Akupunkturun etki mekanizmasıAKUPUNKTURUN ETKİ MEKANİZMASI
Akupunkturun etki mekanizmaları Akupunktur noktasına iğne batırıldığı zaman, objektif ve subjektif etkiler gozlenir.
1. Subjektif etkiler : Akupunktur noktasına batırılan iğne deride bolgesel olarak gerginlik, baskı, ısınma ve acı hissine yol acmaktadır. Buna Cin literaturunde “Deqi” denir (10). Akupunktur iğnesi batırıldığı zaman, noktanın cevresinde eritem oluşur. Bunun sebebi zarar goren hucrelerden salınan histamin, bradikinin ve benzeri maddelerdir.
2. Objektif etkiler
a. Sinir sistemi uzerine etkileri
b. İmmun sistem uzerine etkileri
c. Metabolizma uzerine etkileri
d. Gastrointestinal sistem uzerine etkileri
Akupunktur noktaya iğneyi batırdığımız zaman sinir ucu (Reseptor) uyarılır ve bu uyarı sinir yoluyla omuriliğine ve oradan da beyindeki ilgili merkezlere ulaşır. Bunun sonucu olarak vucudumuzda ceşitli kimyasal maddeler değişik alanlarda salgılanır ve dolaşım yoluyla salgılanan kimyasal maddeler hastalıklı olan bolgeye ulaşırlar ve etkisini gosterirler.
Akupunktur tedavi etkisi 6 grupta toplanır:
1. Analjezik etki
2. Sedasyon etkisi
3. Homeostatik etkisi
4. İmmun stimulan etkisi (Bağaşıklık sistemi guclendiren etki)
5. Psikolojik etkisi
6. Motor fonksiyonlarda iyileşme etkisi.
1.Analjezik etki: Analjezik (Ağrı kesici) etki salgılanan Endorfin ve Enkefalinler ile elde edilir.(Endorfin ve Enkefalinler cok guclu ağrı kesici ozelliğe sahip kimyasal maddelerdir). Akupunkturun analjezik etkisi hemen tedaviden sonra gorulur ki bu da artrozların, baş ağrılarının, bel ve boyun ağrılarının ve buna benzer ağrılı sendromların tedavisinde etkilidir. Bu salgılanan endorfin ve enkafalinler Ağrı eşiğinin yukselmesini de sağlayarak analjezik etkiyi artırırlar.
2.Sedasyon etkisi: Akupunkturun beyinde Dopamin, Serotonin, Endorfin, GABA (gama-amino-buterik-asid) salınımında artış sağladığı tesbit edilmiştir. Bu maddelerden Serotonin ve Dopamin insanda sedasyon sağlayan maddeler olup hastayı rahatlatır. Serotonin ve Dopamin artışı depresyon’da, insomnia’da, anksiyete’de, histeri’de, ilac bağımlılıkları ve davranış bozukluklarında sedasyon etkisini artırdıkları tespit edilmiştir.Sedasyon etkisi Raphe sistem, Bazal ganglionlar, Retikuler formatio gibi bazı beyin bolgelerinin aktivasyonu ile sağlandığı tespit edilmiştir.
3.Homeostatik etkisi: Akupunktur Sempatik ve Parasempatik sinir sistemini dengeye sokarak homeostatik etki sağlar.
4.İmmun stimulan etkisi: Akupunktur vucut direncini artırır. Vucudumuzun bağışıklık sistemini guclendirerek bakteri ve viruslerin neden olduğu enfeksiyonlardan korur. Vucudun hastalıklara karşı direncini arttırır.Akupunktur tedavisinden sonra,lokositlerin (Beyaz kan hucreleri) arttığı,vucudun direnc gucunu oluşturan gamaglobulinlerin,antikor ve substanslarının kandaki seviyelerinin arttığı tesbit edilmiştir.
Akupunkturun immun sistem uzerine etkisinin,endojen opioidlerden beta endorfin (BE), LE ve metionin enkefalinin bu sisteme yaptığı etkilere bağlı olduğu duşunulmektedir. Elekroakupunktur uygulamasının dalakta BE salgılanmasını yukselttiği ve bunun sonucu NK hucre aktivitesini ve interferon gamma duzeyini artırdığı sonucuna varılmıştır. TNF-alfa, interferon gama, interlokin-1 alfa,interlokin-2 B hucre proliferasyonunu artırırken,interferon gama ve interlokin-2 de antikor yapımını artırmaktadır.
Endorfin ve enkefalinlerin NK hucre aktivitesi,sitotoksik T lenfosit generasyonu, monositkemotaksi, interferon gama, interlokin-1, interlokin-2, interlokin-4 ve interlokin-6’nın uretimini artırdığı tespit edilmiştir. Alfa, beta ve gamma endorfinlerin değişik immun fonksiyonlara sahip olduğu belirlenmiştir. Kanda ki lokosit, antikor ve gama-globulinlerin değerini artırarak bu etkiyi yapar ve boylece enfeksiyona karşı vucut direncini artırır.
5.Psikolojik etki: Akupunktur uygulaması ile merkezi sinir sistemi ve plazmada duzeyi yukselen endojen opioidlerden enkefalinlerin ruhsal ve psikolojik durumu duzenlemede rol aldığı belirtilmektedir. Enkefalinlerin antidepresan, antikonvulsif ve anksiyeteyi giderici etkilerinin olduğu bilinmektedir. Akupunkturun endojen opioidlere ilave olarak, merkezi sinir sisteminde serotonin duzeyini artırdığı gozlenmiştir.
Serotonin, ‘’mutluluk hormonu’’ adıyla bilinen ve ruh halimizi cok etkileyen bir hormondur. Serotoninin ,Sakinleştirici ve trankilizan etkisi vardır. Gunumuzde yapılan calışmalar sonucunda depresyon, migren, obsesif kompulsif bozukluk, obezite, insulin direnci, fibromiyalji ve hiperaktivite gibi bircok hastalığın temelinde serotonin eksikliğinin olduğu duşunulmektedir.
serotoninin, kişinin kendini iyi hissetmesi, mutlu ve halinden memnun olması, iştahının ve seks durtulerinin normal duzeyde olması ve psikomotor dengenin sağlanmasında etkilerinin bulunduğu tespit edilmiştir.
Serotonin uykuyu, seksuel enerjiyi, ruh halini, ani ve aşırı isteklerle iştahı duzenler. Duşuk serotonin miktarı, sinirli, huzursuz ve depresif ruh hallerine neden olabilir. Mide ve bağırsak bolgesindeki kas sisteminin hareketlerini yonetir, ağrı algılama sisteminizi duzenler ve dinlendirici bir uyku sağlar. Serotonin duzeyi duştuğunde ise keyfimiz ve genel ruh halimiz etkilenir.
Bunun dışında insan vucudundaki serotonin duzeyini, ceşitli hormonlar da etkilemektedir. Orneğin kadın vucudundaki ostrojende artma, serotonin duzeyinde de bir artışa neden olmakta; aynı şekilde, kadınların Âdet gormeleri sırasında, ostrojen hormonlarında duşuş olması, serotonin duzeyini de duşurmekte ve bu durum, kan damarlarının aşırı genişlemesi sonucu, kadınlarda migren başlamasına neden olabilmektedir.
Beyindeki bir serotonin eksikliği endojen depresyona yol acabilir, iştahı bozar ve obezite veya anoreksiya ve bulimia nevroza gibi diğer yeme bozukluklarına yol acabilir, ayrıca uykusuzluktan sorumlu olabilir. Migren atağından once vucuttaki serotonin duzeyi yuksek olmakta, atak gectikten sonra da duşmektedir. Ayrıca kalp krizi gecirmiş bircok hastanın depresif olduğu ve bu kişilerin idrarında daha cok serotonin atıldığı tespit edilmiştir. Aclık, yorgunluk, stres, yemek, ışık ve ilacların serotonin duzeyini duşurduğu tespit edilmiştir.
Serotonin yukseldiğinde veya yeterli olduğunda ise; moralimiz yuksek olur, rahat uyku uyuruz, iştahımız azalır,ruh sağlığımız duzelir,enerjimiz artar.Vucudumuzda bu kadar etkili olan bu hormonun duzensizliğinde bircok hastalık ortaya cıkar
6.Motor fonksiyonlarda iyileşme etkisi: Akupunktur uygulaması ile motor fonksiyonlarda iyileşme etkisi gorulmuş ve bundan dolayı hemipleji (Felc) rehabilitasyonunda ve fasial paralizi( Yuz felci) vakalarında tatbik edilmiştir. Akupunktur uygulaması sinir sistemini etkilemekte ve noronlarda K+ , Na+ , Ca+ konsantrasyonlarında, merkezi sinir sisteminde beta endorfin ve losin enkefalin gibi noropeptidlerin ve aspartat gibi norotransmitterlerin miktarlarında değişmelere neden olduğu gozlenmektedir. Araştırmacılar, akupunkturun etkilerinin beyin tarafından duzenlendiği goruşunde ağırlıklı olarak durmaktadırlar ve EA uygulamasının sinir hucresi aksiyon potansiyelinde guclu bir değişmeye neden olduğunu belirtmektedirler. Paralizi olgularında gec safhalarda bile akupunkturla cevap alınabilmektedir.
Akupunktur,Kas, tendon ve kemik yapısını kuvvetlendirdiği tespit edilmiştir. Yapılan deneysel calışmalarda calışma gucunu artırdığı tespit edildiğinden dolayı Sporcularda doping amacıyla kullanılmaktadır.

[h=2]Antalya Akupuntur Uzmanı uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]