Anne karnındaki bebeğin kalbinin yapısı nasıldır, erişkinden farklı mıdır?
Anne karnındaki bebeğin yani fetusun kalbi erişkin bir kimsenin kalbine gore farklılıklar gosterir. Bebeğe ait kalp sakatlıklarından bahsetmeden once kalbin yapısı ile ilgili bilgi vermek istiyorum. Normal bir kalp dort odalı olup; kulakcık adı verilen iki ust odacığı ve karıncık denilen iki alt odacağı bulunmaktadır. Kulakcık ve karıncıkları birbirinden ayıran bolmelere de septum adı verilir. Vucuttan kirli kanı getiren damarlar sağ kulakcığa geliyor, oradan kapak yoluyla sağ karıncığa geciyor. Akciğer atardamarıyla akciğerlere giderek temizleniyor. Temiz kan, akciğerlerden sol kulakcığa donuyor. Oradan sol karıncığa geciyor ve aort ana atardamarıyla butun vucuda yayılır. Kalbe ait anormallikler sıklıkla kalbin odacıklarında kalpten cıkan damarlada kalp kapaklarında ya da septumda olabilmektedir.
Bebekte doğum sonrası izlediğimiz ya da anne karnında teşhis ettiğimiz kalp sakatlıkları nasıl oluşuyor?
Anne karnındaki bebeğin kalbinin gelişimi tum gebelik boyunca devam etmekle beraber, bebeğe ait kalp ana hatlarıyla yapısını ilk uc ay icinde tamamlar. Dolayısı ile dış etkenler (ilac kullanımı veya zararlı etmenler) sebebi ile bebeğin kalbine ait zararlı etkiler bu ilk uc aylık donemde oluşur ve bu etkenlere bağlı kalp sakatlıkları ultrasonografide ilerleyen haftalarda (rutinde 20-22. Gebelik haftaları arası) tanınır.
Fetal ekokardiyografi nedir ve kim, nasıl, ne zaman yapar, zararlı mıdır ?
Gelişmiş ve uygun bir ultrasonografi cihazı eşliğinde, bu konuda deneyimli bir hekim tarafından (Kadın doğum-perinatoloji uzmanı veya pediyatrik kardiyolog) anne karnındaki bebeğin kalbinin kalp sakatlıkları yonunden değerlendirilmesidir. Hem hekimin kalp sakatlıklarını tanımada ve isimlendirmede tecrubeli olması hem de iyi bir ultrasonografi cihazının varlığı bu değerlendirme icin şarttır.
Rutin fetal kalp değerlendirmesi sıklıkla 20-22. Gebelik haftasında yapılır. Bununla birlikte kalp sakatlığı olan bebek onunden anne adayı riskli ise (onceden kalp anomalili bebek doğurma, anne adayının şeker hastalığı, hamilelikte ilac kullanımı vs.) daha erken haftalarda da yapılabilmektedir.
Yapılış şeklinin normal bir ultrasonografik incelemeden farkı yoktur ve anne karnındaki bebebeğe zararlı değildir.
Kalbe ait olabilecek sakatlıkların teşhisini herkes yapabilir mi?
Kalp uc boyutlu bir organ olduğu icin ve de erişkin bir kimsenin kalp yapısına gore anatomik yapısının farklılığından oturu değerlendirilmesi zor olup bu konuda eğitimli ve de tecrubeli ellerde değerlendirilmelidir. Unutulmaması gereken, normal bir ultrasonografi taramasında tum kalp sakatlılarının tanınamıyacağıdır. Tercihen, anne karnındaki bebeğe ait kalp harici organların da birlikte değerlendirilmesi icin bu konularda deneyimli bir perinaolji uzmanın olmasıdır.
Ayrıntılı-detaylı ultrason sırasında yapılan kalp değrlendirmesi ile fetal ekokardiyografi uygulaması arasında fark var mıdır?
Ayrıntılı-detaylı ultrason sırasında pratik olarak kalp sakatlığının olup olmadığının değerlendirilmesi; sadece fetal kalbin dort odasınının veya dort oda ve cıkım damarlarının birlikte değerlendirmesi ile yapılmaktadır. Sadece dort oda goruntusu ile doğumda var olabilecek 100 kalp sakatlığının yaklaşık 30 tanesi (%30) yakalanabiliyorken, cıkım damarlarının eklenmesi ile bu tespit oranı %60-70’e cıkmaktadır. Halbuki fetal ekokardiyografi ile tecrubeli ellerde anne karınında kalp sakatlıklarının teşhis oranı %95’e cıkmaktadır.
Yenidoğanda bir bebekte kalp sakatlığı gorulme olasılığı nedir?
Canlı bir yenidoğanda kalp sakatlığının izlenme sıklığı yaklaşık (8/1000) 1/125’dir. Yani bugun her nerede olursa olsun 125 doğum oluyor ise bu bebeklerden birinde kucuk-buyuk bir kalp sakatlığı olabileceği arşatırmalar sonucunda gosterilmiştir. Bugun bu sakatlıkların yaklaşık %95’ni bebek anne karnındayken bu konuda yeterli tecrubeye sahip hekimler tarafından tespit edilebilmektedir.
Kalp sakatlığı olan bir bebeğe sahip olma şansı, zeka ozru olan bir bebeğe sahip olma şansından daha fazla mı?
Kesinlikle. Kalp sakatlığı olan bebeklerin yaklaşık %20’de ek olarak kromozom bozukluğuda vardır. Diğer bir sorunda bebekte kalp sakatlığı varlığında, diğer organlarda da sakatlık gorulme şansının arttığıdır. Dolayısı ile hem fetal kalp hem de kalp dışı organlarının değerlendirilmesi ve de gerekirse Amniyosentez, kordosentez gibi işlemlerin bu konuda uzman bir perinatoloji uzmanı tarafından yapılması doğru olanıdır.
Kimler fetal ekokardiyografi (kalp sakatlığı taraması) yaptırmalıdır?
Tum anne adayları kalp değerlendirmesi 20-22. Gebelik haftası civarında ayrıntılı-detaylı ultrason değerlendirmesi sırasında bu konuda uzman perinatoloji uzmanı tarafından yapılmalıdır. Şupheli bulguları olan bebekler daha bir geniş değerlendirme icin fetal ekokardiyografiye girmelidir. Kalp sakatlığı ile doğan bebeklerin %90’nın ne ailesinde ne de gecmişinde bir risk faktoru bulunmamaktadır. Ek olarak kalp sakatlıklarınının doğum sonrası en sık gozlenen sakatlıklar olması sebebi ile detaylı-ayrıntılı ultrason sırasında fetal kalbin değerlendirilmesi oldukca onemlidir.
Kalp sakatlığı olabilecek bebeğe ait erken donemde tespit edilebilecek bir belirtec var mı?
Elbette, ense kalınlığı olcumu. Ozellikle hamileliğin 11-14. haftaları arasında halk arsında ense kalınlığı diye adlandırılan ve ikili kombine test taramasında kullanılan bu olcumum (NT) onemi buyuktur. Kalp sakatlığı ile doğan bebeklerin yaklaşık yarısında bu ense kalınlığı artışı (normalden fazla olması) izlenmiştir. Dolayısı ile artmış ense kalınlığı olan bebeklerin ozellikle kalp sakatlığı yonunden 20-22. Gebelik haftasında değerlendirilmesi uygun olacaktır.
Anne karnındayken bebeğe ait kalp sakatlığının oğrenilmesi neden onemli?
Bugun doğum sonrası ilk bir ay icinde gercekleşen olumlerin buyuk bir kısmından bebeğe ait kalp sakatlıkları sorumludur ve ozellikle doğum sonrası bebekte var olabilecek kalp sakatlıklarının yaklaşık %25’ne acil mudahale edilmesi gerekliliği duşunulur ise, anne karnındayken teşhisin ne kadar onemli olabileceği gorulmektedir. Ailenin doğacak kalp sakatlığı olan bebeğe psikolojik olarak hazırlanması, gerekli hastane şartlarının oluşturulması acısından erken teşhis onem arz etmektedir. Ek olarak, kalp sakatlığı tespit edilen bebeklerin bir kısmında da (yaklaşık%20) kromozomal bozukluklar olabilecektir. Dolayısı ile ailenin bunu oğrenerek hareket etmek isteyeceği acıktır. Aile belki de hem kalp sakatlığı olan hem de zeka ozru olan kromozomal hastalığı olan bebeği istemeyecek. Dolayısı ile kalp sakatlığı teşhisinden sonra ilk işimiz bebeğin kromozomlarını araştırmak olmalıdır. Eğer bebek kromozomal olarak normal ise aileyle doğum sonrası olası operasyonları (bebek kalp cerrahı) ve bebeğin yaşam şansını tartışmalıyız.



[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]