Ankilozan spondilit (as) hastaları icin yaşam ipuclarıUzun sureden beri devam eden bel ağrıları, sabahları yataktan sanki donmuşcasına kalkma, zaman zaman kalcalarına giren şiddetli ağrılar ve onlarca tetkik tahlil derken bir gun bu teşhis konulmuştu sonunda.... Namı değer AS, yani kamburluk hastalığı. İşte o andan itibaren eşe, dosta, internete ve dahi kimi gorse hastalığını bir şekilde anlatarak kamburluktan kurtulmanın yolunu aramaya başladı...
İşte bu arayıştır bizim hastalarımızı sıklıkla umutsuzluğa ve depresyona iten. İlk zamanlarda yaşanan o araştırma telaşı zamanla insanın en onemli ozelliklerinden olan alışma duygusuna bırakır yerini ve zamanla hastalarımıza bir boş vermişlik duygusu coker. Biz doktorların da bu noktada sucu var, kabul etmeliyiz. Hastalarımıza sorunları hakkında doğru bilgi almalarını sağlamalı ve onları adeta okula başlayan bir cocuk gibi ellerinden tutarak doğru eğitimi vermeliyiz. Peki bu namı değer AS icin temel hastalık prensipleri ve ilaclardan başka ne onermeliyiz, hep birlikte okuyalım isterseniz.
AS aslında standart bir hastalık değildir. Yani her teşhis koyduğumuz kişi kendisini hemen rahmetli Suna Pekuysal ve Ahmet Mete Işıkara ile ozdeşleştiriverir. Ancak bu davranış aslında kocaman bir yanlıştır. Her hastamızın ayrı bir seyri vardır ve hastalık kişiye gore ciddi farklılıklar gosterir. Kimin kotu gideceğini Romatoloji uzmanı bilir aslında ve tedaviyi de buna gore ayarlar. Bu yazının konusu da, hastalarımızın nasıl yaşamaları gerektiğidir. Biz bu onerileri verirken, tıbbi referanslara dayalı bir liste hazırladık sizlere.
1. Hayatımızın her anında; yani işte, dinlenirken veya uyurken uygun bir posturumuz yani duruş bicimimiz olmalıdır. Hastalık vucudumuzu one doğru eğmeye calışmaktadır. Otururken dik oturmak, calışma masamızda boynumuzu fazlaca eğerek calışmaktan kacınmak, ne yumuşak ne sert bir sandalye secmek ve belimizi destekleyerek oturmak onemlidir.
Duzenli ve disiplinli bir hayata gecilmelidir. Aşırı yorgunluktan kacınılmalı ve vucudumuzun dinlenmesi icin hayat tarzımız duzenlenmelidir. Sigara mutlaka bırakılmalıdır, bunu tartışmak kendimizi kandırmaktan başka bir şey değildir. Burada en onemli tavsiye iyimser ve guzel goren bir bakış acısını yakalamak olacaktır. Aksi halde en iyi tedavi bile etkisini kaybedebilir.
2. Sandalyemiz duz ve olmalı ve icine gomulen ve geriye eğimi fazla sandalye ve koltuklar kullanılmamalıdır. Uzun sure oturmaktan kacınmak gerekir. Okurken kitap yukarı doğru bir eğimle desteklenerek boyun rahatlatılabilir.
3. Adımlarımız yeterince buyuk olursa kalca hareketlerimiz rahatlayacaktır. Elastik topuklu ayakkabılar sert zeminde yururken bizleri rahatlatacaktır.
4. Yatağımız aşırı sert veya yumuşak olmamalıdır. Yumuşak yaylı yataklar ve kanepeler uygun değildir. Uyku oncesinde ve sabah kalkarken en az 20-40 dakika yuzustu yatmak, yan yatmaktan kacınmak, kalın yastıkları terk ederek neredeyse incecik yastıkları tercih etmek doğru bir davranışlardır. İmkan varsa yastıksız yatılabilir ve uykuda sırt ustu yatmaya calışılmalı, yan yatmaktan kacınılmalıdır.
5. Kuru ve cereyan olarak bildiğimiz hava akımının olmadığı calışma ortamları uygundur. Eğilerek uzun sure calışmaktan kacınılmalıdır. İş ortamında oturma-ayakta kalma ve yurume zamanları donuşumlu olarak ayarlanabilir. Oğle arasında kısa sureli sırt ustu ve yuzu koyun uzanarak dinlenebilmek cok rahatlatıcı olur.
6. Fiziksel aktivite cok onemlidir. Govde hareketlerimizi arttıran, bizleri dik hale getiren yani geren sporlar tercih edilmelidir. Tabi ki hastalığımızın evresine yani erken veya gec hasta olmamıza bağlı olarak yapacağımız spor ceşitleri değişir. Uzun sureli bisiklet kullanımı, boks, futbol, kayak gibi one eğilmelere ve darbelere acık sporlar tercih edilmemelidir. Boyun, hele de ileri donem bir hasta icin zorlanmaması gereken bir bolgedir. Eğer birlikte eklem şişliğimiz varsa, spor yapacağım diye eklemi zorlamamak gerekir. Bedeni geren sporlar ve ozellikle yuzme başta olmak uzere, jimnastik tarzı sporlar onemli fayda sağlar. Sizlere onerdiğimiz egzersizlere sabah-akşam 5’er dakika bile ayırmak hayat kalitemizi arttıracaktır.
Arada derin nefesler alınarak akciğer kapasitemizi arttırmak ve doğru nefes egzersizleri oğrenmek uzun vadede cok fayda sağlayacaktır.
7. Haftalık kırmızı et tuketimi 2 oğun ve balık tuketimi 2 oğun olarak tavsiye edilmekte, aşırı et tuketimi onerilmemektedir. Boyumuza gore kilomuzu korumak onemli olup, tedavilerimizin ozellikle kortizon ve anti-TNF olarak adlandırılan ilaclarımızın iştahımızı acabileceği ve kilo aldırabileceği bilinmelidir. Kalsiyum ve D vitamini alımımız yeteri kadar olmalıdır. Az kalsiyum ve D vitamini aldığımız takdirde, kemik kalitemiz daha hızlı bir şekilde bozulacaktır. Vejetaryen bir diyetin inflamasyonu yani hastalık şiddetini azalttığına inanılır.
8. Gebelik ve doğum konusunda rahat davranılabilir. Sezeryan ile doğum zorunluluğunuz yoktur, normal doğum yapabilirsiniz. Tabi ki ilac tedavilerinizi bu sırada bizlerin ayarlaması gerekir, ancak artık gebelikte ve sut verme doneminde, sizlere verdiğimiz ilacların coğunun guvenli olduklarının kanıtlandığını da bilmeli ve Romatoloji doktorunuzla bu konuda yakın diyalog icinde olmalısınız. Bu noktada doğal olana yaklaşmak, en az ilac ve en cok egzersizle bu donemi gecirmek ise en doğru hedeftir. Ancak bazen ağır bir hastamızın ilac ihtiyacı varsa bunu da goz ardı etmek yanlış bir davranış olur.
9. Araba surerken geniş aynalar kullanmak ve boynu desteklemek gerekir. Bel kısmını ince bir yastıkla desteklemek doğrudur. Uzun yolculuklarda 1-2 saatlik aralarla mola vererek birkac dakikalık yuruyuş ve gerinme araları verilmesi onerilir.
10. Sosyal olarak aktif egzersiz gruplarında bulunmak ve uygun egzersizleri yapmak onerilir. Sosyal izolasyondan kacmak gerekir. Guvenilir bilgi kaynakları ile devamlı eğitime devam etmek gerekir.
Ancak tum bu anlattığımız bilgileri standart ve her hasta icin değişmez olarak algılamamalıyız. Her hastamızın ayrı bir birey olduğunu duşunerek bireysel hasta ozelliklerini on planda tutmak gerekir.


[h=2]Gaziantep Dahiliye uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]