ANNE BABANIN SİGARA İCMESİNİN COCUKLAR UZERİNDE ETKİLERİ
Sigara icmeyen insanların başkalarının ictiği sigaranın dumanına maruz kalmasına ‘pasif sigara iciciliği’ denmektedir. Pasif iciciler, sigara icen kişilerin dumanına maruz kalarak bu dumanda bulunan tum zararlı maddeleri solurlar ve sigara icilen ortamlarda bulunan bu kişiler sigara icmeseler bile, sigara icen kişiler kadar etkilenirler. Sigara dumanıyla ortama yayılan zararlı maddeler, hem nefes yoluyla, hem de ciltten emilerek kana karışmaktadır.
Pasif icimde kişi yanan sigaranın dumanına ve sigara icen kişinin uflediği dumana maruz kalmaktadır. Bu duman icinde, en az 43’u kanser yapıcı ozelliğe sahip 4000’den fazla kimyasal madde bulunmaktadır. Yanan sigaradan cıkan duman filtre edilmediğinden sigara icen kişinin filtreden ciğerlerine cektiğinin iki katı fazla katran ve nikotin icerir.
Pasif sigara iciminin cocuklar uzerindeki etkileri cok dramatiktir. ABD'de yaşayan cocukların %70'inin evinde en az bir sigara icen erişkin bulunmaktadır. Ulkemizde cocuklardaki pasif icicilik oranı ise %75 civarındadır.Her yıl 0-5 yaş arası 1500 cocuk anne-babası sigara ictiği icin olmektedir. Anne-babası sigara icen cocuklar, yılda 3-70 paket sigarayı kendileri icmişlercesine sigaranın icindeki zararlı maddelere maruz kalırlar.
Sigara icmeyen kişiler, yanında icilmese dahi, sigara icen kişinin sacına, tenine ve giysilerine sinen dumandan etkilenebilir. Evin bir odasında sigara icilince, dakikalar icinde tum eve sigara dumanı dağılır. Halı, duvar, mobilya gibi tum yuzeylere siner ve gunler icinde buradan tekrar havaya yayılır.
Gebelik ve Sigara
Doğum oncesinde anne karnında pasif sigara dumanına maruz kalma aktif icicilik gibi bebeğin sağlığını olumsuz etkilemektedir. Kendisi sigara icmeyen ve gunde 7 saat ya da daha fazla pasif sigara dumanına maruz kalan gebelerde duşuk doğum ağırlıklı bebek dunyaya getirme riski 2 kat fazladır.
Gebelikte annenin sigara icimi veya gebelerin yanında icilen sigara, anneden kan yoluyla, doğumdan sonra da sut ile bebeğe gecmektedir. Calışmalarda sigaranın anne karnında solunum sisteminin yapısal oluşumunu ve işlevlerini kotu yonde etkilediği gosterilmiştir.
Sigaradaki nikotin kuvvetli damar buzucu ozelliğinden dolayı anne rahmine temiz kan taşıyan kan damarlarında ve gobek kordonundaki bebeğe besin ve oksijen taşıyan damarlarda buzulmeye yol acar ve bebeğin gelişimi icin gereken besin ve oksijen yeterli miktarda fetusa ulaşamaz.Kanla bebeğe gecen karbon monoksitfetal kan dolaşımında annede bulunandan %15 daha fazla bulunur kanda oksijenin yerine bağlanır, gelişmekte olan fetusun dokularına oksijen gitmesini azaltır. Bunun sonucunda bebek yeterli gelişemez, kucuk kalır, doğum ağırlığı duşuk ve boyu daha kısa olur. Anne duşuk ya da erken doğum yapabilir. Sigara kullanan annelerin bebekleri genellikle 200-250 gram daha hafif ve 1 cm daha kısa doğar.Erken doğumların %14’unden, tum bebek olumlerinin %10’undan gebelikte sigara icimi sorumludur.
Nikotin ve metabolitleri anne sutune de gecer. Nikotinin anne hormonal sistemine veya direkt olarak goğusleri besleyen kan akımlarına olan etkisi sonucu sut miktarı azalır ve genellikle sigara icen annelerin daha az sutu olur.
Annenin aktif olarak sigara icmesi veya pasif sigara maruziyeti sonunda kromozomlar zarar gormekte ve yenidoğanda bir takım doğumsal anomaliler oluşabilmektedir.Sigara icme, yarık damak-dudak ve kalp kapak hastalığı gibi bazı doğumsal anomalilerin artmasına neden olmaktadır.
Ani bebek olumu ve tıkayıcı soluk durması (obstruktif apne)
Ani bebek olumu sendromu (ABOS), nedeni tam bilinmeyen daralmış havayolları veya obstruktif apne (tıkayıcı soluk durması) ile ilgili olduğu duşunulen ve neden olarak bir cok faktorun araştırıldığı bir durumdur. Sigara dumanına maruz kalma ABOS’nun bilinen onlenebilir nedenlerindendir.
Sigara dumanına maruz kalmanın solunum sistemi hastalıkları uzerine etkileri
Her iki ebeveyni sigara icen cocuklarda, solunum yolu hastalıkları % 70 kadar fazladır.Calışmalarda sigara icmeyen annelerin bebeklerinde zaturre ve bronşit nedeniyle hastaneye yatırılma oranı %9, gunde bir paketten fazla sigara icen annelerin bebeklerinde ise % 31 olarak bulunmuştur. Bircok calışma pasif iciciliğin ozellikle ilk 2 yaşta akut solunum sistemi hastalığı (bronşit, zaturre, larenjit) sıklığını arttırdığını gostermiştir. Gunde yarım paket veya daha fazla sigara icen anne babaların cocuklarının herhangi bir solunum yolu hastalığından hastaneye yatma riski 2 kat daha fazladır. Sigara dumanı; sinuzit, rinit, kistik fibroz ve bronşit ataklarını alevlendirir. Cocuklarda soğuk algınlığı ve boğaz ağrısı sıklığını da arttırır.
Sigara dumanına maruz kalmanın solunum fonksiyon testleri uzerine etkileri
Evlerinde gunde 20’den fazla sigara icilmesi sonucu oluşan dumana maruz kalan cocukların akciğer kapasitelerinin, ebeveyni sigara icmeyen cocuklara gore %2.5 daha duşuk olduğu gosterilmiştir. Ayrıca bu cocuklarda bronş duyarlılığı diye adlandırılan hava yolu hassasiyetinin daha sık gorulduğu, bunun da astım gelişimine zemin hazırladığı saptanmıştır. Akciğer gelişiminin azalmasının ileri yaşamda bu kişilerin astım ya da KOAH’a yakalanmaları icin temel hazırlayıcı olduğu belirtilmektedir.
Sigara dumanına maruz kalmanın astım ve alerji gelişimi uzerine etkileri
Ulkemizde cocukların yaklaşık yuzde on beşinde astım gorulmektedir. Anne karnında ve doğum sonrası sigara dumanına maruz kalmanın bebeklerde ve cocuklarda astım gelişimi uzerinde etkileri olduğuna dair bircok calışma vardır.Gebelikte sigara icen annelerin bebeklerinde ilk bir yıl icinde astım gelişme riski 4 kat daha fazladır.
Ebeveynin ictiği sigaranın dumanına maruz kalma, cocukluk astımının hem sıklığını, hem de şiddetini arttırır. Sigara icilen evlerde yaşayan astımlı cocukların daha sık atağa girdiği ve acile gittikleri saptanmıştır.
Ayrıca yapılan calışmalarda aileleri sigara icen cocukların alerjik olma riskinin daha yuksek olduğu saptanmış olup, bu cocuklarda egzema, urtiker (kurdeşen), besin alerjisi gibi alerjik bulguların 4 kat daha fazla olduğu belirtilmiştir.
Sigara dumanına maruz kalmanın orta kulak enfeksiyonu gelişimi uzerine etkileri
Ebeveynleri sigara icen cocuklarda orta kulak enfeksiyonlarının daha fazla olduğu saptanmıştır.
Cocuklarda Kanser Riski ve Sigara
Calışmalar anne ve babanın sigara icmesinin ozellikle annenin gebelik doneminde sigara icmesinin cocukta beyin tumorleri ve rabdomyosarkom gorulme riskini arttırdığını, cocuklukta sigara dumanı maruziyetinin losemi riskinin artmasına neden olduğunu gostermektedir. Cocukluk cağındaki pasif iciciliğin erişkin donemde losemi ve lenfoma gibi habis hastalıkların ortaya cıkması icin risk oluşturduğunu bildiren calışmalar da yayınlanmıştır.
Cocuklarda Obezite Riski ve Sigara
Hamileliği sırasında sigara icen annelerin cocuklarının, hayatın ilerleyen donemlerinde obez olma olasılığı diğerlerinden 3 kat daha fazladır.
Sigara ve Cocuğun Psişik Gelişimi
Doğum oncesi sigaraya maruz kalan bebeklerde hiperaktivite, dikkat eksikliği, heceleme, okuma ve matematik problemlerinin oğrenilmesinde zorluklar gibi entellektuel gelişim yetersizlikleri gorulur. Bu cocuklar stres ile başa cıkmada daha cok sorun yaşamaktaergenlik doneminde psikoza girme riski artmakta, daha az uyumakta, daha sık soluk alıp vermekte, sıklıkla beslenme sorunları yaşamakta, daha cok terlemekte ve daha sık ateşlenmektedirler.
Cocukların ebeveynlerinin soylediklerini değil, yaptıklarını dikkate aldığı, anne babası sigara icen cocukların, sigara icmenin normal bir davranış olduğunu duşunerek erken yaşlarda sigaraya başladığı ceşitli calışmalarla ortaya konmuştur. Gunumuzde dunyada sigaraya başlama yaşı 10-12'dir. Her gun yaklaşık 5.000 cocuk sigaraya başlamaktadır.
Dunya Sağlık Orgutu sigara icen bir kişinin kendi sağlığı icin yapabileceği en onemli girişimin sigarayı bırakmak olduğunu duyurmuştur. Bize gore ise sigarayı bırakmak insanın kendi sağlığı, daha onemlisi cocuklarının sağlıklı ve sigara icmeyen bireyler olarak yetişebilmesi icin yapmak zorunda olduğu en onemli girişimdir. Bu nedenle tum sigara icenlerin ozellikle ebeveynlerin sigara bırakmak icin harekete gecmeleri, sigaranın kendilerinin ve cocuklarının geleceğini kararttığının bilinciyle hareket etmelerini oneriyoruz.
Uz.Dr.Sevin Karalar


[h=2]İstanbul Goğus Hastalıkları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]