Alzheimer Hastalığı (AH) demansa yol acan hastalıklar arasında en sık gorulenidir. Sinsi başlangıclı, genellikle yavaş olarak ilerleyen ve bellek problemleriyle kendini gosteren bir beyin hastalığıdır.
Nedeni
AH’nda kalıtımsal geciş şkanıtlanmıştır, ancak tum vakalarda bu gecerli değildir. Alzheimer tipi demansların ortalama %3’u ailesel geciş gosterirken, geriye kalanlar sporadik (yani kalıtımsal olmayan) olgular olarak değerlendirilir. Yani yakın akrabalarınızda AH varsa, bu sizin ya da cocuklarınızın ileride yuzde yuz hasta olacağınız anlamına gelmez. Ancak ailesinde Alzheimer Hastalığı olanlarda bu risk 4 kat kadar fazladır. Kesin nedeni henuz bilinmemektedir, ancak bazı muhtemel nedenler uzerinde durulmakta ve bu konu uzerinde yoğun calışmalar devam etmektedir. Beyinde bulunan sinir hucrelerine hasar veren birtakım toksik maddeler etkili olabilir. Sinirler arasındaki iletişimi sağlayan bazı maddelerin uretiminde azalma ve bunlar arasındaki dengede bozulma etkili olabilir.
Alzheimer hastalığı icin risk faktorleri
Tum demans tiplerinde en onemli risk faktoru yaştır. En sık 65-85 yaşları arasında gorulur ve yaşla birlikte gorulme oranı artar. Kadınlarda Alzheimer Hastalığı riski daha fazladır. Erkeklerde ise beyin damar hastalıkları daha sık olduğundan vaskuler (damarsal) demans daha fazla bulunur. Alzheimer Hastalığının kadınlarda daha fazla gorulmesinde hormonların etkisinin olabileceğine gosterir. Bazı calışmalarda, ostrojen alan kadınlarda Alzheimer Hastalığı riskinin ostrojen kullanmayanlara gore, yarı yarıya az olduğunu gostermiştir. Bu azalma doza ve kullanım suresine gore artmaktadır. Duşuk eğitim seviyesinin ileri yaşlarda hem Alzheimer Hastalığı hem damarsal demans gelişmesi icin risk faktoru olduğu gosterilmiştir. 75 yaşından sonraki demans sayısında eğitimsizlerde belirgin artış gorulur. Eğitimsiz bir kişinin 75 yaşından sonra demansa yakalanma riski, en az 8 yıllık eğitim gormuş bir kişiye gore iki misli fazladır.
Birinci derece yakınlarında Alzheimer Hastalığı bulunanlarda demans gelişme riski ortalama 4 kat fazladır. İki ya da daha fazla birinci derece yakınında Alzheimer Hastalığı olanlarda bu oran daha da artmaktadır. 75 yaşından sonra Alzheimer Hastalığı başlayanlarda, daha onceki yaşlarda başlayanlara gore, aile ilişkisi kesin değildir.
Boksorlerde olduğu gibi, bilinc kaybına neden olan kafa travması ile multipl kafa travmaları Alzheimer Hastalığı icin risk faktorudur. İleri yaşlarda yapılan doğumun, Down Sendromunda da olduğu gibi, Alzheimer Hastalığı icin risk faktoru olduğu bazı calışmalarda ileri surulmuşse de bazı calışmaların bunu desteklemediği gorulmuştur.
Belirtileri
Hastalık oldukca sinsi başladığından aşağıdaki belirtileri kendinizde ya da cevrenizdekilerde fark ederseniz hemen bir doktorunuza muracaat ediniz. Cunku erken tanı konulduğunda tedaviden yararlanma şansınız artacaktır.
Bellek zayıflığı: Erken donemlerde unutkanlık dikkati ceker; ozellikle yakın gecmişteki olayları, insanların yuzleri tanıyamama, isimlerini hatırlayamama, telefon numaralarını, tarihi unutma başlar. Aynı soruları tekrar tekrar sorarlar.
Gunluk yaşam aktivitelerini yapmada zorluklar: Hastanın sosyal yaşantısında ve iş hayatında problemler yaşamaya başlar ve performansı oldukca duşer duşer. Yeni oğrendiği bilgileri saklayamaz. Bu donemlerde uzak bellek korunur, asıl sorun yakın bellektedir. Orneğin; bazı telaşlı insanlar yemeği fırında unutabilirler ve yemek yanınca hemen hatırlarlar. Oysa Alzheimer’lı hastalar yemeği fırında unutmakla kalmazlar, ne hazırladıklarını da unuturlar. Artık kendi elbiselerini secmekte de gucluk cekerler.
Kelime bulmakta gucluk: Kelimeleri unuttuğundan cumle kurmakta zorlanır, konuşmanın akıcılığı bozulur, anlama daha iyidir. Bazen doğru kelime yerine uygun olmayan kelimeleri kullanırlar. Bununla da kalmayıp konuşurken kullandığı cumlenin başını hatırlayamadığından yanlış ve anlamsız cumleler de kurarlar.
Zaman ve mekanı karıştırma: Bellek problemleri daha da artar.Ceşitli paranoid hezeyanlar, ve hallusinasyonlar ortaya cıkar. Bu donemde artık hasta bakıma ve gozetilmeye muhtactır, banyo ve giyinme gibi aktiviteleri yardımsız yapamaz. Hasta evden uzaklaştığında evini bulamaz. Objeleri isimlendiremez, zaman zaman inkontinanslar olur. Artık evin icinde odaları karıştırır, anlama da belirgin olarak bozulmuştur, uyku-uyanıklık donemleri değişmiştir. Bazen emosyonel parlamalar, şuphecilik, inatcılık ve anlamsız hiperaktivite olur. Hastada gecmişte yaşama durumu olur. Olayları doğru olarak yargılıyamaz ve karara varamaz.
Evreleri
Bu hastalık belli başlı uc evreden oluşur ve her evre arasında uzun seneler olabilir. Ayrıca bazı hastalar bu evrelere tabi kalmadan değişik seyredebilir
EVRE I: Genellikle hafif belirtilerin olduğu evredir.
· Bellek Kayıbı (Genellikle yakın bellekle ilgili)
· Gunun tarihini hatırlamada gucluk
· Daha once bildiği mekanları tanıma gucluğu (Ornek: Hasta kendi evinde olmasına rağmen nerede bulunduğunu karıştırabilir)
· Karar vermede gucluk
· Kelimeleri bulma gucluğu
EVRE II:Gunluk Yaşam Aktivitelerinin surmesini engelleyen belirtiler.
· Belirgin bellek problemleri(Ornek: aile elemanlarının isimlerini unutma)
· Kendine bakım işlevlerinin bozulması (Ornek: yıkanma, giyinme gibi işlevlerde yardım gerekir)
· Cevrede kaybolma (yalnız başına sokağa cıktığında kaybolur)
· Konuşma bozukluğu artar
· Hallusinasyonlar olur (Yani olmayan cisimleri varmış gibi algılar)
EVRE III:Hasta tamamen bağımlı hale gelir. Yani zihinsel bozukluklar belirgin fiziksel bozukluklarla beraberdir.
· Yardıma rağmen beslenmede sorunlar olur
· Arkadaşlarını ve aile fertlerini tanımada buyuk guclukler olur.
· Yurume gucluğu (Hemen hemen yatağa bağımlı hal alır)
· İdrar ve/veya gaita kacırma
· Belirgin davranış ptoblemleri olur.

Tanı konulduktan sonra ortalama yaşam suresi 4-10 yıldır. Bazen bu 1-20 yıl da olabilir. Bu hastalar genelde aspirasyon pnomonisi, eskarlarla veya araya giren enfeksiyonlarla kaybedilir.
Tedavi
Bu hastalığın kesin nedeni henuz bilinmediğinden hastalığı tamamen ortadan kaldıracak bir tedavi yoktur. Ancak erken tanı ile, hastalığın belirtileri azaltılır ve ilerlemesi durdurulabilir ya da yavaşlatılabilir. Boylece hastaların yaşam kalitesi en yuksek seviyede tutulmaya calışılır.

[h=2]Ankara Psikiyatri uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]