Ramazan ayı kendine mahsus hurmeti bulunan aydır. Bu hususiyettendir ki, başka aylarda normal olan yeme, icme gibi bir takım insanî ihtiyaclar, gunduzleri bu ayda yasaklanır, oruc bozucu butun hÂller iftara kadar haram olur.

Ancak, bu umumî yasaktan istisn edilenler de cıkar. Bunlar, fıkıh kitaplarında sırasıyla izah edilen ozur sahipleridirler. Herkesin butun gun oruc tuttuğu Ramazan ayı boyunca bu orucu tutmakla borclu olmayanlar şunlardır.

1 — Henuz bÂliğ olmayan cocuklar.

Bunlar, ihtilÂm olmaya başlamadıkları muddetce oruc tutmakla mukellef olmazlar. Ancak, tuttukları orucları alıştırma nev’inden nÂfile oruc olacağından sevabı tutturanlara da şÃ‚mil bulunur.

2 — Oruc tutamayacak derecede yaşlılar, koturumler.

Bunlar oruc tutsalar, zaten duşmuş hÂlleri daha da ilerleyecek, iyice elden ayaktan duşup, hÂlsiz hÂle gelecekler. Bunların da tutma mukellefiyetleri kalkmış olur.

3 — Hastalar.

Oruc tutsalar hastalıkları ilerleyecek, yahut aclık yuzunden başka hastalıklara mÂruz kalacaklar.

Sozune itimad edilir salÂhiyetli dindar bir doktor, hastanın ac durmasında mahzur goruyor, hastalığı bakımından zarar gelecek diyorsa, bu soze değer verilir. Duşunulen mahzur gidinceye kadar oruc tutmayabilir.

4 — Emzikli kadınlar.

Oruc tuttuğu takdirde cocuğu sutsuz kalacak, mÂsum cocuğun durumuna bir zarar bahis mevzuu olacaksa, bu da orucunu tehir eder.

5 — Yolcu, seferî hÂlde bulunanlar.

YÂni oruc gunlerinde yola cıkıp, seferde olmak. Bu yolculuğun uzunluğu, doksan kilometreyi buluyor, yahut geciyorsa; seferîlik hukmu gelir, orucu yeme musaadesi zuhur eder. Şu kadar var ki, yolcu, tutması ile yemesi arasında bir tercih yapacak olursa tutmasının daha sevap olacağı da ayrıca kaydedilmektedir.

6 — HÂmile hÂlde bulunanlar.

YÂni uzeri yuklu olmak. Doğum gunu yaklaşmış bulunan hanımlar bir rahatsızlık hissedeceklerse oruclarını tehir edebilirler. Bundan dolayı onlara bir vebÂl ve mes’ûliyet gelmez.

Şurası unutulmamalı ki, Ramazan’da kendi durumlarını iyice kontrol edip de zikredilen hÂllere mÂruz bulunduğunu tesbitle oruclarını tutmayıp tehir edecek olanlar, bu mÂniler gidince hemen oruclarını tutarlar, borclarını odemiş olurlar. Yoksa mÂnilerinden dolayı tutmadıkları bu oruclarını artık bir daha tutmazlar, demek değildir.

Hatt omur boyu tutma imkÂnı bulamayacaklar ise fidye verirler. Borctan ancak fidyesini vermekle kurtulurlar.