Alkol ve alkol kullanma alışkanlığı insanlık tarihi kadar eski olup, Paleolitik Cağ’a kadar uzanmaktadır. Bunun ipucları etimolojik calışmalardan ve Taş Devri kulturlerinin 20. yuzyıla kadar yaşayan kalıntılarından elde edilmiştir. Etimolojik kanıtlara gore tercih edilen en eski icecek bal likorudur.
Alkol kelimesi Arapca'da bir şeyin ozu, aslı anlamındaki "el kuul (al kihl, el kuhl)" sozcuğunden gelmektedir (2). İngilizcede “bal likoru” anlamında kullanılan “mead” kelimesinin, orta İngilizcedeki “mede”, Anglo-Sakson dilindeki “meodu”, Grekcedeki “methy” ya da Sanskritcedeki “madhu” kelimelerinden turediği duşunulmektedir. Sanskrit ve Grek dilinde bu terim hem “bal” hem de “zehirleyici, intoksike edici icecek” anlamlarını taşımaktadır (1).
Orta cağda, Avrupalılar Araplardan gelişmiş damıtma tekniklerini almış ve şarap yapımı manastırların egemenliğine gecmiştir. Bu durum, din adamları arasında alkolizmin artmasına yol acmıştır. Damıtma teknolojisinin daha da gelişmesiyle 18. yuzyıl Avrupa’sında aşağı sınıf arasında alkol kullanımı giderek yayılmış, 19. yuzyılda Amerika’da zirveye ulaşmıştır (3).
Kaynaklara gore ilk keşfedilen psikofarmakolojik ajan alkoldur. Damıtma işlemi M.S. 800’de Arabistan’da keşfedilmiştir. Asırlarca distile alkol tıpta da kullanılmıştır. Tarih boyunca Hipokrat’tan başlayarak pek cok hekim alkollu ickilerin insan sağlığına olan zararlı etkilerinden soz etmişlerdir. Ancak diğer ruhsal rahatsızlıklar gibi, alkolizmin de ahlaki ve dinsel acıklamalardan sıyrılarak tıbbi bir sorun olarak kabul edilmesi son 150 yıla dayanmaktadır (1).
1700’lerde Dr. Benjamin Rush (1790) aşırı alkol kullanımını bir hastalık olarak tanımlamış, tedavisini de alkolden tamamen uzak durmak olarak belirlemiştir. 19. yuzyıl başlarında alkol bağımlılığı olan hastalar icin sıklıkla kullanılan terim “ayyaşlık” iken, 1849 yılında bir halk sağlığı uzmanı olan Magnus Huss, alkolun ruhsal ve bedensel etkilerini goz onune alarak, bu hastalığı ayrı bir klinik antite olarak incelemiş ve “alkolizm” terimini onermiştir. Bu terim sonradan tum dunyada kabul gormuştur. Huss alkolizmi aynı zamanda akut ve kronik formlar adı altında tanımlamış, sarhoş olma ve deliryum tremensi akut form, alkolun kronik etkilerini ise alkolizmin kronik formu olarak değerlendirmiştir (1, 4).
19. yuzyılın ikinci yarısında Carpenter (1850), Crothers (1893) ve Kerr (1888) alkol kullanımı ile ilgili sorunları gunumuzdeki bağımlılık kavramına benzer bir bağlamda ele almaya başlamışlardır. Alkol bağımlılığının hastalık kavramı icinde değerlendirilmesi bu tarihlere dayanırken sınıflandırma sistemlerine dÂhil edilmesi 20. yuzyılın ilk yarısına tekabul etmektedir.
Kraepelin, kronik alkol kullanımına bağlı organik bozukluklara yer verdiği Psikiyatri Kitabı’nda, (1909-1915) intoksikasyon psikozunu, major bir kategori olarak sınıflayan ilk isimdir. 1976’da Edwards ve Gross “Alkol Bağımlılığı Sendromu” kavramını geliştirmişlerdir. Bu kavramının International Classification of Diseases (ICD) ve Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) sınıflandırma sistemlerinde alkol bağımlılığı ile ilgili tanımların geliştirilmesinde onemli etkisi olduğu duşunulmektedir (5).
Bugun alkolizm; kişilik ozellikleri, oğrenme mekanizmaları, psikoanalitik dinamikler, psikososyal etkenler, aile sistemlerine yonelik ele alınmasının yanısıra, alkolun psikofarmakolojisi, genetik yapı, biyolojik yatkınlık, psikiyatrik ve tıbbi komorbidite gibi bircok yonden ele alınmaktadır (3).
Kaynaklar
(1) Coşkunol H, Celikkol A. Alkol Kullanım Bozuklukları ve Tedavisi. Ege Psikiyatri Surekli Yayınları Kitap 1(icinde). İzmir: Ege Universitesi Basımevi; 1996.
(2) Oncu F, Ogel K, Cakmak D. Alkol Kulturu-1: Tarihsel Surec ve Meyhane Kulturu. Bağımlılık Dergisi. 2001; 2(3): 133-138.
(3) Yapıcı A, Alkol Bağımlılığında depresyon ve anksiyetenin yeti yitimi ve yaşam kalitesine etkisi [Tez]. İstanbul: Bakırkoy Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Hastanesi, 2006.
(4. Ceylan E, Turkcan A. Araştırma ve Klinik Uygulamada Biyolojik Psikiyatri. 2. Cilt. 1. Kitap. Alkol ve Madde Kullanım Bozuklukları. Genişletilmiş 2. Baskı, İstanbul; 2003:1-50.
(5) McCrady S, Epstein E. Addictions, A Comprehensive Guidebook. New York: Oxford University Press; 1999.

[h=2]Uşak Psikiyatri uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]