Ankiloz; oynar bir eklemin hareket yeteneğinin kaybolması demektir. Spondilit ise; omurganın iltihabı olarak tanımlanabilir. Ankilozan spondilit (AS); omurganın iltihabi hastalığı sonucu omurga hareketlerinin azalmasını ya da yok olmasını ifade eder. Omurganın tutulumu, boyun, sırt ve bel hareketliliği etkileyerek her uc bolgede de eklem hareket acıklığının yitimine neden olmaktadır. AS, tipik olarak 13-30 yaşları arasında başlayarak adolesan ve genc erişkin grubundan insanları etkiler. Ortalama başlangıc yaşı 24’tur ve 45 yaşından sonra başlaması nadirdir.
AS, genellikle sabah artan kronik bel, kalca ağrısı ve tutukluğuyla başlar; bu belirtiler dereceli olarak artar. Sabah sertliği 30 dk. dan daha uzun surer. Her iki belirti de egzersizle iyileşirken, hareketsizlikle kotuleşir. Zamanla bel ve boyun lordozunda azalma, başın one doğru tilti, sırt eğriliğindeki artma(kamburlaşma) gibi postural bozukluklar gorulur. Ağrı, zayıf postur, azalmış eklem hareket acıklığı sıklıkla denge sorunlarına zemin hazırlar. AS’li hastalar, normal yaşıtlarından daha zayıf dengeye sahiptirler. Zamanla solunumun etkilenmesiyle akciğerlerin akciğer kapasitesinde azalma gorulur.
AS sistemik bir hastalıktır ve eklemlerden başka diğer sistemleri de etkileyebilir. AS eklemler dışında en sık gozu, gozden daha az olarak da kalbi, akciğerleri, bobrekleri, barsakları ve sinir sistemini etkiler.
TEDAVİ
Solunum Egzersizleri: Dik bir şekilde oturun. Bir elinizi karnınıza, bir elinizi goğsunuze yerleştirin. Goğus solunumu yapmak icin burnunuzdan nefes alırken goğsunuzu şişirmeye ve yukseltmeye calışın daha sonra mum ufler gibi ağzınızdan nefesinizi verin. Bu sırada karın bolgesi şişmemelidir sadece goğus genişlemelidir. Karın solunumu icin aynı şekilde oturun ve burnunuzdan yavaşca nefes alın ancak bu sırada goğsunuz değil karnınız şişmelidir. Nefes alırken goğsunuzu kaldırmayın ve genişletmeyin sadece karnınızın one doğru şişmesini sağlayın. Her bir egzersizi 6 defa 3 set halinde tekrarlayın ve bunu gunde 3-5 defa yapın.
**AS’li hastaların ileri donem sonucları icin solunum rehabilitasyonu cok onemlidir. Bunun dışında ekspansiyon egzersizleri, kemer egzersizleri, etkili oksuruk tekniği, huffing teknikleri gibi ceşitli yontemler bulunmaktadır. Bunun icin bir solunum fizyoterapistine danışınız.
Germe egzersizleri: Bir sandalyede otururken ellerinizi başının arkasında kenetleyin. Derin soluk alma sırasında şekildeki gibi kollarınızı yana doğru acın. Nefes verme sırasında ise dirsekleri birbirine yaklaştırıp ve one doğru eğilin. Bu egzersiz aynı zamanda ust goğus hareketliliğini de sağlar. Gunde en az 10 tekrar ve 3 set halinde uygulanması gerekir.
-Sandalyede otururken nefes alma esnasında her iki kolu ile kollar yukarı doğru kaldırılır. Ardından nefes verirken kalcalardan one doğru eğilir ve yere değmeye calışılır. Gunde en az 10 tekrar ve 3 set halinde uygulanması gerekir.
*Bu germe egzersizleri dışında sırt ve ekstremite kaslarına germe egzersizleri de AS hastaları icin cok onemlidir.
TAİ CHİ
Tai Chi Chuan tamamlayıcı, alternatif tıbbın bir parcasıdır ve geleneksel bir beden-zihin egzersizidir. Postur(duruş), denge ve solunum komponentleri uzerinde durur. Ankilozan spondilitte de problemler postur, denge ve solunum temelli olduğu icin tai chi, ankilozan spondilit hastaları icin altın değerinde bir yontemdir.
Genel olarak eklemlerin uygun dizilimi, koordineli derin solunum ve odaklanmış dikkat temelinde uygulanan tekrarlı hareket serisinden oluşur. Gevşek kalabilmek, esneklik ve kuvvet kazanmak icin uygun posturu devam ettiren bicimde hareket etmek on plandadır. Odaklanmış dikkat icin ise dışsal ya da icsel imgelemeden faydalanılır. Uyumlu solunum teknikleri ile akıcı hareketlerin birlikteliği olan tai chi nin zihni sakinleştirdiği ve psikosomatik gerilimleri azalttığı bilinmektedir.
Ankilozan Spondilit Hastaları İcin Oneriler:
-İşte, boş zamanınızda ve uyurken doğru posturu surdurunuz. Aşırı yorgunluktan ve kilo alımından sakınınız. Sigaradan uzak durunuz.
-Kullandığınız sandalye duz ve sert bir yuzeye sahip olmalıdır. Uzun sure oturmaktan ozellikle de yumuşak koltuklardan ya da arkaya eğimli yuzeylerden sakınınız.
-Kalca ekstansiyon limitasyonunu onlemek icin yeterince geniş adımlar kullanınız.
-Sert zeminlerde şokları absorbe etmek icin dizleri bukerek yurumek yerine elastik topuklu ve kaymaz tabanlı ayakkabılar kullanınız.
-İyi bir uyku pozisyonu icin sert ve duz bir yatak kullanınız. Yastığınız kalın olmamalıdır. Kalcalarınızı ve belinizi bukmeden uyuyacağınız bir uyuma alışkanlığı kazanınız.
- Sabahları kalkmadan ve geceleri uyumadan once bir sure yuzustu yatmaya gayret ediniz. Kas ve tendonlarınızın kısalmasına zemin hazırlayacağı icin dizlerinizin altına yastık koymaktan sakınınız.
-Uzun sureli sabit kalma, one eğilme ya da fiziksel aktiviteden, bel ve boyun bolgenizde incinme yaratacağı icin uzak durunuz. Govdeyi uzatıp donduren egzersizler kadar doğru posturu da vurgulayan fiziksel aktiviteler (tenis, badminton, voleyball, yuzme, yuruyuş) tavsiye edilir.
-Kemik erimesini onlemek icin yeterince vitamin D ve kalsiyum alımı onemlidir.
-Araba surerken, emniyet kemeri ve baş destekleyicileri, gerekliyse beliniz icin kucuk bir yastık kullanınız. 1-2 saat araba kullandıktan sonra arabadan inerek kaslarınızı gerin ve bir kac dakika etrafta yuruyunuz.

[h=2]Denizli Fizyoterapist uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]