“Demans” Turkce’de halk arasında bunamanın karşılığıdır. Demans, beyin hucrelerinin tahribatı ve kaybına yol acarak beyin fonksiyonlarının ilerleyen bir şekilde bozulmasına yol acar. bir beyin hastalığı olan kişilerde sık rastlanan belirtileri kapsamaktadır. . Beyin tahribatı kişinin hafızasını, dikkat ve konsantrasyon, konuşma, duşunme gibi zihinsel fonksiyonlarını etkiler. Ancak demans sadece Alzheimer hastalığı ile sınırlı değildir. H, her zaman altında yatan bir hastalık vardır.
Alzheimer hastalığı tum bunamaların yarısından fazlasını oluşturmaktadır. İkinci en sık rastlanan demans damar sertliği sonucu gelişen vaskuler (damarsal) demanstır. Demansın diğer nedenleri arasında, Sfiliz(frengi) AIDS, metabolik hastalıklar, Creutzfeldt-Jacob hastalığı, Lewy cisimcikli demans, Down sendromu, Huntington hastalığı, Parkinson hastalığı, Frontotemporal demans gibi norodejeneratif hastalıklar ve travma ve normal basınclı hidrosefali gibi nedenler sayılabilir. Depresyon da bazen demansı taklit edebilir.
Alzheimer hastalığı bazı beyin hucrelerinin olumuyle karakterize, kesin nedenleri bilinmeyen norolojik bir hastalıktır. Kliniği hafıza ile diğer entelektuel faaliyetlerde ilerleyici bozulma. Bunlar; Yeni bilgileri oğrenmek veya daha once oğrenilmiş olan bilgiyi hatırlama becerisinde bozulma
Konuşma bozukluğu (Orn. kelime bulma gucluğu)·
· Motor (hareket) faaliyetlerde bozulma
· Duyu işlevlerinin korunuyor olmasına rağmen objelerin tanınamaması
· Planlama, organizasyon, dikkati odaklama, soyutlama gibi zihinsel fonksiyonların bozulması
·
kişinin sosyal ve mesleki yaşamında belirgin aksamaya neden olur. 85 yaşın ustunde Alzheimer Hastalığı %50 gorulur. Alzheimer vakalarının bir kısmının genetiktir.
Hastalığın ilerlemesi ortalama sure 7-8 yıldır. Hastalığın en ileri evresinde Alzheimer hastasının 24 saat bakıma ihtiyacı olabilir. Beslenme, temizlik, tuvalet ihtiyacı ancak bir bakıcı tarafından sağlanabilecektir.

Nedenleri
Alzheimer hastalığının nedeni henuz bilinmemektedir.hastalarının beyninde belirli bolgelerde hucre kaybı ve hucreler arası bağlantıların kopması soz konusu. Bunun yanında hastaların beyninde gorulen iki tane tipik patolojik ozellik vardır:
Hucreler arasında biriken, “amiloid” denilen, protein nitelikli bir madde. anormal yapı kazanıp hucreler arasında birikerek “plak”ları oluşturmaktadır. Bunlara “amiloid plak” adı verilir.
Hucrelerin icinde coken bir protein olan “tau”. Alzheimer hastalığında anormal yapı oluşturup hucrelerin icinde cokmeye başlamaktadır. amiloid birikmesi hastalığın ana sebebidir. tau proteini birikip bunun sonucunda hucre olunce, hucre ceperindeki amiloid acığa cıkıp hucreler arasında birikmeye başlıyor. Ailevi Alzheimer hastalığına sebep olan 3 tane gen de hucre icindeki amiloid proteinin yapım ve yıkımıyla ilgili genlerdir. Alzheimer hastalığının oluşumu icin genetik bulgular amiloid proteinini, patolojik bulgular ise tau proteinini işaret etmektedir.

Evreler ve BelirtileriAlzheimer hastalığını evrelere ayırmak icin değişik olcekler kullanılmaktadır.
Erken Evre: Bu donem genellikle hasta yakınları tarafından gozden kacırılır ve yaşlanmanın normal bir parcası sanılabilir. Hastalığın başlangıcı sinsi olduğu icin ilk belirtilerin ne zaman ortaya cıktığını net olarak saptamak guctur. Bu donemde en belirgin bulgu unutkanlıktır, bunun yanında hasta kelime bulma zorluğu cekebilir, zamanı şaşırabilir, ozellikle tanımadığı bazen de tanıdığı yerlerde kaybolabilir, karar vermekte ve inisiyatif almakta zorluk cekebilir. Cabuk sinirlenme, ani parlamalar, ice kapanma gibi kişilik değişiklikleri gosterebilir. Hobi ve Cevreye ilgisini kaybetmeye başlar. Para hesaplarını karıştırma,giyinmede hatalar gorulur. Gunluk yaşamda fazla bir bozulma yoktur.
İkinci Evre: Belirtiler gunluk yaşamı daha cok etkilemeye başlarlar. daha unutkan olur, defalarca aynı soruyu sorabilir. Yakın zamanda yaşanmış olayları hatırlamaz.. Tek başına yaşaması gucleşmeye başlar. Alışverişte Banyosunu, temizliğini h Konuşurken takılmalar, aksamalar ortaya cıkar. Kendi başına bırakılırsa kaybolabilir. Davranışsal belirtiler hezeyanlar, hırcınlık ortaya cıkabilir.
Gec Evre: Hasta yardımsız yaşayamaz, yakın belleği tamamen bozuk ve daha uzak gecmişi de kapsamaya başlar. kendini iyi ifade edemez, son donemlerde artık hic konuşamaz soylenenleri de anlamaz. Giyinmesi, temizliği yemek yemesi icin tam yardım gerekir. yakınlarını dahi tanıyamaz, idrar ve sonra dışkı tutmada sorunlar başlar. Son donemdeki hasta bakıma tam muhtac, konuşmayan, anlamayan, genelde sakin, bırakıldığı yerde oturan, yardımsız yuruyemeyen, en sonunda yatağa bağımlı bir hastadır.

Alzheimer Hastalığının tanısı hastanın oykusune ve norolojik-mental muayeneye dayanmaktadır.
Radyolojik goruntulemeler(MR),
noropsikolojik testler ve
laboratuar testleri Alzheimer(B12, TSH, T3, T4) tanı ve ayırıcı tanıda kullanılan testlerdir.

Alzheimer hastalığının seyrini durduran, hastayı iyileştiren bir tedavi metodu yoktur. Hastaların gunluk yaşamını etkileyen unutkanlık ve beceri kayıplarını geciktirmeyi hedefleyen bir tedavi yaklaşımı izlenir. Hastaların beyinlerinde ilerleyici hucre olumu sonucu eksilen asetilkolin miktarını arttırmak icin asetilkolin esteraz enzimini inhib eden ilaclar verilir.

Diğer bir ilac yaklaşımı Alzheimer hastalarının beyinlerinde artmış bir madde olan gultamatı azaltmaya yonelik olarak kullanılan memantin’dir. davranış değişiklikleri, uyku problemlerin kontrolunu sağlamak icin psikiyatrik ilaclar tedaviye eklenebilir. duzenli beslenme ve duzenli uyku tedaviye oldukca yardımcıdır.

Risk Faktorleri ve Korunma

Yaşlanmanın ileri donemlerinde Alzheimer hastalığı riski artmaktadır. Ailede Alzheimer hastası bulunması onemli risk faktorudur. Genetik, Alzheimer’da onemlidir. Kolesterol taşıyıcı protein olan Apolipoprotein (APOE)’nin epsilon 4 aleline sahip olma AH riskini 2–10 kat artırır. Birinci derece akrabasında AH olanlarda risk 2.6 kat, kat artmaktadır.
· Stres
· depresyon
· duşuk eğitim duzeyi,
· kronik alkolizm,
· kafa travması risk faktorleri olarak bildirilmiştir.

· damar sertliği (arterioskleroz)
· diyabet,
· hipertansiyon,
· kolesterol yuksekliği,
· sigara,
· kanda homosistein yuksekliği,
· şişmanlık,
· beyin damar hastalığı
risk faktorleridir.

Alzheimer hastalığına yakalanma riskini azaltmak icin
· damar sertliği,
· inme,
· hipertansiyon,
· kolesterol yuksekliği,
· diyabet,
· kanda homosistein yuksekliği,
· obezite
· sigara gibi damarsal risk faktorleri nden krunmakta fayda vardır.

tedavisi Alzheimer Hastalığı riskini azaltabilecektir.
Alzheimer Hastalığı’nın ilac tedavisinde
· antioksidanlar
· C vitaminin
· E vitamini
· Ostrojen etkisizdir.

Kortizon icermeyen anti-eflamatuvar ilacların (romatizma ilacları) Alzheimer Hastalığı’nın korunması ve tedavisi icin yarar sağladığı gozlenmiştir. Bu ilacların etkisinin, hastalık başlamadan once devamlı alınmasıyla ortaya cıktığı ileri surulmuştur.
kolesterol yuksekliği tedavisinde kullanımı, statin (kolesterol duşurucu ilac) kullananlarda Alzheimer hastalığı sıklığının daha duşuk olduğu fark edilmiştir. Bazı calışmalarda, uzun donem statin kullanımının ozellikle hafif-orta evre Alzheimer Hastalığı tedavisinde yararlı olduğu ve Alzheimer Hastalığı riskini azaltabildiğine dair bazı veriler elde edilmiştir..
· zihinsel ve fiziksel aktivitelerin
· boş zamanları değerlendirme
· zihinsel aktivitelere katılım
· fiziksel egzersizlerin
Alzheimer Hastalığı ve bunama riskini azalttığı veya başlangıcını geciktirebildiği gozlemlenmiştir.

· Yalnız başına yaşamak,
· sosyal ilişkiler icinde bulunmamak,
· depresyon,
hem demans riskini arttırmakta olum yaşını one almaktadır.

Kronik alkolizimin karaciğer, beyin ve periferik sinir sistemi yanında bircok organa zararlı
hafif veya orta miktarda icki icmenin kalp-damar hastalıkları yanında demans ve Alzheimer Hastalığı’nın onlenmesinde yararlı etkisi olduğu bildirilmiştir.
Doymamış yağların riski azalttığına dair bazı veriler mevcuttur.
Haftada bir veya daha fazla balık yiyen kişilerde,
Akdeniz diyetini sık uygulayan kişilerde,
Bu risk azalması, diyette bulunan balık, meyve, sebze ve doymamış yağları fazla tuketme ile orta miktarda alkol alımına bağlanmıştır.
Orta yaşlardan itibaren diyetin duzenlenmesi, fazla kilolardan kurtulma hastalıktan korunmada yarar sağlamaktadır,


[h=2]İstanbul Noroloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]