[h=1][/h]Rinit (nezle) cok sık gorduğumuz ve insan sağlığı uzerine olumsuz etkileri olan bir hastalıktır. Burun işlevlerindeki bozulmaya bağlı olarak kişilerin okul performansları duşmekte, iş guclerinde kayıplar olmakta ve ayrıca sosyal yaşamları da olumsuz yonde etkilenmektedir. Bunun yanında rinit bir cok hastalığı (astım, rinosinuzit ve orta kulak iltihabı) olumsuz yonde etkileyebilir veya ortaya cıkmasına zemin hazırlayabilmektedir.
Rinitler alerjik ve alerjik olmayan başlıklar halinde incelenmektedir.
Alerjik Rinitli hastalarda alerjenlere karşı IgE yanıtı oluşmaktadır. Bağışıklık sitemimiz zararsız, fakat yabancı maddelere karşı IgG tipinde antikor oluşturur. Ancak bazı kişiler nedenini tam olarak bilemediğimiz oldukca karmaşık mekanizmalar ile bu maddelere karşı IgE tipinde antikorlar uretir. IgE yanıtı verilen bu maddeleri artık alerjen, bu kişileri de alerjik birey olarak tanımlıyoruz. Alerjen olarak tanımladığımız bu maddeler vucudumuza her hangi bir yol ile tekrar girdiğinde IgE-Alerjen etkileşimi olur. Bu etkileşim ile mast hucrelerinden histamin ve bircok mediyator olarak adlandırdığımız kimyasal maddeler salınır ve organa gore (burun, goz, akciğerler, cilt vb) tipik alerji semptomları ortaya cıkar.
Alerjik rinit mevsimsel (saman nezlesi) olabilir. Mevsimsel alerjik rinit’te en sık polenlere bağlı olarak bulgular ortaya cıkar. Belirli donemlerde duyarlı olunan alerjenler havada varsa semptomlar gorulur. Diğer zamanlarda şikayetleri yoktur. Semptomlar polenlere bağlı olduğu icin bolgeler arasında da farklılıklar gozlenebilir.
Bazı hastaların ise şikayetleri cok uzun surelidir. Perennial (yıl boyu) alerjik riniti olan hastalar daha cok ev ici alerjenlerine duyarlıdır. Ev tozu akarları, evcil hayvan alerjenleri, mantar sporları gibi ev icinde bulunan alerjenler onlem alınmadığı takdirde yıl boyu semptomlara neden olurlar.
Alerjik riniti olan hastalarda sıklıkla konjuktivit bulguları da gorulur. Astım ve alerjik rinit tek hava yolu ve tek hastalık olarak kabul edilmektedir. Alerjik rinitli hastalarda astım sık gorulmektedir. Rinit varlığında astımın kontrolu zorlaşır. Mutlaka her ikisi birlikte tedavi edilmelidir.
Alerjik riniti olan hastalar alerjenlerden başka sigara dumanı, keskin kokulara maruz kaldıklarında ya da aşırı sıcak ve nemli ortamlarda da şikayetleri olabilir.
Riniti olan hastaların ucte biri alerjik değildir. Bulguları alerjik nezleye benzerlik gosterir. Alerjik olmayan rinitli hastaların burun mukozaları şiş ve devamlı burun akıntıları olabilir. Daha cok erişkinlerde gorulur. Alerjenlere IgE yanıtı olmadığı icin deri prik testleri negatiftir ve serumda alerjene ozgu IgE saptanamaz.
Bazı kişilerde ısı veya nem değişikliği olduğunda nezle şikayetleri başlar. Vazomotor Nezle olarak adlandırılan bu durumda burun tıkanıklığı ve geniz akıntısı gorulur. Bu belirtiler aynı zamanda sigara dumanına ve keskin kokulara (parfum dahil) maruz kalındığında ve duygusal bozukluk durumunda da ortaya cıkabilir. Vazomotor nezlenin nedeni alerji değildir. Ancak alerjik nezlesi olan kişilerde de meydana gelebilir.
Uzun sure dekonjestan iceren burun spreyi kullanıldığında veya kokain kullananlarda da rinit bulguları gorulebilir. Bu durum rinitis medicamentosa olarak adlandırılır. Dekonjestan iceren burun spreyleri sadece kısa sureli kullanım icin uygundur. Aşırı kullanımları tam tersi etki yapıp burun tıkanıklığına neden olabilir. Bu şekilde yan etki oluşan hastaların doktoru ile temasa gecerek burun spreylerini yavaş yavaş azaltmaları gerekir.
Bazı kişilerde hormonal nedenler ile rinit semptomları ortaya cıkabilir. Bu tur nezle hormonlardaki değişiklikler ile birlikte gorulur. Bu durum genellikle gebelik sırasında, ergenlikte, adet donemlerinde veya hipotiroidi durumlarında ortaya cıkar. En onemli belirtili ciddi burun tıkanıklığıdır.
[h=3]Rinit Belirti ve Bulgular[/h]Burunda, damakta, boğazda ve gozlerde kaşıntı
Burun tıkanıklığı
Burun akıntısı
Burunda kaşıntı
Hapşırık
Goz altlarında morluk
Gozlerde sulanma
[h=3]Rinit Tanı[/h]Rinit tanısının konulmasında hastanın oykusu cok onemlidir. Semptomların ozellikleri, mevsimsel ozellikleri, ortaya cıkmasına neden olan faktorler ve ailesel oyku tanı ve tetikleyicilerin belirlenmesi acısından yol gostericidir. Tanı icin burun akıntısında eozinofil aranabilir. Tetikleyicilerin belirlenmesi amacıyla deri prik testleri yapılır. Hastanın durumuna gore ayırıcı tanı icin endoskopi ve sinus tomografisi cekilebilir. Alerjik rinit semptomlarınız varsa alerji ve immunoloji uzmanı tarafından değerlendirilmeniz gerekmektedir.
[h=3]Rinit Tedavi[/h]Eğer alerjik rinitiniz varsa ve tetikleyiciler belirlenmiş ise bunlardan korunmak tedavinin ilk ve en onemli basamağını oluşturmaktadır. Ev ici alerjenler ya da polenlere karşı korunma onlemleri icin tıklayınız.
Rinit tedavisinde antihistaminler (ağızdan ve sprey), kortizonlu (kortikosteroid) spreyler ve tuzlu su kullanılır. Burunda tıkanıklık fazla ise ilk başta dekonjestanlar kısa sureli (dort gunden az) kullanılabilir. Akıntı cok fazla ise ipratropium burun spreyleri faydalı olabilir. Alerjik reaksiyona bağlı olarak gelişen burun tıkanıklığında kortizonlu spreyler oldukca etkilidir.
Alerjik riniti mevsimsel olanlarda bu ilaclar oldukca etkilidir. Bu hastalarda mevsim oncesi tedavi başlanması ile semptomları onlenebilir ya da mevsimi daha hafif şikayetler ile gecirmesi sağlanabilir.
İmmunoterapi (aşı tedavisi) alerjik rinit tedavisinde kullanılabilir. İyi secilmiş hastalarda immunoterapi hem hastalığın tedavisinde hem de gelişebilecek astım gibi hastalıkların onlenmesinde etkili olabilir. İmmunoterapi enjeksiyon yolu ile yapılabildiği gibi son zamanlarda oral yol ile yapılan aşılar da bulunmaktadır. Ancak unutmamak gerekir ki immunoterapi yapılacak hasta secimi tedavinin başarısı icin son derece onemlidir. Uzun bir surece (3-5 yıl) başlarken immunoterapiye alerji ve immunoloji uzmanı ile birlikte karar verilmelidir.

[h=2]Aydın Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]