Cocuk Ağız ve Diş Hastalıkları Uzmanı Doc. Dr. Şule Cıldır, kırılan dişin parcasının da sut icerisinde getirilmesi onemli olduğunu belirterek, "Suyun icindeki bazı mineraller ozellikle cıkan dişlerin sinir liflerine zarar verebileceği icin taşınma solusyonu olarak su tercih edilmez. Dişin ve diş parcasının saklanma koşulu kesinlikle kuru bir pecete olmamalıdır. Diş bu şekilde hekime goturulduğunde canlılığını kaybetme riski yuksektir" dedi.
Cocuk Ağız ve Diş Hastalıkları Uzmanı Doc. Dr. Şule Cıldır, cocukluk doneminde travma nedeniyle zarar goren dişlerin, ileri yaşta ağız ve diş sağlığını olumsuz etkilememesi icin alınması gereken onlemler hakkında bilgi verdi.
COCUKLUK DONEMİNDE DİŞ KAYBI RİSKİ YUKSEK
Şule Cıldır, cocukluk doneminde travmalar nedeniyle diş gomulmesi, kırılması ve kayıplarına sıklıkla rastlandığını belirterek, "Ozellikle okul doneminde oyun sahası icinde carpışmanın etkisi ile yaşanan kazalar; ev ortamında duşme ve carpma, profesyonel spor yapan cocuklarda da spor kazalarına bağlı olarak ortaya cıkmaktadır. Ozellikle profesyonel spor yapan cocuklar, diş kırılmasına bağlı diş kayıpları tehlikesi ile karşı karşıyadır" dedi.
Cocukluk cağındaki diş travmalarında, 5 yaşındaki cocuğun gecirdiği travmadaki yaklaşım ile 8 yaşındaki cocuğun travmasındaki yaklaşım birbirinden farklı olduğunu belirten Şule Cıldır, "Bu nedenle travma nedeniyle oluşan herhangi bir diş kırığında, bu farklılığı cok iyi bilen cocuk diş hekimine başvurulmalıdır. Cunku dişin canlılığını koruyabilmesi ve ağızda kalıcı olabilmesi icin cocukluk doneminde birkac yılın cok buyuk onemi vardır. 5 yaşındaki bir cocuğun ağzında sut dişleri vardır ve bu dişler artık olgunluk donemini tamamlamış, yaklaşık 2 yıl icerisinde yerini surekli dişlere bırakmak uzere kokleri rezorbe olmaya yani erimeye başlamıştır. Bu donemde travma goren sut dişinde tedavi şansı duşuktur. Ozellikle diş sinirinin ortaya cıktığı derin kırıklarda cekim kararı verilir. Ancak 8 yaşındaki bir cocuğun on dişlerine gelen travmada ise bu dişler surekli dişler olduğu icin kırık dişin tedavisi mutlaka yapılmalıdır. Tedavi şekli kırığın buyukluğune gore bu yaş grubu cocuklarda buyuk farklılıklar gosterir. Bu yaşta surekli dişler genclik doneminde olduğundan iyileşme potansiyelleri cok yuksektir. Tedaviye olumlu yanıt alnma ve dişin surekli olarak korunma şansı cok yuksektir" diye konuştu.
KIRILAN DİŞİN AĞIZDA KALICI OLMASI İCİN DAKİKALAR COK ONEMLİ
Şule Cıldır, diş travmaları sonrası oluşan kırıklarda ise dişe mudahale zamanı da ayrı bir onem taşıdığını soyledi. Cıldır, "Diş, kırıldıktan yarım saat icinde ve uygun koşullarda doktora ulaştırıldıysa, kanal tedavisi gerekmeden, estetik dolgu malzemeleri ve yapıştırıcılar ile diş eski formuna kavuşturulabilir. Kırık sonrası diş tamamen yerinden cıkmışsa da uygun koşullarda bir cocuk diş hekimine ulaştırılmalıdır. Cunku kırılma ile birlikte liflerde oluşan kopmalar tekrar dişin yerine yerleştirilmesi ile eski haline getirilebilir. Ancak dişin ağızda kalıcı olabilmesi icin en gec 1-2 saat icinde mudahalenin yapılması cok onemlidir" dedi.
Cocuk Ağız ve Diş Hastalıkları Uzmanı Doc. Dr. Şule Cıldır, " Kırılan dişin parcasının veya yerinden cıkan dişin ideal taşınma ortamı ağız ici yani tukuruk ya da sut travma sonrası dişin kırık parcası bulunduğunda cocuk diş hekimine ulaştırılırken mutlaka uygun koşullar belirlenmelidir. Kırık parca en gec 1-2 saat icinde ve bir bardak sute konularak goturulebilir. Aslında travma nedeniyle yerinden cıkan dişin ideal taşınma ortamı cocuğun ağız icidir. Dişin dilaltında ya da yanak icinde taşınması en uygun olanıdır. Dişin tutunması icin bu taşıma yontemi cok buyuk bir avantaj sağlar. Ancak bu yontemde dişin yutulma riski bulunduğu icin sut icinde getirilmesi daha cok tercih edilir. Kırılan dişin parcasının da sut icerisinde getirilmesi onemlidir. Suyun icindeki bazı mineraller ozellikle cıkan dişlerin sinir liflerine zarar verebileceği icin taşınma solusyonu olarak su tercih edilmez. Dişin ve diş parcasının saklanma koşulu kesinlikle kuru bir pecete olmamalıdır. Diş bu şekilde hekime goturulduğunde canlılığını kaybetme riski yuksektir. Diş parcası da kuru ortamda suyunu kaybeder; bu nedenle diş oarcası yapıştırıldığında renk farkı oluşabilmektedir" diye konuştu.
Cocuklarda diş travmalarını onlemenin mumkun olduğunu da soyleyen Cocuk Ağız ve Diş Hastalıkları Uzmanı Doc. Dr. Şule Cıldır, şunları soyledi;
"Cocuğun ayağına takılmasına neden olan halı, kilim gibi eşyalara dikkat etmek, sehpaları bir sureliğine ortadan kaldırmak carpmaları ve buna bağlı diş travmalarını onleyebilir. Sut dişleri tamamen yerinden cıkarsa tekrar yerine yerleştirilmez. Cunku sut dişi yerleştirilmeye calışırken altta gelişmekte olan surekli dişe zarar verilme riski cok yuksektir. Eğer diş cene kemiği icine gomulduyse o zaman dişin tekrar yeniden surmesi beklenir. yuzde 99 oranında diş yeniden cıkar. Bu sure icinde herhangi bir sorun yaşanmaması ve dişin yeniden surmesine engel olmaması icin mutlaka emzik ve biberon kullanımına ara verilmelidir. Profesyonel spor yapan cocukların dişlerinitravmalara karşı korumak icin ozellikle basketbol, voleybol gibi temas sporlarında ağızlıkların kullanılması ile diş travmalarının onune gecilmiş olur. Ozellikle ust on dişleri onde konumlanan yani hafif dişlek olan cocuklarda bu tur ağızlıkların kullanılması cok onemlidir. Bu ağızlıklar, ozellikle dişleklik durumunda cocukları diş travmalarının zararlı etkilerinden neredeyse% 100 koruyabilmektedirler. Eğer diş normal zamanından erken olarak kaybedilmişse, koruyucu uygulamalar mutlaka yapılmalıdır. Cıkan dişin yerine yenisi gelene kadar o alanın korunmaması, yandaki komşu dişlerin o boşluğa kaymasına ve ileride sut dişinin yerine gelecek olan dişin cıkamamasına, dolayısıyla ortodontik tedavi gereksinime neden olacaktır."
Kaynak:Akit