[h=1][/h]Anafilaksi, yaşamı tehdit eden sistemik bir reaksiyondur. Coğunlukla bağışıklık sistemimizin aracılık ettiği mekanizmalar ile mast hucreleri ve bazofillerden salgılanan başlıca histamin ve bazı maddelere bağlı olarak gelişir.
Yaşamı tehdit eden reaksiyonlar olduğu icin tedavisi suratle yapılmalıdır. Bu nedenle hastanın kendisi ya da cevresindeki kişiler (anne/baba, arkadaşlar) hastalığın tedavisi konusunda bilgi sahibi olmalıdır. En cok besinler, ilaclar ve arı sokmasına bağlı olarak anafilaksi gelişir.
Anafilaksiye neden olan alerjenlerden uzak durmak yanında tedavinin en onemli basamağı olan “adrenalin” ilk once yapılmalıdır. Bu nedenle hastalar ya da yakınları yanlarında mutlaka adrenalin oto-enjektor taşımaları gereklidir. Anafilaksi geciren hastalar kolayca tanınması ve hızlı tedavi imkanı sağlaması acısından uzerinde tanımlayıcı işaretler (kolye, bileklik vb) taşıması cok onemlidir.
Cevremizdeki bir cok alerjen anafilaksiye neden olabilir.
Besinler (inek sutu, yumurta, kuruyemişler, balık, kabuklu deniz urunleri vb)
İlaclar
Bocek sokmaları (bal arısı, yaban arısı vb)
Latex
Alerjenlere ek olarak fiziksel aktivitelerde anafilÂksiye neden olabilir. Bu durum egzersizin tetiklediği anafilaksi olarak tanımlanır. Anafilaksiye neden olan faktorler tanımlanamadığında sebebi bilinmeyen (idiyopatik) anafilaksi tanımı kullanılmaktadır. Anafilaksiye neden olan cevresel faktorler alerji ve immunoloji uzmanı olan doktorunuz tarafından mutlaka ortaya cıkarılmalıdır.
Anafilaksinin Belirti ve Bulguları Nelerdir?
Anafilaksi cok hızlı gelişir. Sorumlu alerjene maruz kalındıktan sonra dakikalar icerisinde anafilaksi tablosu ortaya cıkabilir. Bazı durumlarda anafilaksi tablosunun klinik bulguları daha gec yani saatler icerisinde de ortaya cıkmaktadır.
Klinik bulgular
Cilt bulguları en sık gorulmektedir.
Kızarıklık, kaşıntı, deride kabarıklık ve sıcaklık hissetme
Solunum sisteminde
Burun akıntısı, hapşırık, nefes darlığı, oksuruk, goğuste tıkanıklık hissi ve hışıltı, ağır durumlarda morarma (siyanoz) gorulebilir.
Dolaşım sisteminde
Tansiyon duşmesi, carpıntı, nabız sayısında azalma ya da artış, baş donmesi, halsizlik ve ağır durumlarda şok gelişebilir.
Sindirim sisteminde,
Ağız ve boğazda şişme, yutma zorluğu, Kusma, ishal, mide krampları gorulebilir.
Anafilaksi Sebepleri Nelerdir?
Anafilaksi, coğunlukla alerjenlerle karşılaşmaya bağlı olarak ortaya cıkmaktadır. Bu karşılaşma ağızdan alınan besinler, kas ici ya da damar icine verilen ilaclar, arı ve bocek sokmaları, deri ve solunum yolu ile alınan alerjenler ile oluşmaktadır.
Anafilaksi neden olan faktorler;
Besinler
İlaclar
Bocek sokmaları
Latex
Egzersiz
Radyokontrast meddeler,
Nedeni bilinmeyen
Bazen anafilaksi tablosu bazı faktorlerin bir araya gelmesi ile ortaya cıkar. Orneğin sorunsuz şekilde alerjik olduğu besini tuketen hastalar, ardından egzersiz yaptığı zaman anafilaksi gelişmektedir. Bu durum az gorulmekle beraber ergenlik donemi ve kızlarda daha sık gorulmektedir. Diğer bir deyişle egzersiz yapmadığı zaman alerjik olduğu besini bu hastalar rahatca tuketmektedir. Egzersizin tetiklediği besinlerle ilişkili anafilaksi olarak tanımlanmaktadır.
[h=3]Anafilaksi Tedavisi[/h]Tedavinin en onemli basamağı ve ilk kullanılacak ilac ADRENALİN’dir. Yaşam kurtarıcı olan adrenalin kas icine yapılmalıdır.
Anafilaksi ani gelişen ve yaşamı tehdit eden reaksiyon olduğu icin tedavisinde zamana karşı yarışılmalıdır. Adrenalin suratle kas icine yapılmalıdır. Sağlık ekibini bekleyecek ya da sağlık kurumuna gidecek kadar sureniz olmayabilir. Bu uygulama sizi yaşama bağlayan en onemli aşamadır. Bu nedenle hastaların herhangi birine ihtiyac duymadan kendi kendine yapabileceği adrenalin iceren otomatik ozel enjektorler (adrenalin oto enjektor) yapılmıştır. Her hasta ya da hasta yakını mutlaka bu adrenalin oto-enjektoru yanında bulundurmalıdır. Tek kullanımlık olan bu enjektorler hasta tarafından uyluk bolgesine (elbise uzerinden de olabilir) yapılmalıdır. Ardından en yakın sağlık kuruluşuna tedavisinin devam etmesi icin de başvurmalıdır.
Anafilaksi geciren hastalara tıbbi tedavi yapılmasının yanında daha da onemlisi hastanın tekrar aynı duruma duşmemesini sağlamak gerekiyor. Bu aşama hastalar icin cok onemlidir.
Onlemler;
[h=3]Alerjenlerden kacınma;[/h]Anafilaksiye neden olan alerjenler alerji ve immunoloji uzmanı tarafından tanımlanmalıdır. Hastaların da bu alerjenlerden kacınması gerekmektedir. İlac alerjisi olan hastalar hekime gittiğinde mutlaka alerjisi olduğu ilacı hekimine soylemelidir. Arı sokmasına bağlı anafilaksi geciren hastalar aşı tedavisi ve adrenalin oto-enjektor taşıması yanında arı sokmalarına karşı gerekli onlemleri almalıdırlar.
Etiket okuma
Bu konuda karşılaşılan en onemli sorun besin alerjisi olan hastalarda yaşanmaktadır. Alerjisi olduğu besinden korunma acısından hasta ve hasta yakınları cok iyi bilgilendirilmelidir. Diğer yandan marketlerde satılan gıdalar cok farklı katkı maddeleri icermektedir. Bu hastalar icin onemli bir tehlike oluşturmaktadır. Yasal duzenlemeler ile bu durum kontrol edilmesine rağmen etiket iceriği hasta ve hasta yakınları tarafından cok dikkatli okunmalıdır.
Ev dışında alerjenlere maruz kalabilirsiniz!
Besin alerjilerinde diğer onemli sorunlardan biri ise dışarıda (restaurant, kafe vb) hazırlanmış gıdaların tuketilmesi ile ortaya cıkmaktadır. Cocuğun okulunda da benzer sorunlar yaşanabilir. Dolayısıyla cok geniş kapsamlı bilgilendirme eğitim ile sorunlar en aza indirgenebilir.
Anafilaksi geciren hastalara daha hızlı tanı konulabilmesi icin uzerlerinde belirtec (kolye, bileklik) taşımaları gereklidir. Ayrıca yazılı eylem planı ile reaksiyon gecirenlerin neler yapabileceği konusunda rehberlik edebilecek dokumanlar hekim tarafından sağlanmalıdır.
[h=3]İmmunoterapi (aşı tedavisi)[/h]Arı sokmalarına bağlı anafilaksi geciren hastalar mutlaka aşı programına alınmalıdır. Bu yontem ile oldukca iyi sonuclar alınmaktadır.
Anafilaksi benzeri durumlar
Yabancı bir madde ile karşılaşma sonucunda da anafilaksi tablosuna benzer reaksiyonlar (anafilaktoid reaksiyon) gelişebilir. Bu reaksiyonlar IgE aracılıklı değildir ve onceden hastanın duyarlılaşması gerekmemesidir. Anafilaksi benzeri reaksiyonlar oykusu olmayan insanlarda da gelişebilir (radyo kontrast maddeler vb).
Adrenalin Oto Enjektor Kullanımı
Adrenalin oto-enjektoru, anafilaksi geciren ve gecirme riski olan hastaların (arı alerjisi, gıda alerjisi vb) beklenmeyen anafilaktik reaksiyonlarının gelişmesi durumunda acil tedavisi icin (hastaneye ulaşıncaya kadar) geliştirilmiş bir otomatik şırıngadır. Hasta tarafından kendi kendine uygulanabilecek şekilde yapılmıştır.
Sadece hekimler tarafından recete edildikten sonra alınmalıdır.
Adrenalin Oto-enjektoru, Sadece Doktor Tarafından Hastaya Uygun Dozlarda Recete Edildikten Sonra Kullanılmalıdır.
Oto-enjektorun kullanımı ile ilgili hekiminden mutlaka eğitim almalısınız. Yine de zamanla bazı konuları unutabileceğinizi duşunerek bilgilerinizi guncellemeyi ihmal etmemeniz gerekmektedir.

[h=2]Aydın Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]