklı yontemi cocuk doktoru veya aile hekiminizin bebeği tartmasıdır. Ancak bebek ilk hafta kilo kaybeder, 14. gunde yeniden doğum ağırlığına ulaşır. Sonra da duzenli ve yeterli kilo alması sutunuzun yeterli olduğunu gosterir.
Diğer ipucları (30 dakikadan uzun emme, eskiye gore sık emmek isteme, bebekte cok ağlama, sık uyanma veya cok uyuma, az kaka ve ciş yapma, goğsun cabuk boşalması, emme sonrası cok ağlama ve mama ile susturabilme gibi) objektif kıstaslar değildir, ancak şuphelendirir. Şupheleniyorsanız gerekirse aylık kontrolunuze erken gidin ve bebeğinizi tarttırın.
İkiz ve ucuz bebekler, iri bebekler, tek goğusten emen bebekler de genelde doyarlar; anne sutu tek başına yeterlidir.
Kilo alamama idrar yolları enfeksiyonu gibi bazı hastalık ya da sorunların varlığını işaret edebilir. Doktor şuphelenirse sizden bazı testler isteyecektir.
Bazı anneler sutunun faydalı olmadığını anlamak icin tahlil istiyorlar. Bunun hicbir anlamı yok. Cunku sutun her annede ozelliği farklı olabilir; hatta başlangıcta şekerli, sona doğru yağlı sut geleceğinden sutun her yudumunun bile ozelliği farklıdır.
Doğa hata yapmaz, hata bizim doğaya mudahalemizdir.
Goğus sarkmasını engellemek icin:
Goğuslerin doğumdan sonra hacimlerini kaybetmesi, emzirme ve sağma, goğuslerin sarkmasına sebep olabilmektedir. Her gun dışarıdan iceriye doğru goğuslerinize masaj yapmanızda fayda var.
Goğuslerinizi destekleyen kasları calıştırmak icinse, ufak bir egzersizi gunde 20 kez tekrarlayın. Avuclarınızı birleştirin ve kollarınızı omuz hizasında kaldırın, nefes alırken kollarınızı sıkıştırın. Uc saniye bekleyin ve nefes verin
Emziren annenin ilac kullanması:
Butun ilac prospektuslerinde firmaların kendini guvenceye alması ve dava acılmasını engellemek icin standart olarak yazar ki: “Emziren anneler kullanmamalı veya dikkatli kullanmalı.” Oysa emziren annenin gercekten almaması gereken 7-8 grup ilac vardır. Antipsikotikler, bazı epilepsi ilacları, kanser ilacları, bazı hormonlar, 2-3 adet antidepresif gibi nadir kullanılan ilaclar.
Prensip şudur: Bir ilac bebekte de kullanılabiliyorsa, emziren anne de genellikle kullanabilir. İlaclar, nadiren bir mamanın olacağı kadar risklidir.
Parasetamol grubu (Minoset, Panadol, vs.), ibuprofen grubu (Brufen, Nurofen,vs), pek cok antibiotik, bazı antidepresifler, bulantı ilacları kullanılablir. Tabii ki doktorunuza danışarak, ya da tıp diline aşinaysanız kitaplar ve internetten de fikir alarak.
Doğum kontrol ilacları ve idrar sokturucu ilaclar sut yapımını azaltır.
Gene de tercihen ilac dozunu almadan once bebeği emzirin.
Premature bebeklerin ilaclara hassasiyetleri biraz daha fazla olabilir. Orneğin aldığınız bir antibiyotik, premature bebekte fazladan gaz ya da shale neden olabilir.
Bebeğinizde kabızlık varsa:
Ozellikle 2 aydan sonra sık rastlanan doğal bir durumdur. Anne sutu barsaklardan tam emildiği icin bazen haftada bir bol kaka yapabilir. Bebek huzursuz değilse endişelenmeyin, bir şey de yapmayın. Eğer huzursuzsa makat uyarısı (parmak ucu veya zeytinyağlı kulak copu ile) kaka yapmasını sağlayabilir. Ayrıca kendi beslenmenizde bol posalı besinler, sebze yemeği, salata, kayısı ve erik kompostoları, incir, Trabzon hurması gibi besinlere ağırlık verin.
Mama barsaklarda sabunlaşır, bebeği rahatsız eder, kabızlık kronikleşir. Mama bebeği huzursuz olmasa bile 3-4 gunden fazla kabızlığa izin vermeyin.
Emmenin kesilmesi:
Cocuğunuzu 5 yaşına kadar emziremezsiniz. Coğu kaynak iyi kilo alan bir cocuğun 2,5 yaşına kadar emzirilebileceğini yazıyor, ancak dunya kulturlerinde 4 yaşa kadar emziren pek cok toplum var. Ozellikle erken doğan bebeklerde anne sutunu ileri yaşlara kadar vermek zihinsel gelişimi hızlandırır.
Bebekte yeterli kilo alımı yoksa siz yoğun tempoya veya işe donmek zorundaysanız, siz depresyona girecek kadar bu işten sıkıldıysanız, hele o yeni cıkan bıcak gibi dişler size buyuk acılar veriyorsa, bebeğiniz surekli emmeyi reddediyorsa emzirmeyi erken kesebilirsiniz.
Anne memesi bir musluk değildir, bir gunde emzirmeyi kesemezsiniz. Bebeğinizi aniden sutten kesmek memenizi patlayacakmış gibi şişirebilir, tişort/bluzlarınız sutten ıpıslak olur; ertesi gun bebeğinize yeniden memenizi alması icin yalvarabilirsiniz. Haftalar icinde yavaş bırakma, hem goğus ağrınızın artmamasını sağlayacak, hem de bebeğinize yeni besinleri artarak alma imkanı sağlayacaktır. En uygun yontem bazı anne sutu oğunlerinde mama ya da sofra besini vermek, sonra bunların miktarını artırmaktır.
Diğer bir yontem anneyi bırakmayan ve “meme bağımlısı” cocuklar icin ondan 3-4 gun ayrı kalmak, bu arada goğuste hafif gerginlik hissedince pompa ile sutu boşaltmaktır. Bu arada memelerinizi dik tutacak sutyenler kullanın, ağrıyı azaltmaya yardımcı olacaktır.
Son yontem ise kadın doğum uzmanınıza başvurup, ondan sutunuzu kestirecek bir ilac istemektir.
Anne sutu saklama:
Sutunuzu temiz bir kapta oda ısısında 2-6 saat, buzdolabında 4 derecede (buzdolabı ust rafında arakaya doğru) 5-6 gun, buzlukta -15 derecede 2-4 hafta, ayrı kapaklı -20 derece derin dondurucuda 6-12 ay kadar saklayabilirsiniz.
Farklı zamanlarda sağılan sutler bir arada saklanabilir, ancak yeni sağılan sutler soğutulduktan sonra diğer depolanmış sute eklenebilir. Donmuş sutun ustune sıcak sut eklenmemelidir. Her kabın uzerine tarih yazılmalıdır. Donmuş sut taze sutten farklı kokabilir, bebek kabul ederse sorun yaratmaz
Sutu hemen ısıtmak icin sıcak su icinde ısıtma ya da sıcak musluk altında birkac dakika tutma yontemin yapabilirsiniz. Mikrodalgada ya da ocak ustunde ısıtmayın. On kolunuza sutu damlattığınızda cok hafif ılık olmalıdır.

[h=2]Malatya Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]