Gunumuzde yaşamın her alanındaki teknolojik gelişmeler parelelinde diş hekimliği biliminin de boyutları değişmiştir. Bu gelişmeler diş hekimlerine olağanustu estetik, doğal dokulara daha az zarar veren, kısa surede tamamlanabilen, ağrısız ve acısız diş tedavileri yapabilme olanağını sağlamaktadır. Artık estetisyenler ve diş hekimleri birlikte calışarak en ideal yuz goruntulerinin elde edilmesi amaclanmaktadır. Estetik yaklaşımlarla insanlara genel sağlığın yanı sıra guzelleşme ve yenilenme olanağı sunulmaktadır.
Cağdaş diş hekimliğinde protez takmak insanların yaşaması gereken bir kader olarak kabul edilmemekte, bireylerin kendi sağlıklı dişleri ile yaşlanması hedeflenmektedir. Diş sağlığının korunması konusunda toplumun bilgilendirilmesi ve hamilelikten başlayan koruyucu uygulamalarla diş sağlığı sorunlarının ortaya cıkmadan onlenmesi, 21. yuzyıl diş hekimliğinin ilk hedefidir.
İkinci hedef; 6 ayda bir yapılan diş hekimi kontrolleri ile mevcut ağız-diş sağlığı sorunlarının en erken aşamada teşhis edilmesidir. Hastalıkların erken tanısı dişlerin minimal doku kaybı ile tedavi edilmesine olanak sağlamakta ve diş dokuları mumkun olduğunca korunabilmektedir.
Diş tedavileri diğer tıp dallarından farklı olarak bireylerin duyularına anında hitap edebilmektedir. Orneğin altı ayda bir yapılan kontrollerde uygulanan diş taşı temizliği sonrasında hissedilen temizlik ve ferahlık hissi, ağrıyan bir dişin tedavisinden sonra yaşanılan rahatlık ve daha da onemlisi dişlerinde estetik sorun veya eksiklik olan hastaların tedavisi ile artan yaşam enerjisi insanlar icin olağanustu bir mutluluk kaynağı olabilmektedir. Gunumuz insanı genc, sağlıklı ama en onemlisi doğal gorunen ve rahat kullanılan dişlere sahip olmayı hedeflemektedir.
CAĞDAŞ DİŞ HEKİMLİĞİNDE TEDAVİ PLANLAMASI TAMAMEN DEĞİŞMİŞTİR
Daha once hastanın varsa curuğu, daha sonra dişeti hastalıkları ve ciğneme fonksiyonu belirli bir sıra ile tedavi edilirken, gunumuzde sadece dişler değil tum yuz bir butun olarak ele alınmaktadır. Hastanın yuz oranlARI, dudak yapısı, kalınlığı, yuzundeki cizgiler, dişetinin yapısı, profil goruntusu bir butun olarak değerlendirilir.
Orneğin diş etlerinin gulerken cok gorunmesinden şikayet eden bir hastanın sadece diş eti hastalığı değil, aynı zamanda lazer ile dişetleri ağrısız, kansız bir şekilde duzeltilerek goruntusu değiştirilebilir ve ozgurce gulmesi sağlanabilir. Veya on dişlerinin arasındaki ayrıklıktan şikayetci olan bir kişinin diş curuğu tedavi edilirken bu boşluklar sadece estetik dolgu materyalleri ile kapatılarak tum yuz goruntusu değiştirilebilir.
On dişlerdeki uzunluk, kısalıklık, kucuk capraşıklıklar ya da kırıklar sadece dolgu materyalleri ile cok kısa surede, ağrısız bir şekilde duzeltilebilmektedir. Gulme bir butundur; diş arkı dışında yer alan bir dişin konumunun cok kısa surede tamamlanabilen erişkin ortodontisi veya basit protetik dokunuşlarla duzeltilmesi kişinin genel goruntusunu cok cekici bir hale getirebilmektedir.
DAHA DOĞAL, DAHA ESTETİK, COK KISA SUREDE TEDAVİ
Estetik, sozluk anlamı olarak doğa ve sanatta guzelliğin bilimi olarak tanımlanmaktadır. Estetik ve doğallık ayrılmaz bir butunun parcaları olup, doğal olmayan estetik değildir.
ESTETİK DOLGULAR
Dişlerdeki curuk ve doku kayıplarının tedavisinde gunumuzde koyu renkli amalgam dolguların yerine doğal diş rengindeki dolgu maddelerinin (kompozit) kullanılması bile estetik beklentimizle ilgilidir. Diş rengindeki kompozit dolgular dişlere yapıştırıcı sistemler ile uygulandıktandan sonra ışık enerjisi ile polimerize edilerek sertleşirler.
Cok kısa surede uygulanan ve olağanustu estetik olan kompozit dolgular uygulanırken; dişlerdeki doku kaybının genişliği ve kavitenin diş eti seviyesiyle olan ilişkisi klinik başarıyı etkileyebilmektedir. Geniş doku kayıplı dişlere uygulanan buyuk kompozit dolgularda, kompozit sertleşme reaksiyonu esnasında buzulerek yer yer diş yuzeyinden ayrılabilmektedir. Gozle gorulemeyecek duzeydeki bu mikro boşluklardan giren mikroorganizmalar zamanla dişlerde hassasiyet hatta kanal tedavisi gerektirecek pulpa iltahaplarına yol acabilir.
İNLEY VE ONLEY DOLGULAR NEDİR?
Aşırı madde kaybı bulunan dişlerde bu tur komplikasyonların onune gecilebilmesi icin porselen kullanılarak ağız dışında hazırlanan ve daha sonra yapıştırılan ,diş rengindeki inley ve onley dolgular tercih edilmelidir. Porselen İnley ve onleylerin estetiği, komşu dişlerle teması mukemmeldir, sertlikleri mine dokusuna yakın olduğundan zamanla aşınmazlar hep cilalı ve parlak kalırlar .
Bu dolgular icin dişteki boşluğun olcusu alınmakta, laboratuvarda hazırlanan porselen dolgular, dişteki boşluğa yapıştırılmaktadır. Bu tedavinin 3-4 gun surmesi dezavantajıdır. İleri diş hekimliği uygulamalarında ise; hastanın ağzından olcu alınmaksızın bir mini lazer tarayıcı ile diş uzerindeki boşluk bilgisayar ortamına aktarılmakta ve klinikte bulunan bir molleme cihazı ile porselen bloklar yarım saatte şekillendirilerek dolgular hasta ağzına takılabilmektedir.
PORSELEN KRONLAR;
Porselen kron, kopru materyali olarak yıllardan beri hem estetik olması hem de ağız ortamına uygun fiziksel ozellikleri nedeniyle tercih edilmektedir. Ancak porselen cam gibi kırılgan bir yapıya sahip olduğundan dişlere uygulanırken taşıyıcı sistemlerle desteklenmesi gerekir. Bu amacla yıllar boyu maliyeti daha duşuk olduğundan kıymetsiz metal alaşımları (krom, kobalt, nikel) tercih edilmiştir.
Ancak bu materyallerle yapılan metal destekli porselen kronlarda; kronun diş eti ile birleşim yuzeylerinde koyu bir goruntu olması, metalin yansıması nedeniyle diş renginin doğal gozukmemesi ve mat olması, bu alaşımların biyo uyumlu olmamasının zamanla dişetinde cekilmelere yol acması gibi sorunlarla karşılaşılmaktadır. Daha biyouyumlu olan kıymetli metal alaşımları (altın, platin, palladyum) sağlıklı olmalarına karşın ulkemizde maliyetlerinin yuksek olması nedeniyle tercih edilmemektedir.
ZİRKONYUM DESTEKLİ PORSELEN KRONLAR;
Son yıllarda porseleni taşıyacak malzeme olarak zirkonyum sistemleri tercih edilmektedir. Sistemde hastanın ağızının olcusu lazer tarayıcı ile taranıp bilgisayar ortamına aktarılmakta, uc boyutlu modelleme teknikleri ile oluşturulan tasarım, cad-cam milleme cihazına aktarılmakta ve cihaz hazır zirkonyum blokları dişe uygun olarak keserek şekillendirmektedir. Bu kron- kopruler ustun estetik ozellikleri ile hasta ağzına yapıştırılmaktadır.
Estetik kopru protezleri tasarlanırken uygulanan bir diğer yontem ise mock-up uygulamalarıdır. Bu sistemde amac kalıcı protezler yapılmadan, hastaya yapılacak protezlerin estetik alternatiflerinin hastanın alcı modeli veya kendi ağzında ozel malzemlerle yapılması ve denenmesidir. Boylelikle hasta olası estetik değişim hakkında fikir sahibi olmakta ve hatta kalıcı restorasyonlar yapılmadan bir hafta sureyle yapılan mock-up ları deneyebilmektedir.
LAMİNATE VENERLER;
Dişlerde farklı nedenlerle oluşan sarı-kahverengi renk değişiklikleri, dişler arasındaki aralıklar,diş yuzeylerindeki yapısal bozuklukları porselen laminate venerlerle (laminalar) duzeltilebilir.Bu tur dişlerin sadece on yuzeylerinden cok az bir diş dokusu kaldırılır.Daha sonra oluşturulan 0.5- 1 mm kalınlığındaki porselen yapraklar diş yuzeyine yapıştırılır .Bu tur restorasyonlarla olağanustu estetik sonuclar elde edilmektedir. Bu yontemdede yapılacak mock-up lar hasta ve hekime olası cozumler hakkında fikir verebilir.
DİŞLER BEYAZLATILABİLİR Mİ?
Evet, eğer duzgun bir dizilime sahip dişleriniz varsa ancak bu dişlerin rengini beğenmiyorsanız,ağrısız birkac seans halinde uygulanan diş beyazlatma (bleaching) tedavileri ile cok daha beyaz guluşlere sahip olabilirsiniz.
Dr. Dt. Kerem Aras
Protez ve İmplantoloji Uzmanı