Temporomandibular Eklem Bozukluğu (Temporomandibular Joint Disorder) Nedir??
Cenemizdeki eklem kası; lif, disk ve kemiklerden oluşan karmaşık yapının gerektiği şekilde calışmaması sebebiyle olan herhangi bir problem cene eklemi rahatsızlığı olarak adlandırılır.
Cene eklemi rahatsızlığı Nedir?
TMD, veya tam soylenişi ile Temporomandibular Eklem Bozukluğu (Temporomandibular Joint Disorder), alt ve ust ceneyi birleştiren bağın duzgun şekilde calışmamasıdır. Bu bağ, vucuttaki en karmaşık yapılı eklemlerden biri olup alt cenenin one, arkaya ve yana hareket etmesini sağlamakla gorevlidir. Bu kas; lif, disk ve kemiklerden oluşan karmaşık yapının gerektiği şekilde calışmaması sebebiyle olan herhangi bir problem cene eklemi rahatsızlığı olarak adlandırılır. Sıklıkla cene eklemi rahatsızlığı meydana geldiğinde, bir an icin cene yerinden fırlayacakmış veya birbirine carpacakmış ya da kilitlenecekmiş gibi bir his oluşur. Bu duzen bozukluğunun kesin sebebinin ne olduğunu belirlemek ekseriyetle mumkun değildir.
Cene Eklemi Rahatsızlığının Belirtileri Nelerdir ?
Cene eklemi bozukluklarının bircok işaret ve belirtileri vardır. Ekseriyetle bir insandaki rahatsızlığın cene eklemi bozukluğu olup olmadığını bilmek zordur cunku buna ilişkin belirtilenden biri ya da hepsi başka problemlerde de gorulebilir. Diş hekiminiz klinik incelemelerde bulunarak ve gerekli filmleri cekmek suretiyle, bir tıbbi ve diş ozgecmişinizi de tam belirleyerek, en uygun tanıyı koyar.
En cok gorulen cene eklemi bozukluğu belirtilerinden bazıları şunlardır:
Kulakların onunden başlayan ve kafanın gerikalanı ile boyna ve omuzlara yayılan başağrısı
Yuzde yorgunluk hissi,
Ozellikle bir şeyi ciğnediğinizde, konuştuğunuzda ya da ağzınızı geniş actığınızda kulağın on bolgesinde meydana gelen ağrı ve kaslarda gevşeklik,
Ağzı acıp kapadığınızda rastgele oluşan, sanki cene takılıp kalmış hissi,
Ağzı cok geniş acamama,
Cenelerin kilitlenmesi, takılıp kalması veya cıkması,
Ağzı acmayı zorlaştıran yuz kasları spazmı veya dişlerinin normal oturmuyormuş gibi olmasından oluşan ani, rahatsız edici kapanış hissi,
Ağzı acıp kapadığınızda dişlerde carpma, takırdama veya catırdama sesleri veya cenede surtme hissi,
Esneme, ağzı genişce acma veya sakız ciğneme nedeniyle meydana gelen ağrı
Yuzun bir tarafında şişme
Bazı kişilerde de ayrıca kulak ağrısı, diş ağrısı, baş ağrısı (genelde migren gibidir), kulaklarda cınlama, goz cevresinde ağrı ve basınc ,baş donmesi ve duyma problemleri de gorulmektedir.
Cene Eklemi Rahatsızlığı Nasıl Tedavi Edilir?
Cene eklemi rahatsızlığı icin tek bir kati tedavi yontemi olmamasına karşın, belirtileri onemli olcude azaltacak bircok değişik tedavi yontemi bulunmaktadır. Diş hekiminiz aşağıdakilerin bir ya da birkacını size tavsiye edebilir:
Hafif ısı uygulayarak veya kas gevşetici, aspirin veya benzeri tarzda ağrı azaltıcı ya da ağrı kesici ilaclar almak suretiyle kas spazmlarını ve ağrıyı bertaraf etmek,
Kişiye ozel olarak yapılarak dişlerin uzerine takılan ve boylelikle onların karşı cenedeki dişlere takılmasına engel olmak suretiyle cene sıkma ve gıcırdatmanın zararlı etkilerini azaltıcı, ısırma plağı olarak da adlandırılan bir koruyucu plak (okluzal splint) takmak,
Cenedeki kas basıncının kontrol etmeye yarayan rahatlama tekniklerini oğrenmek,
Diş hekiminiz size stresi azaltmak uzere eğitim ya da danışmanlık almanızı onerebilir,
Cene eklemleriniz etkilenir ve diğer tedavi yontemleri başarısız olursa, o zaman cene eklemi ameliyatı onerilebilir.
CENE EKLEMİ RAHATSIZLIĞINA İLİŞKİN TEMEL BİLGİLER
Temporomandibular Eklem Bozuklukları (Temporomandibular Joint Disorders) (TMD) Nelerdir?
Temporomandibular eklem bozukluklar (TMD), bugun dişhekimliğindeki en tartışmalı konulardan biridir. Cunku diş hekimleri ve doktorlar buna neyin sebep olduğunu ve nasıl engellenebileceğini halen tam olarak cozebilmiş değillerdir. Bu belirsizlik ayrıca cene eklemi rahatsızlığının en iyi ne şekilde nasıl tedavi edileceği konusunda fikir birliği olmamasından da kaynaklanmaktadır.
Bu konuda bir karmaşa mevcutsa da, cene eklemi rahatsızlığı genel bir hastalıktır. 10 milyondan fazla Amerikalı'nın hayatında bir ya da birden fazla kez cene eklemi rahatsızlığı belirtilerine sahip olduğu saptanmıştır. Bu insanların coğunluğunu 20 ile 40 yaş arasındaki kadınlar oluşturmaktadır.
Araştırmalar insanların %20 ile 30unun TMD belirtilerinden şikayet ettiklerini ortaya koymaktadır. Bu konuda bazı anlaşmazlıklar olsa da TMD kadınlarda erkeklere nazaran daha cok gorulmektedir. Bunun sebebi ise net değildir; ancak bir teoriye gore bunun sebebi kadınlarda bilye ile oyuk arasındaki diski duzgun pozisyonda tutan kolojenin yapısal olarak daha farklı olmasıdır; ki bu da bircok kadında TMD'nin oluşmasına sebep olabilecek, yerinden cıkmış disklerin gorulmesinin nedeni olabilir. Bununla birlikte, bazı calışmalar, ostrojen gibi hormonların kadınların acıyı hissetme şekillerini etkileyebileceğini gostermiştir.
Cene eklemi rahatsızlığından şikayet eden bircok kişi icin iyi haber ise, belirtilerin, onların ciddi ve uzun sureli bir problemi olduğu anlamına gelmemesidir. Nitekim, tedavi olsa da olmasa da bir kısım insan daha iyi duruma gelmektedir. Fakat maalesef ki, bazı kişiler ise yıllarca suren ağrı ve rahatsızlıktan şikayet etmektedirler.
Cene Eklemi ve Cene Eklemi Rahatsızlığı
Cene eklemi rahatsızlığı tek bir, spesifik problem değildir. Daha cok, temporomandibular eklem veya TMJ olarak da adlandırılan cene eklemini veya ciğnemeyi ve cenenin hareket etmesini kontrol eden kasları etkileyen bir grup etkenin oluşturduğu rahatsızlığa verilen addır.
Eğer parmaklarınızı kulaklarınızın onune koyar ve ağzınızı acarsanız, hissettiğiniz hareket sizin cene ekleminizdir. O, kondil olarak adlandırılan, kucuk bir bilye ve oyuk (yuva) birleşimidir. Glenoid fossa olarak adlandırılan oyuk ve kucuk lifli disk, bilye ile oyuk arasında şok emici vazifesi gorur.
Cene eklemi, bir bilye ve onun yerleştiği oyuk gibidir. Ağzınızı actığınızda, bu bilye veya kemik cıkıntısı (kondil) eklemdeki oyuğundan/yerinden cıkar; ağzınız kapattığınızda ise, sozkonusu bilye kolaylıkla geriye, yerine girer. Yumuşak bir tampon veya disk, bu bilye ile oyuk arasında, onların birbirlerine surtmelerini engellemek ve ciğneme gibi hareketler neticesi meydana gelen şokları sindirmek uzere, bulunmaktadır. Bunların hepsini bir arada tutan ise, kafatasından alt ceneye kadar olan kaslardır. Genellikle cene eklemi rahatsızlığından etkilenen kaslar ceneyi kapatmaya yarayanlardır.
Cene eklemi, ağzımızı acıp kapatmamızı ve cenelerimizi yanlara, one ve arkaya hareket ettirmemizi sağlar. Netice itibarı ile konuşabilir, esneyebilir, ciğneyebilir ve yutabiliriz. Cenenizdeki iki eklemi de parmaklarınızı yuzunuzun iki yanına, kulaklarınızın onune koyarak hissedebilirsiniz. Şimdi ağzınızı acıp kapatın. Bilyenin oyuğun icine ve dışına doğru hareket ettiğini hissedeceksiniz.
Bugun, cene eklemi rahatsızlıklarını uc kategoriye ayırmaktayız:
Cenedeki ve boyundaki kasları etkileyen problemler
Yuzdeki kemikleri etkileyen problemler
Yuzun kemiklerini ve kıkırdakları etkileyen problemler
Bazı kişilerde ise birden fazla kategoriye giren cene eklemi rahatsızlığı bulunmaktadır.
Belirtiler
Cene eklemi rahatsızlığı bircok değişik tipte belirtiye sebep olabilir. Nitekim, sıklıkla cene eklemi rahatsızlığına ilişkin bu belirtiler başka hastalıkların belirtilerine de cok benzerdir. Bu durum, doktorların tanı koymakta zorlanmasının en temel sebeplerindendir.
Cene eklemi rahatsızlığının en genel belirtisi ise cene eklemlerinde ve ciğneme kaslarındaki ağrı ve rahatsızlıktır. Diğer belirtiler ise;
Muhtemel Sebepler
Cene eklemi rahatsızlığının sebepleri tam olarak anlaşılamamıştır ancak sebep olarak:
Cene, ağız veya TMJ'de araba kazası, kavga veya duşme neticesi meydana gelen yaralanma, (Cok buyuk bir sandovici ısırıyormuş gibi, ağzı cok geniş şekilde acmak da cene ekleminin zarar gormesine sebep olabilir.)
Cene eklemine cok fazla basınc uygulanmasına sebep olacak şekilde dişi bastırmak veya sıkmak,
Cene eklemindeki bilye ve oyuk arasındaki yumuşak tamponun veya diskin yerinden cıkması,
Yaralanamdan kaynaklanan kemik artriti veya romatizmal artrit gibi artritler,
Kişinin yuz ve cene kaslarını sıkıştırmasına veya dişlerini sıkmasına/gıcırdatmasına (bruksizm)sebep olan stres,
Kas spazmlarını tetikleyen stres ya da direnc,
Dişin hizalanmasındaki zayıflık (duzen bozukluğu) (malocclusion),
Temporomandibular eklem artriti,
Temporomandibular eklem tumorleri gosterilebilir.
Romatizmal artrit ve kemik artriti gibi bazı genel tıbbi problemler de temporomandibular eklemi etkileyebilir.

YILLARDAN beridir bu rahatsızlıkla boğuşan birisi olarak bu konu hakkında bilgi vermek istedim aranızda benim gibi bu rahatsızlıktan muzdarip bir arkadaşımız varmı?umarım yoktur ama arkadaşlar dikkatle okumanızı tavsiye ederim zira teşhisi cok zor konulan ve eğer gec kalınırsada onlemi alınamayan bir rahatsızlıktır hayatınızı felc edebilecek duruma getirir:1no2: